Сыбайлас жемқорлық – еліңе қорлық

Сыбайлас жемқорлық – кез келген қоғамның дамуына кері әсерін тигізетін, оның іргетасын шайқалтатын қауіпті құбылыс. Ол мемлекеттік биліктің абыройын түсіріп, халықтың сенімін жоғалтады, экономикалық өсуді тежейді және әлеуметтік теңсіздікті күшейтеді. Сыбайлас жемқорлықтың тамыры тереңде жатыр, оның пайда болуына әртүрлі факторлар әсер етеді. Соның ішінде, заң үстемдігінің әлсіздігі, мемлекеттік басқарудың тиімсіздігі, қоғамдық бақылаудың жеткіліксіздігі және халықтың құқықтық сауатсыздығы сияқты мәселелер бар.

Сыбайлас жемқорлықтың салдары ауыр. Ол бюджет қаражатының ұрлануына, мемлекеттік мүліктің заңсыз иеленуіне және мемлекеттік қызметтердің сапасының төмендеуіне әкеледі. Бұл өз кезегінде халықтың әл-ауқатын нашарлатады, кәсіпкерлікке кедергі келтіреді және инвестициялық климатты бұзады. Сыбайлас жемқорлық қоғамда әділетсіздік пен сенімсіздік атмосферасын қалыптастырады, бұл әлеуметтік шиеленістерге және саяси тұрақсыздыққа әкелуі мүмкін.

Сыбайлас жемқорлықпен күрес – күрделі және көп қырлы процесс. Ол мемлекеттік органдардың, азаматтық қоғамның және әрбір азаматтың бірлескен күш-жігерін талап етеді. Бұл бағытта заңнаманы жетілдіру, мемлекеттік басқаруды реформалау, қоғамдық бақылауды күшейту және халықтың құқықтық сауатын арттыру қажет. Сонымен қатар, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру, адалдық пен әділдікті дәріптеу маңызды. Сыбайлас жемқорлықпен күрес – біздің қоғамның тұрақты дамуы мен гүлденуінің кепілі.

Сыбайлас жемқорлық – бұл тек заң бұзушылық қана емес, ол адамның ар-ожданына, әділеттілікке қарсы жасалған қадам. Бұл құбылыс, өкінішке орай, қоғамның барлық саласында кездесуі мүмкін: білім беру, денсаулық сақтау, құқық қорғау, тіпті қарапайым қызмет көрсету салаларында да. Оның басты себептері – бақылаудың әлсіздігі, жазасыздық, жүйелі тәрбие мен рухани құндылықтардың жетіспеушілігі.

Меніңше, қоғамдағы әр азамат өзінің рөлін түсініп, пара беру мен алуды қалыпты нәрсе деп санамайтын болса, бұл кеселдің алдын алуға болады. Біз кейде қарапайым тіршілікте де, мысалы, емханадағы кезекті "ақша беріп жылжытуды", немесе емтихан кезінде "сатып алынған бағаны" көріп, оған көз жұмып қараймыз. Бірақ осындай "ұсақ" әрекеттер де үлкен жүйелі проблемаға айналатынын ұмытпауымыз керек.

Сыбайлас жемқорлықтың зардабы – жеке адамның ғана емес, тұтас ұлттың даму үдерісіне кері әсер етеді. Мысалы, бір лауазымды тұлғаның пара алу арқылы қызметке біліксіз адамды қоюы – тек сол адамның емес, бүкіл ұйымның жұмыс сапасының төмендеуіне себеп болады. Бұл жағдай білім беру саласында орын алса, онда болашақ мамандар әлсіз даярланады, ал денсаулық сақтау саласында болса – халықтың өміріне қауіп төнеді.

Бұдан бөлек, сыбайлас жемқорлық шетелдік инвесторлар үшін елдің беделін түсіреді. Себебі ешбір шетелдік компания парақорлық жайлаған елде ашық әрі әділетті бизнес жүргізе алмайды. Бұл – экономикаға тікелей соққы. Ал экономикасы әлсіреген елде халықтың әл-ауқаты да төмендейді.

Сыбайлас жемқорлықпен күресу – тек құқық қорғау органдарының ғана емес, барлық азаматтардың міндеті. Бұл күрестің ең тиімді жолы – білім мен тәрбие. Мектеп қабырғасынан бастап жас ұрпаққа адалдық пен әділдіктің маңызын түсіндіру – болашақ үшін үлкен инвестиция. Бізге рухани-адамгершілік тәрбие қажет. Адал еңбек, жауапкершілік, әділ шешім қабылдай білу – бұл қасиеттер әр азаматтың бойында болуға тиіс.

Сонымен қатар, құқықтық сауаттылықты арттыру да маңызды. Әрбір адам өз құқығы мен міндетін білсе, заңды бұзбай, керісінше қорғауға тырысады. Қазіргі таңда елімізде «Адал ұрпақ», «Саналы ұрпақ» сияқты жобалар осы бағытта жастармен жүйелі жұмыс жүргізіп келеді. Бұл – дұрыс бастама.

Жастар – кез келген қоғамның қозғаушы күші. Болашақтың тізгінін ұстайтын біздерміз. Сондықтан бүгінгі таңда бойымызға адалдық пен әділеттілік дәнін егу – ертеңгі күні жемісін береді. Мен өзімнің қатарластарыма қарап үміттенемін. Қазір біз көп нәрсені білеміз, заман талабына сай ойлаймыз, әділетсіздікке қарсы тұра аламыз. Егер әр жас өзінің еңбегімен жетістікке жетуге ұмтылса, онда сыбайлас жемқорлыққа орын қалмайды.

Қорыта айтқанда, сыбайлас жемқорлық – қоғамның түбін тесетін індет. Онымен күресу – әрбіріміздің парызымыз. Адалдық, әділеттілік, жауапкершілік сынды қасиеттер әр адамның өмірлік ұстанымына айналуы керек. Біз – Қазақстанның болашағымыз. Егер біз дұрыс жолмен жүріп, шыншыл болсақ, еліміз де дамиды, гүлденеді.

Сыбайлас жемқорлықсыз қоғам – бұл арман емес, ол шындыққа айналуы мүмкін. Ол үшін бізге тек бірігу, тәрбиелеу, үйрету және адал еңбек ету қажетпіз.

«Адал адам – арлы адам» – деп ата-бабаларымыз бекер айтпаған. Болашақ – біздің қолымызда!