Сән бағытын талдау
Көйлек- әйелдердің киім шкафында ең маңызды орын алады. Олар
қыстық және жаздық, кешкі, іскерлік, күнделікті болып бөлінеді.Әйел адам
өз қалауындағы көйлекті таңдай отырып сол арқылы өзінің ерекшелігін,
нәзіктігін, дара мінезін сол көйлекпен көрсете алады. Сырт тұлғасы мен бетбейнесі,пішіні байқалмай қалады.
Дизайнерлер маусым сайын 2018 жылдың сәнді көйлектерінің жаңа
топтамасын әзірлейді. Бұл жаңаша бағыттар, түрлі маталардың өзара
үйлесімділігі, жана үлгилер – кез келген талғамы биік сәнқойлардың
сұранысын қанағаттандырарлығы анық.
Сән (modis – өлшём, іс-кимыл бийнесі,тәсіл) – белгілі бір талғамдағы
бұйымның сәнде болуы. Киім күнделікті қажетті зат. Сән табиғи әлеметтік
құбылыс.Қоғам дамуында, тарихи құбылыстарға байланысты адам киімі де
толықтай өзгеріп отырады.Бүгінгі таңда сәнде екі бағыт ерекше көзге ілінеді:
- ретроспективалы
- перспективалы
Силуэт (фр. sіlhouette) – адам не заттың өз көлеңкесіне ұқсас етіп, бір
түспен жазықтыққа салынған бейне.Адам фигурасына жақын келетін,
ұзындығы мен ені бойынша геометриялық фигураға (трапеция, тікбұрыш,
сопақ үшбұрыш т.б.) ұқсас келетін киімнің сыртқы пішімі.Сәнқойлар
міндетті түрде силуэт түрлерін білуі қажет. Силуэт түрлері: тік, сопақ,
белдес, трапеция, Х-силуэт, жартылай жантайған болып келеді.
Пропорция – әр бөлшек мөлшерінің көйлектің ұзындығы мен еніне,
жакеттің ұзындығы мен белдемше ұзындығына, бұйым көлеміне қарай
арақатынасы.
Стиль (лат. stylus, грек. stylos) – мәнер, сипат, ерекшелік. Сонымен
қатар стиль әрбір кезеңнің мәдениетін, сұлулық туралы түсінігін, қоршаған
ортаға қарым-қатынасын сипаттайды.
Стиль түрлері: классикалық, спорттық, романтикалық және
фольклорлық.
Классикалық стиль – тұрақты, іскер, өзгерістерге онша беріле
бермейтін барлық киім түрлері кіреді. Сәнді аксессуарлары мен әшекейлері
ұстамды, түстері қатты ашық емес нәзік, тынық болып келеді.Классикалық
стильдегі заттар – ағылшын жакеті, тік тар белдемше, ерлердікі секілді
шалбарлар және т.б. осыған ұқсас ең тұрақты, «таңдамалы», «сәннен тыс»
өзгермейтін сән үлгілері жатады.
Романтикалық стиль – бұл «қиял», «еске алу», «ізденістер» саласы,
тарихи костюмге меңзейді және оның пішімін, сәндік әрлеуін алып
пайдаланады. Киімде әйелдік қасиеттерді бейнелейтін бөлшектерді,
жиектерді пайдаланады.Спорттық стиль – демалысқа арналған, жаттығуға,
саяхатқа шығарда киетін ыңғайлы киім.
Фольклорлық (этникалық) стиль – дәстүрге негізделген белгілі бір
халықтың заманға сай киімі. Фольклорлық стилдегі киімдер әрқашан
ерекшеленіп тұрады.Бұл стильде әр түрлі ою-өрнектер, қол-өнер
жұмыстарының көптеген элементтері жиі қолданылады. Сән ұғымына

анықтама берер болсақ, сән белгілі бір ортаның сыртқы образының өлшемі.
Сән –қоғамдық ортадағы белгілі бір тұлғаның киіміндегі мезгілдік өзгерістер
жиынтығы.Сән қоршаған ортаның жаңашылдықтарға деген көзқарасы.Яғни
субьектінің жаңа образы немесе жаңаша ойлауы. Сән - белгілі бір талғамдағы
бұйымның сәнде болуы. Сән табиғи әлеуметтік құбылыс.Қоғам дамуында,
тарихи құбылыстарға байланысты адам киімі де толықтай өзгеріп отырады.
Сәнге деген әр алуан шығармашылық ойлар сәнге құмарлықты
толықтай қамтамасыз етеді.Ерекше сән үлгілері шығармашылықтағы ұшқыр
қиялдан туындайды. Осының бәрі фантазиялық ой кеңістігінің шырқау биігі.
Қыз баласы үнемі әсемде, көрікті болуды аңсайды.Көркем де әсем болу
денсаулықтың кепілі. Бұл өмірлік қағида.
2018 жылы дизайнерлер сәндік көйлектерді қандай маталардан тігуге
болатындығына кеңес беретіндігіне тоқтала кетейік.
№1 тренд: Сәнді деним. Деним джинс тігетін матаның «туысқаны»,
ақшыл-көк түстері бар мақтадан тоқылған жұмсақ мата. Биыл да қаракөк,
көкшіл, сұр, қара денимнен тігілген комбинезондар мен жейделер сәннен
қалмайды.
№2 тренд: Жылы тоқымалар. Денеге ыңғайлы да жайлы киімдерді
ұнататындар тоқыманың әмбебаптығын барлық кезде бағалайды. Күнделікті
жұмыста трикотаждан тігілген көйлек, костюм, белдемше, кеудеше, топтар
мен свитшоттардың ыңғайлы екенін ұмытпайды. Ал дизайнерлер оның
алпыншақ-салпыншақтарын барынша азайтып, мінсіз пішім арқылы
сәнқойлардың көңілін табуға тырысатын болады.
№3 тренд: Водолазка мен көйлек водолазкалар. Мойны қайырылатын
көйлек-кофталар барлық кезде керек. Ол қыз-келіншектердің ғана емес,
ерлердің де гардеробынан табылуы тиіс ыңғайлы киім саналатындықтан
сәннен қалмайды. Күн суықта пиджактың да ішінен кие салуға болатын,
классикалық киімдермен де үйлесетін водолазка түрлі-түрлі дизайнмен
алдағы жылда да дүкен сөрелеріне шығады.
№4 тренд: Woman in black. «Қара көйлекті әйел» стилін кім білмейді?!
Құлын мүшесі келіскен қыздарды былай қойғанда, бәденді келіншектерді де
тартымды да арық етіп көрсететін қара көйлекті мың құбылтып киюге
болады.
№5 тренд: Қыпша бел. Мықынға белдік болып түскен ғажайып акцент
биыл да, келер жылы да сәндік мінберлердің төріне талай шығады. Бір
қарағанда жалпиған дөрекілеу, металдары бар белдіктер бәрібір белді нәзік
етіп көрсетеді.
№6 тренд: Қалталары қампиған пальтолар. Қалың тондарымызды
тастап, жұқалау пальтолар киетін кезге жеткенімізде қалталары сыртына
неше түрлі сүлгімен, көзге түсетіндей етіп тігілген сырт киімдерді киюге
болады. Қыс өтіп, көктем жеткенде пальто-манто, пальто-кардиган, кимоно
киетін күндер келеді.
№7 тренд: Қампиған пуховиктер. Қақаған аязды күндерде құс жүні
толтырылған сырт киімдер неткен жайлы, қандай жылы?! Қамписа да жеп-

жеңіл бұл киімді келер жылы джинсмен де, көйлекпен де кие беруге болады.
Оны ірі тоқылған бас киім толықтыра алады.
№8 тренд: Белдігі бар тондар. Неше түрлі бұлғын тондарды қандай
белдікпен тақсаңыз да қиялыңыздың шырқау шегі білсін. Жіңішке немесе
жалпақ белдікті үйлесіміне қарай таңдап тақсаңыз, беліңіз де жылы жүреді.
№9 тренд: Балағы қайырылған шалбарлар. Кең-мол, манжетпен тігілген
шалбарлар спорттық аяқ киімдермен ғана емес, біз өкше туфлимен де жараса
кетеді. Тек биылғы сәнді ұзындық тобыққа дейінгі – 7/8 ұзындық.
№10 тренд: Ашық түсті шұлықтар. Алдағы күндері неше түрлі ашық түсті
колготкалар мен шұлықтарды киімдермен келістіріп киіп жүруге болады.
Шұлықтардың қалың тоқылғандарынан бастап, ең жұқасына дейін сәнді
көрінеді. Ал түрлі-түсті, гүлді, өрнекті колготкалар 70-80-жылдарды еске
түсіріп, жаңа маусымда қайта оралады.
№11 тренд: Жейде-көйлек. Қыз-келіншектердің жігіттерден «тартып алған»
тағы бір киімі – жейделер. Бірақ бұл киім қыздарға жараса кеткенін кім
жоққа шығарсын?! Сондықтан жаңа маусымда дизайнерлер нәзік те сәнді
көйлек-жейделер тігудің жарысын бастап та кетті.
№12 тренд: Кең-мол пішілген киімдер. Сән үлгісінде де еркіндікке ие болу
қашанда маңызды. Жүз жерден мода қуамын десек те ол ыңғайлы киімге
жетпейді. Небір кербездердің өзі «Оверсайз» стилін ұнатады және
классикалық киім үлгілерін өзі еркін жүріп-тұруға ыңғайлылықты
ұмытпайды.
№13 тренд: Шілтер. 2018 жылы сән әлемінде дизайнерлердің басты қаруы
желбіршек болады. Олар нәзік шілтерлермен көйлек, сарафандарды ғана
емес, шалбар, шорт, комбинезон, тіпті суға шомылуға арналған киімдерді
десәндеугеқолданатынболады.

Сурет 16. 2018 жылы сәнде болатын бархыт көйлектер
Арнайы кештерге арналған көйлектерге - коктейль типтес көйлектерді
киюге дизайнерлер ұсыныс жасауда, бұл көйлектермөлдір қымбат
маталардан, болуы шарт. Сонымен қатар шілтерлер, декор, күміс, алтын түсті
маталар.
Сонымен қатар гардеробта - көйлек пен пончо жабынды биылғы жылы
да сәнде болады. Сәнді киінгісі келетін кез келген сәнқойда жиі
қолданылатын пончолар ғана емес, тағы да әр қилы палантиндер,
кейптер.Пішінсіз пончода дене бітіміңіздің әдемі тұстары көрінбей қалса–
жеңсіз пончоболғаны жөн.

Сурет 17. 2018 жылдың – әйгілі «Chanel» сән үйінің үлгілері
2018 жыл«Chanel» сән үйінің көйлектері ерекше сәнге енеді. Маңызды
түстерге –раушан, беж түстер кіреді. Пончо декорланған мамықты елестетеді.
Пончо түсі киім түсімен үйлесім табуы қажет. Пайда болған бейне өте жылы,
мамықтай әсем әрі жеңіл болады.
2018 жыл ерекше жағдайларға арналған Қиықты көйлектер сәнде
болмақ. Ашық тұсы анағұрлым үлкен болмауға тиісті, дегенмен терең

қиықты көйлектербүгінгі таңда ерекше сәнде. Өткенге көз салар болсақ бұл
типтегі көйлектер тұрпайы көрінер болса, ал 2017 жылы ерекше сәнде болды.
Фишка ретінде ол қыздардың балтырын аша түсіп, сәнді көрсетті. Киім
матасы – ылғи өте жеңіл –крепдешин немесе шифон матасынан тігіліп,
шілтермен керемет үйлесім табады.
Маңызды түстер – шаңды раушан, беж. Пончо декорланған мамықты
елестетеді. Пончо түсі киім түсімен үйлесім табуы қажет. Пайда болған
бейне өте жылы, мамықтай әсем әрі жеңіл болады.
2018 жыл ерекше жағдайларға арналған Қиықты көйлектер сәнде
болмақ. Ашық тұсы анағұрлым үлкен болмауға тиісті, дегенмен терең
қиықты көйлектер бүгінгі таңда ерекше сәнде. Өткенге көз салар болсақ бұл
типтегі көйлектер тұрпайы көрінер болса, ал 2017 жылы ерекше сәнде болды.
Фишка ретінде ол қыздардың балтырын аша түсіп, сәнді көрсетті. Киім
матасы – ылғи өте жеңіл –крепдешин немесе шифон матасынан тігіліп,
шілтермен керемет үйлесім табады.

Сурет 18. 2018 ж.сәнді тенденциясы
Маңызды түстер – шаңды раушан, беж. Пончо декорланған мамықты
елестетеді. Пончо түсі киім түсімен үйлесім табуы қажет. Пайда болған
бейне өте жылы, мамықтай әсем әрі жеңіл болады.
Сән құpылыcы кeлeci элeмeнттepдeн құpлaды:
қимыл-қoзғaлыc жәнe мiнeз-құлыққa үлгi н бoлaтын cәндiк
cтaндapттap;
- эcтeтикa, идeя, cөз, oлapдың қacиeтi ceкiлдi мaтepиaлдық жәнe
мaтepиaлдық eмec cән oбъeктiлepi;
- cәндiк cтaндapт нeмece oбъeктiнiң cәндiк мaғынacын жoғaлтca,
«cәннeн шығып қaлaтын» cән мaңызы нe бoлмaca cәннiң тұтacтығы;

- cәндiк cтaндapтқa, құндылыққa бaғыттaлғaн
cәнқoйлapдың мiнeз-құлқы бoлып тaбылaды.

мiнeз-құлық

–