Салалас құрмалас сөйлем

Тақырыптық бақылау. 9 класс. «Салалас құрмалас сөйлем түрлері» І нұсқа.

1.Жалғаулықсыз салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.

А) Жақсы мінез-құлық пен ақыл күші болып, екеуі біріккенде, бұлар адамшылық қасиеттер болып табылады.

В) Өлең, жыр- қазақтардың жан серігі.

С) Осылар арасынан шыққан Базаралы болса, ол әрі сымбатты, әрі шешен жүйрік.

Д) Бұл қазақ нені бастан кешпеді, қазақ болғалы.

Е) Байлық пен бақ – сенімді серігің, балаң – артыңда қалған ізің.

2.Себеп-салдар салаласты табыңыз.

А) Молда маған орын нұсқаған соң, Оразәлі мен оның қасындағы бала араларын аша берді.

В) Байжекең суырдың інін тереңдетіп қазып көрсе, ар жағы сіресіп жатқан тас көмір екен.

С) Жел дауылды шақырады, бұлт жауынды шақырады.

Д) Жаманменен дос болсаң, сыртыңнан жүрер өсектеп.

Е) Байқағам жоқ, сондықтан кінәлі емен.

3.Түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.

А) Таным-түсініктің дұрыс қалыптасуы – мәдениеттіліктің кепілі.

В) Ата-бабаларымыздың бұл замандағылардан артық екі мінезі бар екен: әуелі- ел басы, топ басы деген кісілер болады екен, екіншісі- намысқор келеді екен.

С) Кітап оқудан тыйылған адам ойлаудан да тыйылады.

Д) Ер деп атақ кім берер, алмас семсер асынбай.

Е) Одан әрі олар сөйлескен жоқ: әңгімеге уақытта қалмады.

4. Қазақ тілінде құрмалас сөйлемнің неше түрі бар.

А) 3 В)5 С)6 Д)2 Е) 7.

5.Ыңғайлас салалас құрмалас сөйлем қандай шылаулар арқылы жасалады? А) сол, сондықтан, соншама; В) бірақ, алайда, дегенмен; С) да, де, та, те, және, әрі; Д) бірде, біресе, кейде; Е) не, немесе, әлде, я;

6.Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемді табыңыз. А) Үйде оны бәрі де тамаққа күтті, бірақ Әсия өте жай келді.

В) Қазақ отбасында әкені сыйлауға үлкен мән беріледі де, бала әкесін сыйлап өседі. С) Жақсы бала әке-шешесін қуантады.

Д) Дала тым-тырыс.

Е) Көктем. Таңғы самал.

7. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемнің шылаулары қандай? А) да, де, та, те, және, әрі; В)не, немесе, әлде, я; С) бірде, біресе, кейде;

Д)бірақ, алайда, дегенмен, сонда да; Е) сол, сондықтан, соншама;

8. Талғаулы салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.

А) Бата-біреуге жақсы тілек білдіру үшін айтылатын сөз.

В) Бата отбасының бақытты болуына ықпал етеді.

С) Арман үйде ойнап жүр еді.

Д) Абай- қазақ халқының ұлы тұлғасы.

Е)Батаны не жасы үлкен адам береді, не құрметті кісі береді.

9. Талғаулы салалас құрмалас сөйлемнің шылауларын табыңыз. А) да, де, та, те, және, әрі; В) сол, сондықтан, соншама; С) бірде, біресе, кейде;

Д)не, немесе, әлде, я болмаса, әйтпесе; Е) бірақ, алайда, дегенмен, сонда да;

10. Қазақ тілінде салалас құрмалас сөйлемнің неше түрі бар?

А) 2 В) 4 С) 6 Д) 3 Е)7.

11. Себеп-салдар салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.

А)Ертеде екі ағайынды жігіт болыпты.

В) Бата отбасының бақытты болуына ықпал етеді.

С) Биыл жаңбыр көп жауды, сондықтан шөпте мол болды.

Д)Шешем тамаққа шақырды, бірақ әкем бармады.

Е) Анам әкеме арналған тамақты оттан алды да, оны шүберекпен орап қойды.

12. Құрмалас салалас сөйлемнің түрін табыңыз.

А) Хабарлы. В) Сұраулы. С) Толымды. Д) Ыңғайлас. Е) Лепті.

13.Себеп-салдар құрмалас сөйлемнің шылауларын табыңыз.

А) бірақ, алайда, дегенмен, сонда да; В) да, де, та, те, және, әрі; С) не, немесе, әлде, я болмаса, әйтпесе; Д) бірде, біресе, кейде; Е) себебі, өйткені, сондықтан, сол себепті;

14. Құрмалас сөйлемнің түрін табыңыз.

А) Толымды. В) Жайылма. С) Атаулы. Д) Жалаң Е) Салалас.

15. Кезектес салалас құрмалас сөйлемнің шылауларын табыңыз. А)Жаман ағайыннан жақсы көрші артық. В) Ағайынның аты озғанша, ауылдастың тайы озсың. С) Қазақстан –менің Отаным. Д) Күзде кейде жаңбыр жауады, кейде қар түседі.

Е) Бата тұрмыстағы әртүрлі оқиғаларға байланысты айтылады.

16. Кезектес құрмалас сөйлемнің шылауларын табыңыз.

А) себебі, өйткені, сондықтан, сол себепті; В) да, де, та, те, және, әрі;

С) не, немесе, әлде, я болмаса, әйтпесе; Д) бірақ, алайда, дегенмен, сонда да;

Е) бірде, біресе, кейде

17.Құрмалас сөйлем дегеніміз қандай сөйлем? А)Біршама тиянақты ойды білдіретін сөздер тобы.

В) Кемінде екі сөздің мағыналық және тұлғалық жақтан байланысуы.

С) Сөйлемде атау септігінде тұрып, іс-оқиғаның иесін білдіреді.

Д) Екі немесе бірнеше жай сөйлемнен құралып, күрделі ойды білдіреді.

Е) Іс –әрекетті білдіреді.

18. «Атамның жолдан шаршағаны сондай, үйге сүйеп кіргіздік.» Салалас құрмаластың қай түрі? А) Ыңғайлас. В) Қарсылықты. С)Түсіндірмелі. Д) Себеп-салдар. Е) Талғаулы.

19. «Біздің отбасымыз демалыс күні бірде тауда болады, бірде көлге барады» Салаластың қай түрі?

А) Кезектес. В) Ыңғайлас. С) Талғаулы. Д) Қарсылықты. Е) Түсіндірмелі.

20. «Кітап сыйлаған дұрыс, себебі кітап – ең жақсы сыйлық» Салалас құрмаластың қай түрі? А) Қарсылықты. В) Себеп-салдар. С) Ыңғайлас. Д) Талғаулы. Е) Кезектес.

Тақырыптық бақылау. 9 класс. «Салалас құрмалас сөйлем түрлері» ІІ нұсқа.

1. Кезектес құрмалас сөйлемнің шылауларын табыңыз.

А) себебі, өйткені, сондықтан, сол себепті; В) да, де, та, те, және, әрі;

С) не, немесе, әлде, я болмаса, әйтпесе; Д) бірақ, алайда, дегенмен, сонда да;

Е) бірде, біресе, кейде

2.Құрмалас сөйлем дегеніміз қандай сөйлем? А)Біршама тиянақты ойды білдіретін сөздер тобы.

В) Кемінде екі сөздің мағыналық және тұлғалық жақтан байланысуы.

С) Сөйлемде атау септігінде тұрып, іс-оқиғаның иесін білдіреді.

Д) Екі немесе бірнеше жай сөйлемнен құралып, күрделі ойды білдіреді.

Е) Іс –әрекетті білдіреді.

3. «Атамның жолдан шаршағаны сондай, үйге сүйеп кіргіздік.» Салалас құрмаластың қай түрі? А) Ыңғайлас. В) Қарсылықты. С)Түсіндірмелі. Д) Себеп-салдар. Е) Талғаулы.

4. «Біздің отбасымыз демалыс күні бірде тауда болады, бірде көлге барады» Салаластың қай түрі?

А) Кезектес. В) Ыңғайлас. С) Талғаулы. Д) Қарсылықты. Е) Түсіндірмелі.

5. «Кітап сыйлаған дұрыс, себебі кітап – ең жақсы сыйлық» Салалас құрмаластың қай түрі? А) Қарсылықты. В) Себеп-салдар. С) Ыңғайлас. Д) Талғаулы. Е) Кезектес.

6. Қазақ тілінде салалас құрмалас сөйлемнің неше түрі бар?

А) 2 В) 4 С) 6 Д) 3 Е)7.

7. Себеп-салдар салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.

А)Ертеде екі ағайынды жігіт болыпты.

В) Бата отбасының бақытты болуына ықпал етеді.

С) Биыл жаңбыр көп жауды, сондықтан шөпте мол болды.

Д)Шешем тамаққа шақырды, бірақ әкем бармады.

Е) Анам әкеме арналған тамақты оттан алды да, оны шүберекпен орап қойды.

8. Құрмалас салалас сөйлемнің түрін табыңыз.

А) Хабарлы. В) Сұраулы. С) Толымды. Д) Ыңғайлас. Е) Лепті.

9.Себеп-салдар құрмалас сөйлемнің шылауларын табыңыз.

А) бірақ, алайда, дегенмен, сонда да; В) да, де, та, те, және, әрі;

С) не, немесе, әлде, я болмаса, әйтпесе; Д) бірде, біресе, кейде;

Е) себебі, өйткені, сондықтан, сол себепті;

10. Құрмалас сөйлемнің түрін табыңыз.

А) Толымды. В) Жайылма. С) Атаулы. Д) Жалаң Е) Салалас.

11. Кезектес салалас құрмалас сөйлемнің шылауларын табыңыз. А)Жаман ағайыннан жақсы көрші артық.

В) Ағайынның аты озғанша, ауылдастың тайы озсың.

С) Қазақстан –менің Отаным.

Д) Күзде кейде жаңбыр жауады, кейде қар түседі.

Е) Бата тұрмыстағы әртүрлі оқиғаларға байланысты айтылады.

12.Ыңғайлас салалас құрмалас сөйлем қандай шылаулар арқылы жасалады? А) сол, сондықтан, соншама; В) бірақ, алайда, дегенмен; С) да, де, та, те, және, әрі; Д) бірде, біресе, кейде; Е) не, немесе, әлде, я;

13.Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемді табыңыз. А) Үйде оны бәрі де тамаққа күтті, бірақ Әсия өте жай келді.

В) Қазақ отбасында әкені сыйлауға үлкен мән беріледі де, бала әкесін сыйлап өседі.

С) Жақсы бала әке-шешесін қуантады.

Д) Дала тым-тырыс.

Е) Көктем. Таңғы самал.

14. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемнің шылаулары қандай? А) да, де, та, те, және, әрі; В)не, немесе, әлде, я; С) бірде, біресе, кейде;

Д)бірақ, алайда, дегенмен, сонда да; Е) сол, сондықтан, соншама;

15. Талғаулы салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.

А) Бата-біреуге жақсы тілек білдіру үшін айтылатын сөз.

В) Бата отбасының бақытты болуына ықпал етеді.

С) Арман үйде ойнап жүр еді.

Д) Абай- қазақ халқының ұлы тұлғасы.

Е)Батаны не жасы үлкен адам береді, не құрметті кісі береді.

16. Талғаулы салалас құрмалас сөйлемнің шылауларын табыңыз. А) да, де, та, те, және, әрі; В) сол, сондықтан, соншама; С) бірде, біресе, кейде;

Д)не, немесе, әлде, я болмаса, әйтпесе; Е) бірақ, алайда, дегенмен, сонда да;

17.Жалғаулықсыз салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.

А) Жақсы мінез-құлық пен ақыл күші болып, екеуі біріккенде, бұлар адамшылық қасиеттер болып табылады.

В) Өлең, жыр- қазақтардың жан серігі.

С) Осылар арасынан шыққан Базаралы болса, ол әрі сымбатты, әрі шешен жүйрік.

Д) Бұл қазақ нені бастан кешпеді, қазақ болғалы.

Е) Байлық пен бақ – сенімді серігің, балаң – артыңда қалған ізің.

18.Себеп-салдар салаласты табыңыз.

А) Молда маған орын нұсқаған соң, Оразәлі мен оның қасындағы бала араларын аша берді.

В) Байжекең суырдың інін тереңдетіп қазып көрсе, ар жағы сіресіп жатқан тас көмір екен.

С) Жел дауылды шақырады, бұлт жауынды шақырады.

Д) Жаманменен дос болсаң, сыртыңнан жүрер өсектеп.

Е) Байқағам жоқ, сондықтан кінәлі емен.

19.Түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.

А) Таным-түсініктің дұрыс қалыптасуы – мәдениеттіліктің кепілі.

В) Ата-бабаларымыздың бұл замандағылардан артық екі мінезі бар екен: әуелі- ел басы, топ басы деген кісілер болады екен, екіншісі- намысқор келеді екен.

С) Кітап оқудан тыйылған адам ойлаудан да тыйылады.

Д) Ер деп атақ кім берер, алмас семсер асынбай. Е) Одан әрі олар сөйлескен жоқ: әңгімеге уақытта қалмады.

20. Қазақ тілінде құрмалас сөйлемнің неше түрі бар.

А) 3 В)5 С)6 Д)2 Е) 7.

Тақырыптық бақылау. 8 класс. «Салалас құрмалас сөйлем түрлері» ІІІ нұсқа.

1. Қазақ тілінде салалас құрмалас сөйлемнің неше түрі бар?

А) 2 В) 4 С) 6 Д) 3 Е)7.

2. Себеп-салдар салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.

А)Ертеде екі ағайынды жігіт болыпты.

В) Бата отбасының бақытты болуына ықпал етеді.

С) Биыл жаңбыр көп жауды, сондықтан шөпте мол болды.

Д)Шешем тамаққа шақырды, бірақ әкем бармады.

Е) Анам әкеме арналған тамақты оттан алды да, оны шүберекпен орап қойды.

3. Құрмалас салалас сөйлемнің түрін табыңыз.

А) Хабарлы. В) Сұраулы. С) Толымды. Д) Ыңғайлас. Е) Лепті.

4.Себеп-салдар құрмалас сөйлемнің шылауларын табыңыз.

А) бірақ, алайда, дегенмен, сонда да; В) да, де, та, те, және, әрі; С) не, немесе, әлде, я болмаса, әйтпесе; Д) бірде, біресе, кейде; Е) себебі, өйткені, сондықтан, сол себепті;

5. Құрмалас сөйлемнің түрін табыңыз.

А) Толымды. В) Жайылма. С) Атаулы. Д) Жалаң Е) Салалас.

6. Кезектес салалас құрмалас сөйлемнің шылауларын табыңыз. А)Жаман ағайыннан жақсы көрші артық.

В) Ағайынның аты озғанша, ауылдастың тайы озсың.

С) Қазақстан –менің Отаным.

Д) Күзде кейде жаңбыр жауады, кейде қар түседі.

Е) Бата тұрмыстағы әртүрлі оқиғаларға байланысты айтылады.

7.Жалғаулықсыз салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.

А) Жақсы мінез-құлық пен ақыл күші болып, екеуі біріккенде, бұлар адамшылық қасиеттер болып табылады.

В) Өлең, жыр- қазақтардың жан серігі.

С) Осылар арасынан шыққан Базаралы болса, ол әрі сымбатты, әрі шешен жүйрік.

Д) Бұл қазақ нені бастан кешпеді, қазақ болғалы.

Е) Байлық пен бақ – сенімді серігің, балаң – артыңда қалған ізің.

8.Себеп-салдар салаласты табыңыз.

А) Молда маған орын нұсқаған соң, Оразәлі мен оның қасындағы бала араларын аша берді.

В) Байжекең суырдың інін тереңдетіп қазып көрсе, ар жағы сіресіп жатқан тас көмір екен.

С) Жел дауылды шақырады, бұлт жауынды шақырады.

Д) Жаманменен дос болсаң, сыртыңнан жүрер өсектеп.

Е) Байқағам жоқ, сондықтан кінәлі емен.

9.Түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.

А) Таным-түсініктің дұрыс қалыптасуы – мәдениеттіліктің кепілі.

В) Ата-бабаларымыздың бұл замандағылардан артық екі мінезі бар екен: әуелі- ел басы, топ басы деген кісілер болады екен, екіншісі- намысқор келеді екен.

С) Кітап оқудан тыйылған адам ойлаудан да тыйылады.

Д) Ер деп атақ кім берер, алмас семсер асынбай.

Е) Одан әрі олар сөйлескен жоқ: әңгімеге уақытта қалмады.

10. Қазақ тілінде құрмалас сөйлемнің неше түрі бар.

А) 3 В)5 С)6 Д)2 Е) 7.

11.Ыңғайлас салалас құрмалас сөйлем қандай шылаулар арқылы жасалады? А) сол, сондықтан, соншама; В) бірақ, алайда, дегенмен; С) да, де, та, те, және, әрі; Д) бірде, біресе, кейде; Е) не, немесе, әлде, я;

12.Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемді табыңыз. А) Үйде оны бәрі де тамаққа күтті, бірақ Әсия өте жай келді.

В) Қазақ отбасында әкені сыйлауға үлкен мән беріледі де, бала әкесін сыйлап өседі.

С) Жақсы бала әке-шешесін қуантады.

Д) Дала тым-тырыс.

Е) Көктем. Таңғы самал.

13. Қарсылықты салалас құрмалас сөйлемнің шылаулары қандай? А) да, де, та, те, және, әрі; В)не, немесе, әлде, я; С) бірде, біресе, кейде;

Д)бірақ, алайда, дегенмен, сонда да; Е) сол, сондықтан, соншама;

14. Талғаулы салалас құрмалас сөйлемді табыңыз.

А) Бата-біреуге жақсы тілек білдіру үшін айтылатын сөз.

В) Бата отбасының бақытты болуына ықпал етеді.

С) Арман үйде ойнап жүр еді.

Д) Абай- қазақ халқының ұлы тұлғасы.

Е)Батаны не жасы үлкен адам береді, не құрметті кісі береді.

15. Талғаулы салалас құрмалас сөйлемнің шылауларын табыңыз. А) да, де, та, те, және, әрі; В) сол, сондықтан, соншама; С) бірде, біресе, кейде;

Д)не, немесе, әлде, я болмаса, әйтпесе; Е) бірақ, алайда, дегенмен, сонда да;

16. Қазақ тілінде салалас құрмалас сөйлемнің неше түрі бар?

А) 2 В) 4 С) 6 Д) 3 Е)7.

17.Құрмалас сөйлем дегеніміз қандай сөйлем? А)Біршама тиянақты ойды білдіретін сөздер тобы.

В) Кемінде екі сөздің мағыналық және тұлғалық жақтан байланысуы.

С) Сөйлемде атау септігінде тұрып, іс-оқиғаның иесін білдіреді.

Д) Екі немесе бірнеше жай сөйлемнен құралып, күрделі ойды білдіреді.

Е) Іс –әрекетті білдіреді.

18. «Атамның жолдан шаршағаны сондай, үйге сүйеп кіргіздік.» Салалас құрмаластың қай түрі? А) Ыңғайлас. В) Қарсылықты. С)Түсіндірмелі. Д) Себеп-салдар. Е) Талғаулы.

19. «Біздің отбасымыз демалыс күні бірде тауда болады, бірде көлге барады» Салаластың қай түрі?

А) Кезектес. В) Ыңғайлас. С) Талғаулы. Д) Қарсылықты. Е) Түсіндірмелі.

20. «Кітап сыйлаған дұрыс, себебі кітап – ең жақсы сыйлық» Салалас құрмаластың қай түрі? А) Қарсылықты. В) Себеп-салдар. С) Ыңғайлас. Д) Талғаулы. Е) Кезектес.

«Салалас құрмалас сөйлем» тақырыбындағы тест тапсырмасының дұрыс жауабы.

І ІІ ІІІ

1-е 1-е 1-с

2-е 2-д 2-с