«СМАЙЛИКТЕР ТУРАЛЫ ҚЫЗЫҚТЫ ДЕРЕКТЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІЛЕРДЕ ҚОЛДАНЫЛУЫ»

«Ақмола облысы білім басқармасының

Бұланды ауданы бойынша білім бөлімі Макинск қаласының

Балуан Шолақ атындағы мектеп-лицейі» КММ, 7А-сынып оқушысы

Азат Айғаным

Макинск қ., Балуан Шолақ атындағы МЛ, информатика мұғалімі Тенсел Үміткер

tenselumitker@gmail.com

Смайлик, кейде Эмодзи деп аталады, бұл күлімсіреген тұлға болып табылатын негізгі идеограмма. 1950 жылдардан бастап ол бүкіл әлемде танымал мәдениеттің бір бөлігіне айналды, ол жеке идеограмма немесе Смайлик сияқты қарым-қатынас түрі ретінде қолданылады. Смайлик көз бен ауызды білдіретін екі нүкте мен сызық ретінде басталды. 1950 жылдары мұрындары, қастары және контурлары бар күрделі сызбалар пайда болды. Сары және қара дизайнды Нью-Йорктегі wmca радиостанциясы 1960 жылдардың басында "жақсы жігіттер" науқаны үшін пайдаланды. 1960-70 жылдары көбірек сары және қара дизайн пайда болды, соның ішінде Франклин Лоуфрани және Харви Росс Баллдың жұмыстары. бүгінгі таңда Smiley Смайлик идеограммасына көптеген құқықтарға ие және әлемдегі ең ірі лицензиялау компанияларының біріне айналды.

Қазіргі интернет – бұл тек ақпараттың үлкен жинақталған ортасы ғана емес, ол байланыс құралы болып та табылады. Миллиондаған адамдар Global Network желісінде достар табу үшін, серіктестер мен әңгімелесушілер іздеу үшін отырады. Мұнда да шынайы өмір сияқты аласапыран. Виртуалды өмірде көңілді білдіру үшін қарапайым да, тамаша орта қалыптасқан. Ол – Смайлик деп аталады.

Смайликтер әлеуметтік желілерде және SMS хабарламаларында жиі қолданылады. Ең алғашқы смайликтің авторы - американдық суретші Харви Болл.

Харви Болл алғаш рет тапсырыс бойынша сары күлімсіреген смайликті бояды. 1963 жылы АҚШ-тың ірі компаниясы акция өткізу үшін Харви Боллға ерекше символға тапсырыс берді. Суретші ол символды табуға 10 минут жұмсады. Бұл Смайлик белгісін тапқаны үшін американдық суретшіге 45 доллар сыйақы берілді.

Смайликтер-бұл басқалармен бөлісетін эмоциялар мен сезімдерді көбірек көрсету үшін жедел хабар алмасу мен әлеуметтік желілерде кеңінен қолданылатын кескіндер. Олар әдетте WhatsApp, Telegram, Facebook, Instagram, Tik-Tok немесе Twitter және басқаларында қолданылады.

Әлеуметтік желілерде көп адамдардың әңгімелері, сөздері жақшалар () және қос нүктелермен (:) жазылатынын байқауға болады. Мысалы, -) немесе :), бұл белгінің нені білдіретінін білуге болады. Бұл менің қарастырып отырған смайликтерім болып табылады. Смайликтерді кез келген әлеуметтік желі қолданушылары қолданады. Егер :, -) тағы басқалары болса, бірден ол адамның күліп түрғанын көруге болады.

Менің бұл тақырыпты таңдауымның себебі, біз интернет желісін пайдаланушылар болып табыламыз, соның оның ішінде әлеуметтік желілер. Әлеуметтік желілерде сөйлесу барысында біз әңгімелесіп отырған адамның көңіл-күйін, эмоцияларын көре алмаймыз, бірақ жіберілген смайликтер арқылы көруге болады.

Бүгінгі таңда смайликтер интернетте еркін қолданылып, дамып келеді, олардың түрлері артып келеді. Адамның эмоцияларын да, күйлерін де, сыртқы келбетін де білдіретін көптеген смайликтер бар:

:- ) күлімсіреу

:- ))) күлу

:- D қуанышпен күледі

XD қуанышпен күледі, көздері қысылған

: | / ойлы, бейтарап

:- ( қайғылы

:-0 таң қалды (аузы ашық)

8-O немесе = - O қатты таң қалды (ауыз ашық және кеңейтілген көздер)

:- *сүю

Кейде мұрын белгісі " - " кейде басып шығарылмайды. Мысалы, жай ғана :) немесе :(. 90-жылдардың ортасынан бастап қос нүктенің орнына теңдік белгісі жиі қолданылады, яғни, =) орнына :). Сондай-ақ, чаттарда тек ашылатын немесе жабылатын жақшаларды қолдану жиі кездеседі. Мысалы, )))) немесе (((((. Бұл жағдайда белгілердің саны қуаныш немесе қайғы деңгейіне сәйкес келеді.

Шығыс Азияда эмоциялардың басқа стилі қабылданды - каомодзи (жапонша 顔文字), оларды аудармай-ақ түсінуге болады. Ол анимациялық эмоцияларды белгілеуге негізделген ауыздан гөрі, көзге көбірек көңіл бөледі, Мысалы,

( ^ _ ^ )- күлімсіреу (көбірек астын сызу, мысалы,^___^, кеңірек, яғни көңілді, күлімсіреуді көрсетеді)

( ^ ^ ) — күш арқылы күлімсіреу / азаптау

( ^ _ ~ ) немесе ( ^ _ - ) - көзді қысу

( > _ _ > ) немесе () - қайғылы

^ } {^- махаббат

(-.-)Zzz.. - ұйқы

(O,o) - үкі

- __- - флегматизм немесе " мдааа...»

= _ _ = - ұйқысыз немесе жай ғана алыңыз

Q _ _ Q-көз жасымен кетті

( * _ • )- досым

Бірақ ең қызығы - интернеттегі көңілді смайликтер қайғылы смайликтерден қарағанда 4 есе көп. Интернетте :—) және:) белгілер1,і 5 миллиард, үш жақшасы бар күлімсіреген смайликтер (:)))) - 1,2 миллиард. Ал мына : - (немесе: ( қайғы-қасіретті білдіретін белгілер, тек қана 245 млн. Сонымен қатар, немқұрайлылықты білдіретін -: - l- смайликтер, 29 миллион рет кездеседі. Сондай-ақ, Интернетте смайликтер кем дегенде әрбір 6-шы сайтта кездесетіні атап өтілді.

Сары графикалық смайликтер әртүрлі мақсаттарда, соның ішінде 1980 жылдардың басындағы бейне ойындарда қолданылған. Yahoo! Messenger (1998 жылдан бастап) әр пайдаланушының жанындағы пайдаланушылар тізімінде Смайлик таңбаларын, сондай-ақ қосымшаның белгішесі ретінде қолданды. 2001 жылдың қарашасында және одан кейін чат мәтініндегі эмодзилерді бірнеше чат жүйелері, соның ішінде Yahoo Messenger қабылдады.

Марк Джейкобс сән үйі 2018 жылы Сары контуры бар смайлик әзірледі, ал M және J әріптері көзді ауыстырды. Ауыз дизайны Nirvana-ның түпнұсқа дизайнына ұқсас болды. 2019 жылдың қаңтарында Nirvana заңды өкілдері Марк Джейкобсты авторлық құқықты бұзғаны үшін сотқа бергендерін мәлімдеді. Лос-Анджелестегі судьяның сот жалғасуы мүмкін деген мәлімдемесінен кейін, Марк Джейкобс нирванаға қарсы сот ісін жариялады. 2020 жылы Лос-Анджелестегі дизайнер оны Nirvana эмодзиін жасаушы деп болжады.

Смайлик компьютерлік қоғам мойындағанға дейін ұзақ жолдан өтті. Мұның бәрі өткен ғасырдың 60-жылдарында басталды. Харви Боллдың өнертабысына қарамастан, күлімсіреген беттің электронды нұсқасы өздігінен және параллель дамыды деген пікір бар. Компьютерлерге қолданған алғашқы электронды смайликтер 60-шы жылдардың аяғы мен 70 - ші жылдардың басында PLATO деп аталатын арнайы платформаларда байқалды.

Бүгінгі күні Смайлик идеограммадан қарым-қатынас пен жазбаша тілде қолдануға арналған шаблонға айналды. Бұл 1980 жылдары Скотт Фалманнан ASCII таңбаларын бет-әлпет жасау және мәтіндегі эмоцияларды көрсету үшін қолдануға болады деп алғаш ұсынған кезде басталады. Содан бері Фалманның суреттері Смайлик деп аталатын сандық пиктограммаларға айналды. Олар сары және қара дизайнды жалғастыра отырып, 1960-70 жылдары жасалған идеограммаларға негізделген.

1982 жылы 19 қыркүйекте Питтсбургтегі Карнеги Меллон университетінің профессоры Скотт Фалман әріптестеріне желілік байланыста эмоцияларды білдіру үшін смайликті пайдалануды ұсынған электрондық хабарлама жіберді. Осы күнді Смайликтің туған күні деп белгілеп кетті.

Смайлик - бұл бірінші IBM PC және одан кейінгі компьютерлердің 437 (1981) кодтық бетінің 1 және 2 таңбаларының (ақ-қара нұсқалары) басып шығарылған нұсқасы. Қазіргі компьютерлер үшін Windows 95-тен кейінгі барлық Microsoft Windows нұсқалары смайликтіWindows 4 таңбалар тізімінің бөлігі ретінде қолдана алады, дегенмен кейбір компьютерлік қаріптер кейбір таңбаларды өткізіп жібереді.

Смайлик 1.1 (1993) нұсқасынан бастап әртүрлі Юникод таңбаларының тізіміне енгізілді. Юникодтағы смайлик таңбалары:

☺ U + 263A Alt+1 ақ күлімсіреген бет (кейбір құрылғыларда смайлик ретінде көрінуі мүмкін)

☻ U+263B Alt+2 қара күлімсіреген тұлға

Әр түрлі рәміздерде қабақтың беті де бар:

☹ U + 2639 ақ қабағы бар бет

Бұл смайликтерді зерттеу өте кең мүмкіндіктерді ұсынады. Біз өзімізге қоя алатын бір сұрақ – өзімізге сұрақ қою: біз қолданған смайликтер біздің жеке басымыз туралы бірдеңе айтқан кезде, олар бірден байланыс болатын контекстен асып түседі.

Менің зерттеуіме келетін болсақ. Мен келесі сауалнаманы жүргіздім. Сауалнамаға 50 адам қатысты. Сауалнама нәтижесі бойынша

1. «Сіз әлеуметтік желілерде сөйлескен кезде смайликтерді қолданасыз ба?» деген сұраққа 39 адам "Иә" деп жауап берді, 11 адам "жоқ" деп жауап берді.

2. Сіз қандай смайликтерді қолданасыз? Қатысушылардың көпшілігі 35 адам "күлімсіреу" деп жауап берді, 4 адам "қайғы" деп жауап берді және 6 адам екеуіне де бірдей жауап берді.

3. Сіз смайликсіз жаза аласыз ба? 32 адам "иә" деді, мұны сөзбен жеткізе алатын нәрселермен түсіндірді. Себебі оларды жазу ұзақ (көбіне 32 адам жауап берді). 28 қатысушы смайликсіз жаза алмайтынынды айтты, өйткені олар эмоцияларды басқа жолмен жеткізе алмайды.

Жоғарыда айтылғандардан қорытынды жасайтын болсам:

- Пайдаланушылардың көпшілігі қарым-қатынас жасау кезінде смайликтері пайдаланады.

- Көптеген пайдаланушылар смайликтерді (күлімсіреу) пайдаланады.

- сонымен қатар смайликтерсізде жазуға болады. Бұл біз ұсынған гипотезаны растайды.

Өз жұмысымды жасай отырып, біз смайликтердің пайда болу тарихы туралы көптеген қызықты нәрселерді білдік, сонымен қатар өзіміз үшін қорытынды жасадық: смайликтер смайликтермен, олар адамдардың қарым-қатынасын ештеңемен алмастыра алмайды. Адамның көзіне қарап тұрып, күлген әлдеқайда жағымды. Жиі күліңіз!

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Әлемдегі ең көне Смайлик XVII ғасырдағы құжаттан табылды. Indicator.Ru (6 ақпан 2017).

2. Honan, William H. H. R. Ball, 79, Ad Executive Credited With happy Face. The New York Times (14 сәуір 2001). 1 қазан 2017. 2012 жылдың 5 қыркүйегінде мұрағатталған.

3. "Смайлик" -Merriam-Webster онлайн сөздігі". www.merriam-webster.com . 2021 жылдың 16 маусымында алынды.

4. http://www.yoursmileys.ru/smilehistory.php

5. http://www.istorya.ru/articles/smile.php