Сабақтың тақырыбы Мұстафа Кемал Ататүрік –Түрік Республикасының негізін қалаушы

Колледж: Батыс Қазақстан индустриалды колледжі

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Муханбеткалиева Жулдуз Махамбетовна

Пәні:Дүние жүзі тарихы

Тобы: 124К

Қатысқандар: 22

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

Мұстафа Кемал Ататүрік –Түрік Республикасының негізін қалаушы

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сәйкес)

Мұстафа Кемал Ататүрік – Түрік Республикасының негізін қалаушы(зайырлы мемлекет, этатизм).

Мемлекет тарихындағы тұлғаның ролі.

Сабақ мақсаты

Барлық студенттер: Ұлт көшбасшысының тарихи жолы арқылы сол кезеңге қатысты негізгі фактілерді талдайды.

Көптеген студенттер: Бүгінгі Түркияның саяси, экономикалық, әлеуметтік өмірін өзгерткен Мұстафа Кемалдың идеялары мен қағидаттарын зерделейді.

Кейбір студенттер: Түркия Республикасын заманауи және зайырлы ұлттық мемлекетке айналдыруға мүмкіндік берген саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени реформалардың қазіргі таңдағы өзектілігіне анализ жасайды.

Сабақтың түрі

Жаңа білімді меңгеру

Бағалау критерилері

• Тарихи оқиғаларды түсіндіру үшін «этатизм», «зайырлы мемлекет» ұғымдарын қолданады;

• Мемлекет тарихындағы тұлғаның рөлін негіздейді;

Тілдік мақсаттар

Пәндік лексика мен терминология: Жас түріктер, жаңа османдар, зайырлылық, этатизм, реформашылдық, түркішілдік, кемалшілдік Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер: Ататүрк принципі, Ататүрк ревалюциясы

Құндылықтарға баулу

Мұстафа Кемалдың естеліктерін, келтіре отырып, «Мәңгілік Ел» идеясының Жалпы ұлттық бірлік, бейбітшілік пен келісім құндылығы бойынша студенттердің бойына татулықты және патриоттық сезімді қалыптастыру.

Пәнаралық байланыс

Қазақстан тарихы

АКТ қолдану

дағдылары

АКТ дағдыларын дамыту (интербелсенді тақта).

Алдыңғы білім

«Н. Манделла апартеидке қарсы күресуші» тақырыбын еске түсіру үшін, мен алдыңғы білімді «Ыстық орындық» әдісімен білім алушылардан өтілген тапсырмаға байланысты сұрақтар қоя отырып, қорытындылаймын.

1. Н.Мандела кім? (Оңтүстік Африкадағы апартеидке қарсы қозғалыстың басты күші)

2.  Н.Мандела саяси күресте кандaй әдiстердi пайдаланды (қарулы күрес әдісіне көшу туралы шешім )

3. «Мен өз өмірімнің басым бөлігін Африка халық күресіне арнадым. Мен «ақтарды» сондай-ақ  «қаралардың» үстемдігіне қарсы күрестім. Мен барлық азаматтар үйлесімде өмір сүретін, тең мүмкіндіктері бар, демократиялық және еркін қоғам идеалын құрметтедім. Мен өмір сүргім келетін, мен ұмтылатын идеал - осы. Ал егер қажет болса, осы идеал үшін мен өлуге де дайынмын» деген кім? (Н.Манделланың соттағы соңғы сөзі)

4. Апартеид деген не? (нәсілдік белгілеріне қарай бөлінушілікті арттырған саясат)

5. 1990 жыл 11 ақпанда болған жағдай? (Манделланың бостандыққа шығуы)

6. АҰК сөзінің шешімі (Африка ұлттық конгресі)

7. Оңтүстік Африка Республикасының тұңғыш қара нәсілді президенті (Н.Манделла)

8. Президент Н.Манделланың негізі мәселесі (кедейшілікпен күрес)

9. Н.Манделла 89 жасында қандай қор құрды? (Ақсақалдар кеңесі)

10. «Жер реформасы туралы» Заң қашан қабылданды? (1996)

Сабақтың

жоспарланған

кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы:

5 минут

Сыныппен амандасамын, түгендеймін, 3-топқа «мозайка» әдісі арқылы бөлемін. Жаңа сабақтың тақырыбы мен оқу мақсаттарын, бағалау критерийлерін таныстырамын.

«Ой қозғау». Презентация суреттерге қарай отырып,оқушылар сабақтың тақырыбын анықтайды

Қандай мемлекет деп ойлайсыздар? (слайд)

Бірінші дүниежүзілік соғыстан жеңіліс тапты. Ел экономикасы өте әлсіреді. Соғыстың әскер саяси нәтижелері одан да ауыр болды: империя құлады, еуропалық әскерлер елді басып алуға кірісті. Батыс Еуропа мемлекеттері, бұл имперяның өмір сүруіне нүкте қоюға тырысты. Бұл жобаны жүзеге асыру Англия, Франция, Грекияға жүктелді.

Қағаз қиындылары

Сабақтың ортасы

30 минут

Жаңа сабақты түсіндіру

Мұстафа Кемал Ататүрік (1881-1938)

• Грецияда туған. Бала кезінен ғылымға деген керемет қабілеттері болған. Стамбул әскери академиясын, содан кейін Бас штаб академиясын бітірді. Сирияда (1905-1907) және Македонияда (1907-1909) әскери қызметте болған. Жас Түрік қозғалысына қатысып, кейіннен одан шықты.

• Италия - түрік соғысының (1911-1912) және Балқан соғысының (1912-1913) мүшесі. Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде ең дарынды әскери жетекшілердің бірі.

• Тәуелсіз, еркін, күшті ұлттық мемлекет құрудың жақтаушысы. 1923 жылдан 1938 жылға дейін Түркия республикасының Президенті. 1923 жылы ол республикада бірқатар радикалды өзерістерді жүзеге асырған Халықтық Республикалық партияны қүрды. Мұстафа Кемал ұлт алдындағы ерекше қызметі үшін Ататүрікке «Түріктердің атасы» деген ат берді.

• М. Кемалдың тұсында елде үлкен өзерістер болды. Түркия капиталистік даму жолына түсті.

Кемалдың басты ұстанымы «Этатизм» болды. Бұл экономикада, әлеуметтік, саяси, мәдени, яғни қоғамдық өмірдің барлық саласында белсенді мемлекеттік саясат принципін жүргізу.

Кемализм прнциптері:

• Республикашылдық (басқарудың республикалық формасына адалдық)

• Ұлтшылдық (түрік ұлтын асқақтату)

• Этатизм, лаицизм (дінді мемлекеттік істерден және халық ағарту саласынан бөлу)

• Халықшылдық (түрік халқының бірлігі, Түркияда таптық бөлініс пен тап тартысының болуын жоққа шығару)

• Төңкерісшілік (кемализм идеясы мен реформаларына, азаттық үшін күрес прнциптеріне адал болу)

М.Кемалдың реформалары:

1. Саяси сала: 1922 ж.сұлтандық жойылып, 1923ж. Түркия республика болып жарияланды. 1923ж. Халықтық партия құрылды (Халықтық республикалық партия). 1924 ж. Діни билік халифат тоқтатылды. 1924 ж Конституция қабылданды.

2. Әлеуметтік және мәдени сала: 1928 ж. Сауатсыздықты жою (жалпы білім беру, латынға көшу, жыл санаудың еуропалық нұсқасына көшу т.б.) 1934 ж. Ескі лауазымдарды жою,жаңа ататек жазуға байланысты заң қабылданды. Григориан күнтізбесіне көшу. Еуропалық киім киюді міндеттейтін заң қабылданды.

3. Экономикалық сала: Этатизм саясаты (экономикаға мемлекеттің араласуы, тәуелсіз экономика, индустрияландыруды жетілдіру) 1927 ж. Өндірісті қолдану туралы заң қабылданды. (Жаңа технологияларды енгізу үшін үлгілі фермаларды құру). Бірінші индустриалды жоспарды (бес жылдық жоспар) енгізу. 1924ж. Іскерлік банк құрылды. 1930ж Түркияның Орталық банкі құрылды.

Бекітуге арналған тапсырмалар:

І топ: Мұстафа Кемалдың өмірі туралы мәлімет (Xmind қосымшасы арқылы «Интеллект карта» құрастыру)

Дескриптор:

М.Кемалдың өмір жағдайымен танысады.

М.Кемалдың алға қойған мақсатын анықтайды.

М.Кемалдың қоғамдағы орны жайлы мысал келтіреді.

ІІ топ: Кемализм принциптерін талдап, олардың ерекшеліктері мен мәнін анықтаңыздар және Этатизм ұғымына анықтама беру(CANVA қосымшасы арқылы тапсырманы презентацияға енгізу)

Дескриптор:

1. Кемализм принциптерінің маңыздылығын анықтайды.

2. Этатизм ұғымына анықтама береді.

3. Кемализм принциптерінің ерекшеліктеріне тоқталады.

ІІІ топ: М.Кемалдың Түркияда жүргізген реформаларының мәнін талқылау (GROW әдісі бойынша талдау жасау)

G – реформаның мақсаты

R- жүзеге асуы

O- мүмкіндіктері

W- нәтижесі

Дескриптор:

1. Зайырлы мемлекеттің қалыптасуы үшін реформалардың мақсатын анықтайды.

2. Зайырлы мемлекеттің қалыптасуы үшін реформалардың жүзеге асуын сипаттайды.

3. Зайырлы мемлекеттің қалыптасуы үшін реформалардың мүмкіндіктеріне мысал келтіреді.

4. Зайырлы мемлекеттің қалыптасуы үшін реформалардың нәтижесіне тоқталады.

Бекіту сұрақтары: Тест жұмысы

оқулық, үлестіріме материалдар, маркерлер, Xmind және Canva программалары

Сабақтың соңы

5 минут

Кері байланыс. « Жетістік Баспалдағы» әдісімен бағалау Қолдана аламын

Түсіндім….

Аздап түсіндім....

Түсінбедім....

бағалау парағы

Үй тапсырмасы

§34-35 Мұстафа Кемал Ататүрік - Түрік мемлекетінің негізін қалаушы

Тақырыптық сөзжұмбақ дайындау