«Scratch» тілі – программалау тілдерінің негізін үйрететін тіл.

«Scratch» тілі – программалау тілдерінің негізін үйрететін тіл.

Компьютерлік программалау - компьютерге берілген тапсырманы орындау үшін қолданылатын нұсқаулар жиыны. Адамдарға компьютер өте ақылды машина болып көрінгенімен, ол шын мәнінде бұл нұсқауларды тез және нақты орындайтын қарапайым орындаушы ғана. Осы нұсқауларды (программаларды) өз ақыл-ой қабілеттері арқылы жазатын, құрастыратын әрине адамдар. Сондықтан компьтерге әртүрлі тапсырмаларды орындату үшін нұсқаулар жиынын жазатын адамдар (программалаушылар) тура компьютер сияқты ойлап үйренуі қажеттілігін туындатты. Себебі, компьютерлік программалар оңай орындалатын әрі қателесуі мүмкін емес болуы керек.

Бүгінде программалау тілдерінің орасан көп түрлері бар. Олардың әрқайсысы түрлі тапсырмаларды орындау үшін қолданылады. Солардың бірі Scratch программалау тілі. Бұл тіл- программалауды үйренуге арналған ең қарапайым визуальді тіл және программалауды бастаудың ең оңай әдісі. Scratch- басқа программалар сияқты нұсқауларды жазып шығарудың орнына, түрлі-түсті код блоктарын біріктіру жолымен ойнап отырып жасауға болатын программа. Scratch-ті қолдану оңай және жеңіл, солай бола тұра, басқа программалау тілдерінің қолданысқа қажетті негізгі идеяларын бізге ойын арқылы үйрететін тамаша тіл. Scratch –код жазу процесін жеңіл, әралуан және қызықты етеді. Жасөспірімдерді компьютерлік программалаудың еліктіргіш әлеміне жетелейді. Оның көмегімен түрлі қызықты ойындар, анимациялар жазуға болады. Scratch-тің саналуан графикалық және дыбыстық үлкен жинақтамалары, коллекциялары (кітапханалары) бар. Бұл программа көп жазуды қажет етпейді. Тек қана қажетті блоктарды таңдап, оларды «лего» құрастырған сияқты скрипті (нұсқаулар жиыны) құрастыру керек. Ең қызығы программаға адамдар, машиналар, жануарлар сияқты түрлі объектілерді енгізуге болады. Бұл объектілер спрайттық графика деп аталады. Ал арнайы құрылған нұсқаулар жиынтығы-скрипттер. Ол объектілерді қимылдатады және сөйлетеді. «Scratching» - бұл жаңа музыка құрастыру үшін әртүрлі дыбыстарды біріктіру әдісі болса, Scratch - суреттер мен дыбыстарды, скрипттерді біріктіре отырып жаңа компьютерлік программа құрастыруға мүмкіндік береді. Scratch-тің тағы бір тамаша жағы-ол құрастырып жатқан анимациямыздың нәтижесін, программаның «сахна» деп аталатын бөлігінде сол мезетте көріп отыра алатынымызда. Сонымен қатар Scratch-те тек ойын ойнап қана қоймай, қарапайым және күрделі циклдерді, арифметикалық операцияларды, тізбек пен тізімдерді, математикалық координаталарды, логикалық тұжырымдамаларды қолдану арқылы түрлі тәжірибелер жасауға болады.

Бұл программалау тілінің мектеп бағдарламасына енуі өте орынды деп есептеймін. Себебі, Scratch-ті балабақша мен мектеп жасындағы жасөспірім буыннан бастап, тіпті ересек адамдардың қызыға үйренетін, өзіне баурап әкететін тұстары көп. Сондай-ақ, Scratch-те жасалған барлық жобалардың программалық кодтарын Scratch сайтынан қарап тамашалауға, ондағы дайын жобаларды оңай қолдануға, жаңа бөлшектермен толықтыруға, жақсартуға, өз нұсқаңызды басқа қолданушылармен бөлісіп, тәжірибе мен идея алмасуға зор мүмкіндігі бар. Scratch негіздерін меңгерген қолданушы оның түрлі қызметтерімен тәжірибе жасай отырып, басқа да программалау тілдерінің қызметтік функцияларын қолдануды, программа құру дағдысын жетілдіреді.

Осы еңбек жолында өз әріптестеріме, келешекте қоғамымызды көркейтуге септігі тиетін білімді әрі ойшыл, тәрбиелі ұрпақ өсіруде сәттілік тілеймін!

Қарасай ауданы Жібек жолы ауылындағы Ы.Алтынсарин мектебінің

информатика пәні мұғалімі Джамашева Жанар