«Стреске қарсы жаттығулар» психологиялық тренинг 11 сынып

Ақтау қаласы

«Ибаш Жанболатова атындағы №15 жббом» КММ

ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ТРЕНИНГ

Тақырыбы: «Стреске қарсы жаттығулар»

Дайындаған: Г.Т.Тасболатова

Қатысқаны: 10-11 сынып оқушылары

Стреске қарсы жаттығулар

Мақсаты: Жаттығулар жасату арқылы қатысушылардың көңіл-күйлерін көтеру.

«Менің көңіл-күйімнің түсі» жаттығуы

Тренинг басында қатысушыларға түрлі-түсті қағаздар жапсырылған парақ беріледі. Қатысушылар өздеріне ұнаған түске қол қояды. Тренинг соңында дәл осындай түрлі-түсті парақ тағы да беріледі де және тренингке неше адамның қандай көңіл-күймен келгендігі және тренинг соңында қандай күйде екендігі анықталады.

«Менің атым және қасиетім» жаттығуы

Қатысушылар шеңбер болып отырады, бір-біріне допты немесе ойыншық беріп, өздерінің атын айтады және өздерінде бар қасиеттерді есімінде, тегінде және әкесінің атының бастапқы әріптерінен басталатын қасиеттерді айтады. Бұл жаттығуды «Қарлы жентек» әдісімен орындауға болады: әрбір келесі қатысушы бұған дейін айтылғандарды қайталайды және өзінің аты мен қасиетін қосады.

Жүргізуші жаттығуды қорытындылай отырып, қатысушылардың қасиеттерінің бір-біріне ұқсамайтындығын айтып, дегенмен барлығы бірге жұмыс істейтіндігін атап көрсетеді.

«Менің мекен-жайым» жаттығуы

Қатысушылар өздерінің мекен-жайын бірдей айтады, әркім өзінің мекен-жайын басқалардың барлығы еститіндей етіп даусын шығарып айтуы керек, содан кейін жүргізуші бөлменің соңында отырған адамның мекен-жайын қайталауын сұрайды.

Тест «Сіз стресті бағындыра аласыз ба?».

Нұсқау. Төменде берілген сұрақтарға «иә», «жоқ», «кейде» деп жауап беріңіз.

Иә/ кейде/ жоқ/

Мен өзімді бақытты сезінемін

0 1 2

Мен өзімді бақытты ете аламын.

0 1 2

Мені шарасыздық сезімі мазалайды.

2 1 0

Мен стрестік ситуацияларда дәрі-дәрмек пен алкогольдің көмегінсіз өз-өзіме келе аламын.

0 1 2

Егер мен өте қатты стресс алсам, міндетті түрде маманның көмегіне жүгінер едім.

0 1 2

Мен қайғыруға бейіммін.

2 1 0

Менің кейде басқа біреу болғым келеді.

2 1 0

8. Мен кейде басқа жерде болғым келеді.

2 1 0

9. Менің көңіл-күйім тез түседі.

2 1 0

Тест кілті

ұпай. Сіз өзіңізді ұстай аласыз және сіз бақытты адамсыз.

ұпай. Сіз стреспен орташа деңгейде күресе аласыз аласыз. Сіздің стрестік жағдайда көмектесетін әдістерді пайдаланғаныңыз жөн.

8 және одан жоғары ұпай. Сізге әзірге өмірдің қиындықтарымен күресу оңай болмайын деп тұр. Егер сіз өзіңіздің рухани қуатыңыз бен дене қуатыңызды сақтағыңыз келсе, онда сізге стресс жағдайында көмектесетін әдістерді тиімді пайдалануды үйрену қажет.

«Дыбыстық жаттығу» жаттығуы

Мақсаты: дыбыстық гимнастикамен таныстыру, рух пен дененің тынығуы.

Дыбыстық жаттығуды бастамас бұрын,жүргізуші жаттығу ережесін түсіндіреді: өзімізді бірқалыпты, жайлы сезінеміз, тік тұрамыз, арқамызды тік ұстаймыз. Алдымен мұрнымызбен терең дем аламыз, ал дем шығарғанда дыбысты қатты әрі қуатты етіп шығарамыз.

Келесі дыбыстарды «әндетіп» айтамыз:

А – барлық ағзаға жайлы әсер береді;

Е – қалқанша безге әсер етеді;

И – миға, көзге, мұрынға, құлаққа әсер етеді;

О – жүрекке, өкпеге әсер етеді;

У – асқазан маңындағы ағзаларға әсер етеді;

Я – барлық ағзаның жұмыс істеуіне әсер етеді;

М – барлық ағзаның жұмыс істеуіне әсер етеді;

Х – ағзаның тазаруына көмектеседі;

ХА – көңіл-күйді көтеруге көмектеседі;

Жаттығу «Сарқырама».

Мақсаты: қатысушылардың өздерін сергек сезінуіне көметкседі.

«Жайланып отырыңыз және көзіңізді жұмыңыз. 2-3 рет деміңізді шығарыңыз, дем алыңыз. өзіңізді сарқыраманың жанында тұрмын деп елестетіңіз. Бірақ бұл басқа сарқырамаларға ұқсамайтын ерекше сарқырама. Судың орнына бұл сарқарамадан жұп-жұмсақ аппақ жарық ағуда. Енді өзіңізді осы сарқыраманың астында тұрмын деп ойлаңыз және осы сарқырамадан сіздің басыңыздан төмен қарай ақ жарықтар ағып жатыр деп ойлаңыз... Өзіңіздің маңдайыңыз, ауызыңыз, бетіңіз бен мойныңыздан ағып жатқан ақ ұлпа жарықты сезініңіз... Ақ жарық сіздің иықтарыңыз бен арқаңыздан ағып жатыр, бұл сізге өзіңізді жайлы сергек сезінуіңзге көмектеседі. Арқаңыздан аққан ақ жарық сіздің арқаңыздағы ауыртпалықты алып кетекндей болады...

Сонымен қатар жарық сіздің қолдарыңыз бен алақандарыңыздан және саусақтарыңыздан ағып жатыр. Сіздің қолдарыңыз бен алақандарыңыздың жұмсақ әрі сергек болғандығын сезіндіңіз. Жарық сіздің аяқтарыңыз бен өкшеңізден ағып кетіпжатқандығын сезіндіңіз. Бұл жарық сіздің денеңіздегі қысымды өзімен бірге алып кетіп, денеңізді жұп-жұмсақ әрі сергек етуде. Сіз өзіңізді жайлы сезінудесіз, сіздің денеңіз жағымды күштер мен қуаттарға баюда...(30 секунд).

Ал енді, сіздің бойыңызды таратқан сарқырамаға өз алғыстарыңызды білдіріңіз. Денеңізді тік ұстап, көзіңізді ашыңыз».

Сондай-ақ көңіл-күйіңіз түсіңкі немесе ашулы болсаңыз, күш қажет ететін жұмыс істеңіз: бақшада жұмыс істеп, арықтарды тазалаңыз, үй жиһаздарын ауыстырыңыз немесе үйдегі ескі ыдыстарды сындырыңыз. Қала сыртына шығып айқайлаңыз. Бұндай әрекеттер адамды стрестен құтқаруға көмектеседі. Табиғат аясына шығып демалыңыз, табиғаттың түрлі құбылыстарын тамашалыңыз. Адамдарға қарап жиі күлімдеңіз және олармен әңгімелесіңіз. Бұл қарапайым ғана нәрсе, солай емес пе? Ашуланғанда беттің 72 бұлшық еті, ал күлімдегенде беттегі 14 бұлшық ет жұмыс істейді екен. Еске түсіріңіз: күлімдеу, бұл сіздің басқалардан байқайтын бірінші нәрсеңіз.

Стреске қарсы әдістер 9 профилактикалық ереже

Біздің өміріміздің жылдамдығының үдей түскені сонша, бұл тек біздің жүйке жүйемізге әсер етіп қана қоймай, адамның денсаулығына да кері әсерін тигізуде. Ғалымдар қазіргі «өркениетті» адамдарға «стрестік қоршауда» қалып қоймас үшін өздерінің әдістерін талмай шығаруда. Төмендегі беріліп отырған әдістер австралиялық мамандардың ұсынған әдістері.

Аптадағы жарты күнді өзіңізге ұнайтындай етіп өткізіңіз: суда жүзіңіз, билеңіз. Демалып, қыдырыңыз немесе бақтағы орындыққа отырыңыз. Өзіңізді тек қана жұмысқа арнағанды тоқтатыңыз!

Күніне бір реттен кем емес өзіңізге ең қымбат адамға жылы сөз айтыңыз. Оның сізге де сондай жауап қайтаратындығына күмәніңіз болмасын.

Аптасына 2 немесе 3 рет дене жаттығуын жасаңыз. Жаттығулар адамды мезі ететіндей болмасын, егер жаттығудан кейін сізге душ қабылдау керек болса, онда сіз бір нәрсені дұрыс істемедіңіз немесе жаттығуды дұрыс жасамадыңыз.

Суды көбірек ішіңіз (спиртті сусын емес!), денені қалыпта ұстау үшін күніне 1-1,5 литр су ішу қажет.

Аптасына бір рет өзіңізге «зиянын» тигізетін іспен де айналысып көріңіз (мысалы, тәттілер жеу арқылы диетаны «сәл-пәл» бұзуға болады немесе әдеттегіден ерте немесе кеш жатыңыз). Өзіңізді бақылауды ұстаңыз, егер бұл әдеттерді қайталай беріп дағдыларға айналдырып алсаңыз, онда сіз ипохондрик (ешкімнің айтқанын елемейтін адамдар) боласыз.

Өз өміріңізді бұзуға асықпаңыз. Сізге келген кейбір хаттар мен телефон қоңырауларына көңіліңіз соқпаса жауап бермей-ақ қойыңыз. Жұмысы жоқ кейбір адамдар сізге ұнамайтын және керек емес әңгімелерді айтып сіздің өміріңіздің минуттарын, сағаттарын (сондай-ақ, күндерін де!) ұрлауда, сөйтіп сізде стрестер туғызуда.

Көңіл-күйіңіз түсіңкі немесе ашулы болсаңыз, күш қажет ететін жұмыс істеңіз: бақшада жұмыс істеп, арықтарды тазалаңыз, үй жиһаздарын ауыстырыңыз немесе үйдегі ескі ыдыстарды сындырыңыз. Қала сыртына шығып айқайлаңыз. Бұндай әрекеттер адамды стрестен құтқаруға көмектеседі.

Күніне ең аз дегенде бір банан жеңіз. Онда барлық витаминдер, микроэлементтер бар, сонымен қатар, оның энергетикалық құндылығы жоғары.

өзіңізге жазатын қондырғысы бар телефон аппаратын сатып алыңыз (нөмір анықтауышы бар). Бұл сізге әрбір қоңырау келген сайын орныңыздан тұрмау үшін және сізге қажет барлық ақпаратты алу үшін қажет.

Онша қиын емес әдістер келісесіз бе? Бұл әдістерді орындау арқылы сіз көптеген стрестерден аулақ боласыз.