Мектеп:

Қ.Әбдіғұлов атындағы № 34 жалпы білім беретін орта мектеп-гимназиясы

Пәні:

Қазақ әдебиеті

Сыныбы: 6 Е

Қатысқандар: Қатыспағандар:

Күні: 09.01.2025ж

Мұғалімнің аты-жөні: Ұзақ Алтын Қырғызбайқызы

Бөлім:

Мен балаң жарық күнде сәуле қуған

Сабақтың тақырыбы:

С.Торыайғыров – асқақ арманды ақын

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

6.2.2.1. эпикалық, поэзиялық шығармалардағы автор бейнесін анықтау.

Сабақтың мақсаты

Эпикалық, поэзиялық шығармалардағы автор бейнесін анықтайды.

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

І. Ұйымдастыру кезеңі. Жағымды психологиялық ахуал қалыптастыру:

Қызығушылықты ояту.«Миға шабуыл»әдісімен берілеген өлеңді сөйлетіп көрейік. Өлең не туралы?

Мен – балаң, жарық күнде сәуле қуған,

Алуға Күнді барып белін буған.

Жұлдыз болып көрмеймін елдің бетін,

Болмасам, толған айдай балқып туған.

С.Торайғыров

(оқушылар жауабы тыңдалады).

Сабақтың тақырыбы мен мақсаты анықталады.

«Миға шабуыл» әдісімен берілеген өлеңді сөйлетіп көрейік. Өлең не туралы?

Сабақтың тақырыбы мен мақсаты анықталады.

ҚБ

Сабақтың ортасы

Мағынаны тану. Оқулықпен жұмыс. Алғаш ақын өмір сүрген кезеңге көз жүгіртейік. Оқушылар ИНСЕРТ кестесімен мәтінді түсініп оқып, өз жазғандарын ортаға салады.

Ресурстар арқылы Сұлтанмахмұт Торайғыров өмірімен танысу.

  Абайдан кейінгі қазақтың жазба әдебиетінде әр жанрда еңбек етіп, ерекше көзге түскен көрнекті ақындарының бірі Сұлтанмахмұт Торайғыров болды. Ол 1893 жылдың 28 қазанында Көкшетау облысының Қызылту ауданында туған. Оның әкесі Шоқпыт (шын аты Әбубәкір) атанған кедей, момын шаруа адамы болған.Шоқпытта екі баласы болған: Байқоңыр, Сұлтанмахмұт. Сұлтанмахмұттың екі жасында шешесі өліп, жетімдікті көріп өседі. Әкесі әйелі өлген соң балаларын алып, өзінің туған жері Павлодар облысының Баянауыл ауданына көшеді. Ақынның балалық шағы Баянауылда өтеді. Алғашқыда ол Әлі, Тортай, Мұқан деген ауыл молдаларында оқиды. 1908 жылы Сұлтанмахмұт Баянауылдағы Әбдірахман деген молданың медресесіне түсіп, одан 2-3 жыл сабақ алады. Молданың ұрып – соғуына шыдай алмай, ол оқуды тастап кетеді. Молданың қаталдығын, надандығын сықақ етіп өлең шығарады.

Ол 1911 жылы бір қыс бойы Нұрғали Бекбауов деген мұғалімнен оқиды. Нұрғали жаңаша оқыған, көзі ашық, сауатты мұғалім болған. Оның көмегімен Сұлтанмахмұт қазақ, татар тілдерінде шыққан әдеби кітаптарды, газет – журналдарды оқуға дағдыланады. Өзінің білімінің саяздығын сезген Сұлтанмахмұт 1912 жылы Троицк қаласына барып, Ахун Рахманқұли деген татардың медресесінде оқуға түседі. Бірақ тұрмыс жағдайының ауырлығынан мұнда ұзақ оқи алмайды. Қаржының тапшылығынан көп қиыншылық көріп, ауруға шалдығады. Жаз шыға Троицк маңындағы бір ауылға бала оқытуға кетеді. Ондағы ойы бала оқыта жүріп, денсаулығын түзеп, қаржы жинап, қайта оқуға келу болады. Ол бала оқытудан бос уақытында, өз бетімен оқумен шұғылданады, өлеңдер жазады. Сұлтанмахмұт Торайғыров қазақтың ұлы ақыны Абайға да мінездеме беріп, оны қазақ әдебиетінің өкілдерінің бәрінен ерекше, дара тұлға деп бағалайды. Ол аз өмірінің ішінде (небәрі 27 жас жасаған) әлденеше лирикалық өлең, ондаған мақала, екі роман, 5-6 поэма жаңа сатыға көтерген, Абайдан кейінгі ірі суреткер, реалист ақын болып табылады.

1-тапсырма. ИНСЕРТ әдісі.

Дескриптор:

• Автор өмірі туралы білетін ақпараттарын жазады;

• Ақын туралы білген жаңа ақпараттарын жазады;

• Білгеніне сәйкес келмейтін ақпаратты анықтайды;

• Автордың өмір жолына байланысты туындаған сұрақтарын жазады.

ҚБ

2-тапсырма. Берілген өлеңдердегі ақынның өмірлік мақсатын анықтаңдар.

1-топ.«Шығамын тірі болсам, адам болып» өлеңі;

2-топ. «Шәкірт ойы» өлеңі;

3-топ. «Оқып жүрген жастарға», «Оқудағы мақсат не?»

«Ойлан. Жұптас. Бөліс» әдісі

1. өлеңді іштей оқу

2. жұптасып мағынасын талқылау.

3. Топтық талқылау.

4. Әр топ өз талдауын ортаға салады.

Сұрақтарға жауап беру.

- Өлеңде айтылған баланың арманы ма, өтініші ме, әлде серті ме?

- Егер арманы, өтініші бар болса сол жолдарды тауып оқы.

Дескриптор:

• Берілген өлеңдердегі ақынның өмірлік мақсатын анықтайды;

• Ойларын дәлелдейді.

ҚБ

«Артық болмас білгенің» айдары бойынша жаңа ақпарат алады.

Оқушылар алғаш ақын өмір сүрген кезеңге көз жүгіртейік. Оқушылар ИНСЕРТ кестесімен мәтінді түсініп оқып, өз жазғандарын ортаға салады.

Автор өмірі туралы білетін ақпараттарын жазады;

Ақын туралы білген жаңа ақпараттарын жазады;

Білгеніне сәйкес келмейтін ақпаратты анықтайды;

Автордың өмір жолына байланысты туындаған сұрақтарын жазады.

Топ болып, берілген өлеңдердегі ақынның өмірлік мақсатын анықтайды;

Ойларын дәлелдейді.

«Артық болмас білгенің» айдары бойынша жаңа ақпарат алады.

ҚБ «Нысана»

Ресурсты іштей оқып, танысады.

Сұраққа жауап беріп, ойларын білдіреді

6-сынып «Қазақ әдебиеті» оқулығы

Сабақтың соңы

Ребус арқылы сабақты бекіту

1. Сұлтанмахмұт кім?

2.Ақын адам өмірінде не жаман деп, неге қынжылды?

3. Ақын қай өңірде дүниеге келген?

4. «Асылық » сөзінің мағынасы

а

қ

ы

н

н

а

д

а

н

д

ы

қ

к

ө

к

ш

е

т

а

у

м

а

қ

т

а

н

ғ

а

н

д

ы

қ

Критерий бойынша «Жұптық бағалау»

Жаңа тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру.

Жұптық бағалау.

Үйге тапсырма

С. Торайғыровтың өмір жолына байланысты хронологиялық кесте жасау.