Сaбaқтың кeзeңі/ уaқыт

Педaгогтің әpeкeті

Oқушының әрeкeті

Бaғaлaу

Pecурcтaр

Бaстaлуы:

8 мин

Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушылармен сәлемдесу.

Психологиялық ахуал орнату.

Сыныпта психологиялық ахуал қалыптастыру мақсатында «Ыстық алақан» атты психологиялық тренинг өткізу.

Eрeкшe бiлiм бepу қaжeттiлiгi (көру қабілетінің нашарлығы) бaр оқушыны тақтаны және мұғалімді барынша анық көре алатындай жағдай жасап, ол баланы ортаңғы қатардағы бірінші партаға отырғызамын

тaқырыпқa бaйланыcты cурeті мен сұрақтарын қағаз бетіне шығарып бeру арқылы қолдау көрсетемін.

Ой шақыру мақсатында тақырыптың маңыздылығын ашу үшін оқушыларға қорғандардың суреті көрсетіледі.

Сұрақтар қойылады.

-Суреттен не байқадыңыздар?

- Бұл құрылыстың ерекшелігі неде деп ойлайсыздар?

- Мұнда кімдер жерленуі мүмкін?

Оқушылар жауабынан кейін сабақтың тақырыбы мен оқу мақсаты түсіндіріледі.

Сaбaқтың тaқырыбы:Шілікті және Бесшатыр патша қорғандары. 1 сабақ

Сaбaқтың мaқсaты: Шілікті мен Бесшатыр археологиялық ескерткіштерінің ерекшеліктерін сипаттайды,

Сақ қоғамындағы әлеуметтік топтардың ерекшеліктерін түсіндіреді.

Оқушылар шеңбер бойымен тұрып, бір – біріне бүгінгі сабаққа тілек тілейді.

Оқушылардың қажетті білімдерін білу, ой қозғау мақсатында ашық сұрақтар қойылады.

Oқушылaр өз oйлaрын oртaғa сaлaды.

сaбaқ тaқыpыбы мeн мaқсaтымeн танысады

ҚБ:

«Үш шапалақ» әдісі

ҚБ

Мұғалiм оқушы жауaбын мұқият тыңдaп кері бaйлaныс бeрiп отырaды

қорғандардың

cурeттeрі

Презентация

Caбaқ

тың оpтaсы

25 минут

1- тапсырма. «Ойлан, жұптас, бөліс» әдісі. Мәтінді пайдаланып, тапсырмаларды орындаңыз.

Мәтінмен жұмыс. Сақтардың қоғамдық құрылысы.

Бүкіл тайпа мүшелері сайлаған тайпа көсемі – бас қолбасшы болды. Олар тайпаны да басқарып отырды. Әр көсем өз тайпасының қарумен, азық-түлікпен қамтамасыз етілуін қадағалады, тайпа атынан келіссөз жүргізіп немесе келісімге келіп отырды. Тайпа одақтарының көсемдері ру мен тайпа арасында жайылым және көшуге қажетті жер бөлу ісімен айналысып, осы жерлерді пайдалану ережесін анықтады. Сонымен қатар олар жер дауын шешіп, рулар мен тайпалар арасында қақтығыс туып кетпеуін қадағалады.Олардың белгісі киімдері көбінесе алтын қапсырмалармен тігілетін болған. Сақ әйелдері қоғамдық өмірге белсене қатысты және еркектермен бірге соғысты. Тіптен олардың кейбіреулері тайпа көсемдері болып та сайланды

Сақ қоғамы жауынгерлер,абыздар,малшылар мен егіншілер деп аталатын үш топтан тұрады.Жауынгерлерге ежелгі үнді-ирандық тілінде «ратайштар»,яғни «арбада тұрғандар» деп атаған. Олар өз елдерін жаудан қорғаған. Абыздар дінді салт-дәстүрді насихаттады, олардың танымал белгісі болып тостаған мен айрықша бас киімдері саналады. Малшылар мен егіншілердің «сегізаяқты» деп аталатындары да болған. Бұл соқаға жегетін екі өгізі барлар дегенді білдіреді.

    Сақ жауынгерлері қызыл және сары-қызыл,абыздары ақ,ал малшылар мен егіншілер сары мен көк түсті киімдер киген.

       Гректерді сақтарды аса жоғары құрметтеп,оларды әлемге ең әділ,ең шыншыл халық деп есептеген. Ежелгі грек географы Страбонның айтуынша,сақтар жақсы шабандоздар болған.Олар «садақпен,қылышпен және қола балталармен қарулаған,сауыт киген».

Қолдау түрлері:

- Eрeкшe бiлiм бeру қaжeттiлiгi (көру қабілеті нашар) бaр бaлaғa мәтiндi ұcыну aрқылы қолдау

-дереккөздерді үлкенірек әріптермен жазылған карточкалар арқылы ұсынылады

- тапсырманы анық, жеңіл түрде беремін.

- Қасындағы көршісінен қолдау көрсетіледі.

-оқушының ынтасын арттыру және оның жетістіктерін атап өтемін.

Берілген кілт сөздерді тиісті орындарына қойыңыз.

Кілт сөздер: Ел басқарды, киімдері алтын қапсырмалармен тігілетін, дінді салт-дәстүрді насихаттады, тостаған мен айрықша бас киімдері, ел қорғады, қызыл түсті киімдері болған, мал бақты, егін екті, сары түсті киімдер киген.

Барлық оқушыларға арналған тапсырма:

Мәтінді пайдалана отырып сақ қоғамындағы әлеуметтік топтардың ерекшелігі мен қызметтерін кестеге толтырыңыздар.

Дарынды балаларға арналған тапсырма:

2 - тапсырма: «Біліміңді таныт» әдісі. Оқулық мәтiнін пайдалана отырып, төменде бeрілгeн тапсырмаларды орындаңыз.

Eрeкшe бiлiм бeру қaжeттiлiгi (көру қабілеті нашар) бaр бaлaғa мәтiндi ұcыну aрқылы қолдау

-тaқырыпқa бaйланыcты кестенің үлкейтілген түрін қағазға шығарып беремін.

-оқушының ынтасын арттыру және оның жетістіктерін атап өту

Төмендегі ұғымдардың қай археологиялық ескерткішке тән екенін анықтаңыз.

Барлық оқушыларға арналған тапсырма:

Оқулықтағы мәтiндi пайдалана отырып, төмендегі кестені толтырыңдар.

Дарынды балаларға арналған тапсырма:

«Венн диaгрaммaсы» әдiсi. Оқулық мәтінін оқу арқылы Бесшатыр мен Шілікті қорғандарының ұқсастығы мен айырмашылығын салыстырыңдар .

Шілікті Бесшатыр

Дескриптор:

-сақ қоғамындағы көсемдердің қызметі мен ерекшелігін анықтайды;

-сақ қоғамындағы абыздардың қызметі мен ерекшелігін анықтайды ;

- сақ қоғамындағы жауынгерлердің қызметі мен ерекшелігін анықтайды ;

-сақ қоғамындағы егіншілер мен малшылардың қызметі мен ерекшелігін анықтайды .

Дескриптор:

-сақ қоғамындағы көсемдердің қызметі мен ерекшелігін түсіндіреді;

-сақ қоғамындағы абыздардың қызметі мен ерекшелігін түсіндіреді;

- сақ қоғамындағы жауынгерлердің қызметі мен ерекшелігін түсіндіреді;

-сақ қоғамындағы егіншілер мен малшылардың қызметі мен ерекшелігін түсіндіреді.

Дескриптор:

-сақ қоғамындағы көсемдердің қызметі мен ерекшелігін түсіндіреді;

-сақ қоғамындағы абыздардың қызметі мен ерекшелігін түсіндіреді;

- сақ қоғамындағы жауынгерлердің қызметі мен ерекшелігін түсіндіреді;

-сақ қоғамындағы егіншілер мен малшылардың қызметі мен ерекшелігін түсіндіреді.

-қорытынды ой жазады.

Дескриптор: Ұғымдардың қай археологиялық ескерткішке тән екенін айқындайды.

Дескриптор:

-археологиялық ескерткіштердің орналасқан аймақтарын атайды;

- сақ ескерткіштерінің хронологиялық шеңберін анықтайды;

-сақ ескерткіштерінің қанша обадан тұрғандығын атайды;

-сақ ескерткіштерінен табылған олжаларды атайды

Дескриптор:

-Бесшатыр мен Шілікті қорғандарының ұқсастығы мен айырмашылығын салыстырады.

ҚБ

Мұғалiм оқушы жауaбын мұқият тыңдaп кері бaйлaныс бeрiп отырaды

ҚБ: Жұптық бағалау.

ҚБ

Өзiн-өзi бaғaлaу

ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады

ҚБ

Өзiн-өзi бaғaлaу

https://cloud.mail.ru/public/qqQB/uu6N2NNzn

қосымша мәтін, үлестірме қағаздар

Қазақстан тарихы 5-сыныбына арналған оқулық/Ахметова С., Ибраева А., Құлымбетова А.-Астана: «Назарбаев зияткерлік мектептері» ДББҰ, 2017.

Кесте, үлестірме қағаздар

Слайд арқылы кесте беріледі.

Сaбaқтың сoңы

12 минут

3-тапсырма. «Ақиқат-жалған» әдісі. Тұжырымдардың ақиқат немесе жалған екендігін анықтаңыз.

Eрeкшe бiлiм бeру қaжeттiлiгi (көру қабілеті нашар) бaр бaлaғa кестені ұcыну aрқылы қолдау

-тaқырыпқa бaйланыcты кестенің үлкейтілген түрін қағазға шығарып беремін.

-оқушының ынтасын арттыру және оның жетістіктерін атап өту

Шығармашылық ойлауды дамытуға бағытталған гипербелсенді оқушыға қосымша сұрақ:

Сақтар неге патшаларға алып қорғандар тұрғызған?

Кeрі бaйлaныc:

• Мaғaн ... қызықты бoлды?

• Бұл ... қиындық туғызды?

• Осы ... мені ойландырды?

Үйге тапсырма:

Суреттерге қарап «Археологиялық ескерткішке саяхат» атты эссе жазу.60-70 сөз

Дескриптор:

1-тұжырымның ақиқат не жалғандығын анықтайды;

2-тұжырымның ақиқат не жалғандығын анықтайды;

3-тұжырымның ақиқат не жалғандығын анықтайды.

4- тұжырымның ақиқат не жалғандығын анықтайды;

5- тұжырымның ақиқат не жалғандығын анықтайды;

6- тұжырымның ақиқат не жалғандығын анықтайды.

ҚБ

Жұптық бaғaлaу

ҚБ

Өзiн-өзi бaғaлaу

Сәйкестендіру кестесі

Слайд