Пәні:

Қазақстан тарихы

Бөлім:

XIХ ғасыр -XX ғасырдың басындағы Қазақстанның мәдениеті

Педагогтің аты-жөні:

Камидолданова Динара Елеуовна

Күні:

Сынып: 7 А

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Шоқан Уәлиханов – алғашқы қазақ ғалымы.

Зерттеу сұрағы: Неге С. Мұқанов Шоқан Уәлихановқа арналған шығармасын «Аққан жұлдыз» деп атады?

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

7.2.3.1 Шоқан Уәлихановтың ғылыми зерттеулерінің тарихи құндылығын анықтау

Сабақтың мақсаты

Шоқан Уәлихановтың тұлғасын сипаттайды және ғалымның ғылыми зерттеулерінің тарихи құндылығын анықтайды.

Құндылық

Адал еңбекті құрметтеу

LS Зерттеу тақырыбы: 7 в сынып оқушыларының тарихи көзқарастарын қалыптастыруда деңгейлік тапсырмаларды қолдану қаншалықты тиімді?

Шоқанның зерттеуші, саяхатшы, ағартушы ретіндегі қызметін атап, оның тарихи маңызын сипаттайды.

Деңгейлік тапсырмалар арқылы тарихи деректермен жұмыс істеу дағдылары дамиды.

Шоқан өмір сүрген кезеңдегі тарихи жағдайларға баға беру арқылы тарихи көзқарасы қалыптасады.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Ұйымдастыру кезеңі.

1 мин

1 мин

3 мин

1 мин

Сәлемдесу, түгендеу.

Болжау әдісі

«Халықтың қалыпты дамып, өсуі үшін, ең алдымен бостандық пен білім керек»

Бейнежазбада кімді сипаттады?

Сабақ тақырыбы мен мақсатын болжап көріңіздер.

Оқушылардың жауаптары арқылы сабақ тақырыбына шығып, оқу, сабақ мақсаттарын хабарлау, зерттеу сұрағы таныстырамын.

Өткен біліммен сабақтастық. «Сіз білесіз бе?» сұрақ-жауап арқылы өткен білімді тексеру

Салемдеседі. Түгенделеді.

Оқушылар өз ойларын ортаға салады.

2-3 оқушыны тыңдау, тақырыпқа шығу

Шоқан туралы білетіндерін бөліседі

ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады

Презентация слайдтары

https://youtu.be/G3NYTViEDmA?si=nwSakcIycbaZbx4s

https://youtu.be/a8chPYE2XPc?si=NQez6raBa_a8rXY6

Жаңа білім

2 мин

Білу, түсіну

5 мин

5 мин

Қолдану

12 мин

Жинақтау

5 мин

Кинометафора әдісі. Білімленд платформасында бейнематериал арқылы тақырыпқа шолу (1.55 мин)

Зерттеу мен талдау

1-тапсырма. Жұптық жұмыс.

Мәтінмен танысып, Ш.Уәлихановтың азаматтық тұлғасына « ақпараттық органайзер» толтырыңыздар.

ЕББҚ Сабақта жеке немесе жұппен жұмыс істеуге мүмкіндік беру.

Бағалау парағымен таныстыру.

Мұғалім: «Шоқан.кз» сайтынан саяхат картасы бөлімінен үзінді арқылы Шоқан Уәлихановтың ғылыми зерттеулеріне шолу жасаймын.

2-тапсырма. Топтық жұмыс. « Деректер сөйлейді» әдісі

Мәтінмен танысып, Шоқан Уәлихановтың ғылыми зерттеулерінің тарихи құндылығын анықтаңыздар.

1-топ: Зерттеушілер "Шоқан – этнограф және тарихшы"

- Бұл еңбектерде қандай тарихи деректер келтірілген?

- Шоқанның жазбаларынан хандық билік туралы қандай көзқарасты байқауға болады?

- Бұл еңбектердің қазақ халқы үшін қандай құндылығы бар екенін жаз.

2-топ Тарихшылар " «Саяхатшы Шоқан"

• Қандай мақсатпен Қашқарияға барған?

• Шоқан бұл сапарда қандай қиындықтарға тап болды?

• Оның жазбалары арқылы қандай ғылыми жаңалықтар ашылды?

3-топ: Мәдениеттанушылар " Шоқан – ағартушы ғалым"

Шоқан Уәлихановтың ағартушылық қызметіне тоқталып, келесі сұрақтарға жауап бер:

 Ол өз замандастарына қандай ой тастады?

 Ғылым мен білімге қалай үлес қосты?

 Қазіргі оқушыға оның еңбектерінің қандай тәрбиелік мәні бар?

ЕББҚ Топтық жұмыс кезінде сөйлеу міндетін емес, басқа рөлдерді (жазу, ұйымдастыру) беру.

3 тапсырма: Жеке жұмыс.

«Куизис платформасы» арқылы

алты тапсырма жиынтығын орындайды

ЕББҚ Сөйлеуді қажет етпейтін жазбаша, тест түріндегі тапсырма беру.

Бейнематериал арқылы тақырыпты меңгереді.

Дескриптор:

Шоқанның балалық шағы туралы , тәрбиесіне ықпал еткен кім екенін, қанша тілді меңгергенін, оқуда болған жылдарын, өмірлік көзқарастарының қалыптасуына әсер еткен тұлғаларды, атқарған қызметі туралы деректерді анықтайды

Дескриптор :

– Еңбектерден нақты мысал келтіреді.

– Хан сайлау рәсімі туралы мәліметті дұрыс түсіндіреді.
– Шоқанның сол кездегі қоғамға деген көзқарасын сипаттайды.

Дескриптор :

– Сапардың мақсатын дұрыс анықтайды.
– Ғылыми жаңалығын көрсетеді.
– Сапардағы қиындықтарын нақты мысалмен сипаттайды.
Дескриптор :

– сұрақтарға нақты, дәлелді жауап береді,

Қазіргі білім, ғылыммен салыстырмалы түрде байланыстырады

Шоқан Уәлихановтың ғылыми зерттеулерінің тарихи құндылығын анықтайды.

Оқушылар куизис платформасы арқылы сұрақтарға жауап береді

Оқушылар өз пікірлерімен бөліседі.

Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс береді.

«Рубрика әдісі»

Дескриптор бойынша

өзара бағалау

1-3 балл

«Ең үздік жауап»

Әр дұрыс жауап 1 балл

Жалпы 6 балл

«Ең үздік жауап»

Презентация слайдтары

https://youtu.be/3SeBTGWXXj4?si=7fs6Oi7GritNpvEp

Оқулық.8/7/

З.Е.Қабылдинов, 47-48 пр, 1,2 тақырыпша

Таратпа қағаздар

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfh1UkdHIMbKkcIQNI37x9i0O8ya-0vSuEn4_ml-VS-lT7heQ/viewform?usp=header

https://shoqan.kz/kz/map/

(қосымша 1)

Ш.Уәлихановтың еңбектерінен үзінді.

https://quizizz.com/admin/quiz/67fcefaeb64677b111d7abd7?at=67fcf9f5280a41833b956d84

Бекіту /

5 мин

Бағалау

3 мин

4-тапсырма. Жеке жұмыс.

Біліміңізді пайдаланып, С.Мұқановтың Шоқан Уәлихановқа арналған шығармасын «Аққан жұлдыз» деп атау себептерін түсіндіріңіз.

Болжамды жауаптар:

Сәбит Мұқановтың "Аққан жұлдыз" романының атауының астарында терең мағына жатыр. Бұл атаудың Шоқан Уәлиханов бейнесімен байланысуының бірнеше себебі бар. Міне, осы атауға қатысты нақты 6 болжамды жауап:

1. Қысқа ғұмыр, жарқын өмір
   – Шоқан бар болғаны 29 жасында дүниеден өтті. Ол аз ғана өмір сүрсе де, артына өшпес із қалдырды. Аққан жұлдыз секілді жарқ етіп, сөнген тағдыр.

2. Ғылым мен білім жолындағы жарық жұлдыз
   – Шоқан – қазақ даласындағы ағартушылық пен ғылымның жаршысы. Ол өз заманының көшбасшы ғалымы ретінде жарқырап көрінді.

3. Қоғамнан озық туған тұлға
   – Ол өз дәуірінен озық ойлай білген, демократиялық көзқарастағы адам еді. Мұндай дара жандар көбіне өз заманына сыймайды – бұл да аққан жұлдыз бейнесіне сай келеді.

4. Өмірі үзілгенімен, ізі өшпеген тұлға
   – Жұлдыз аққанда, ол көзге көрінбейді, бірақ оның жарығы аспанда із қалдырады. Шоқан да өмірден ерте озса да, ғылым мен мәдениеттегі ізі сақталып қалды.

5. Сирек кездесетін құбылыс
   – Аққан жұлдыз – ерекше, сирек болатын сәт. Шоқан да – қазақ тарихында сирек кездесетін, өзгеше тұлға.

Сабақты қорытындылау . Интерпретация

1. Ш. Уәлихановты кейбір ғалымдар аз ғұмыр кешкендіктен, «аққан жұлдызға» теңесе, кейбірі «Ш. Уәлиханов - қазақ халқының шоқ жұлдызы» деп санайды. Сен осы пікірлердің қайсысы дұрыс деп ойлайсың?

2. Оның ең маңызды жетістігі қайсы?

3. Ғалымның есімін қазақ тарихында мәңгілікке қалдыру үшін қандай іс-шаралар ұсынасың? Ойыңмен бөліс.

Үйге тапсырма. Ш.Уәлиханов өміріндегі маңызды оқиғаларды уақыт сызығына түсіріңдер

Дескриптор

-кемінде 1-3 себебін түсіндіреді

Жұптық бағалау

1 балл

«Ең үздік жауап»

Кері байланыс

2 мин

«Білім батареясы» әдісі

Қызыл түс – Тақырыпты түсінуде қиналдым

• Мен Шоқан Уәлихановтың кім екенін толық түсіне алмадым.

• Ол не себепті ғалым деп аталғанын, қандай еңбектері бар екенін нақты білмеймін.

• Сабақты қайта қарап, мұғалімнің көмегі қажет.

Сары түс – Жартылай түсіндім, әлі де сұрақтарым бар

• Мен Шоқанның қазақтың алғашқы ғалымы екенін, зерттеулер жүргізгенін білемін.

• Ол Қашқарияға барғанын және тарих, география, этнографиямен айналысқанын түсіндім.

• Дегенмен кейбір ақпараттар есімде сақталмады, қосымша қайталап оқығым келеді.

Жасыл түс – Тақырыпты толық меңгердім

• Шоқан Уәлиханов – қазақтың тұңғыш ғалымы.

Ол – этнограф, тарихшы, географ және ағартушы.

• Оның еңбектері қазақ халқы үшін өте маңызды. Қашқар сапары, қазақ халқының тұрмыс-тіршілігін зерттеуі мен ағартушылық қызметі – оның ғылымға қосқан зор үлесі.

• Мен бұл тақырыпты жақсы меңгердім және ойымды еркін жеткізе аламын.

Тақырып бойынша білгенімен, үйренгенімен, қиналған сәтімен бөліседі

Білімкласс. кз бағасы қойылады