Шығармашылық жоба "Менің кіші Отаным"

Солтүстік Қазақстан облысы

Қызылжар ауданы

"Долматов негізгі мектебі" КММ

Шығармашылық жоба

"Менің кіші Отаным"

Орындаған:

Нуржанова Асима

8сынып

Долматов негізгі мектебі

Қызылжар ауданы

Солтүстік Қазақстан облысы

Жетекшісі:

Нуржанова А.К.

Қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі

«Долматов негізгі мектебі»КММ

Долматов ауылы 2022 жыл

Мазмұны

1. Кіріспе .................................................3-4

2. Негізгі бөлім

2.1. "Менің кіші Отаным" дегеніміз не? .............................................4

2.2. Долматов ауылының атауының шығу тегі...................5

2.3. Туған жердің сүйікті орыны …………………………5-6

3. Қорытынды..................................................................6

4. Пайдаланылған ресурстар тізімі ...............................7

5. Қосымша .................................................................8-11

1.Кіріспе

Адал адам Отанын сүйеді, адал, ақ жүрекке Отан — анасындай.

Отанның дегенін істеу — қуаныш, мақтаныш.

Отанға деген махаббатты, әсіресе біздегі махаббатты өлшеуге болмайды.

Баубек Бұлқышев

Адамның көптеген адамгершілік қасиеттері жастық шақ пен мектеп жылдарында қалыптасады. Туған жерге деген сүйіспеншілік, туған жерді күнсайын гүлдендіргісі келеді – бұл сезімдердің бәрі біздің мектеп жылдарында қалай қабылдағанымызға байланысты. Кіші Отанға, туған табиғатқа деген сүйіспеншілік– адам дүниеге келген туған жерінен басталады. Сезімге жақын табиғат – бұл туған жердің табиғаты. Кішкентай Отан-бұл адамның үлкен әлемге қадам жасайтын бастауы. Туған жердің бұрышынан Қазақстан үлкен ел болып басталады. Ал біз осы елдің азаматтары болып табыламыз.

Балалық шақтан бастап ең күшті және қызықты естеліктер-бұл туған жерлер, маңызды

жылдар, мәңгілік өзгермейтін және соншалықты ұмытылмас кездер.

Мен "Менің кіші Отаным"жобасын жүзеге асыруды шештім. Долматов негізгі мектебідегі мұражайға бардық, ауыл тртхымен таныстық. Оқушылардың жобаға қажеттілігін анықтау үшін мен ақыл-ой шабуылын өткіздім:

Мақсаты: "Менің кіші Отаныма" деген сүйіспеншілігімді арттыру,табиғаттың көркем жерлерімен таныстыру,өз туған жерім туралы білімімді жинақтауы үшін көп іздену.

Жобаның міндеттері:

1. Объект туралы ақпаратты игеру.

2. Отан туралы білімімді байыту және жүйелеу.

3. Туған жердің көрікті жерлерінде құндылық қатынасын дамыту.

4. Шығармашылық мәселелерді ерекше анықтау.

5. "Менің кіші Отаным" фотокөрмесі арқылы шығармашылық қабілеттерін дамыту.

Проблемалық мәселелер:

1. "Менің кіші Отаным" дегеніміз не?

2. Долматов ауылы кіші Отан болып табыла ма?

3. Неге біздің ауыл Долматов деп аталады?

4. Біздің ауылда қандай көрікті жерлер бар?

Шығармашылық жобаны жүзеге асыру:

* жиналған фотоматериалдар бойынша талқылау,

* кіші Отан көріністері бар фотосуреттерді қарау;

* идеялармен алмасу (ауызша).

1. Жоба нәтижелерін өңдеу (фотокөрме):

* мектеп дәлізіндегі стендте "Менің кіші Отаным"фотокөрмесін қарау,

2. Жоспарланған оқыту нәтижелері:

* таңдалған тақырып бойынша зерттеулер жүргізу,

* өз ойын ауызша жеткізу, хабарлама жасау, сыныптастарымен ақпарат бөлісу,

2. Негізгі бөлігі

2.1. "Менің кіші Отаным" дегеніміз не?

Менікі-өйткені менің отбасым, достарым, үйім, көшем, мектебім бар.

Кішкентай-өйткені бұл менің Кең байтақ елімнің кішкене бөлігі.

Отаным - өйткені менің жүрегіме жақын адамдар осында тұрады.

Менің кішкентай Отаным-бұл адам дүниеге келген, өскен, оқыған, туыстары тұратын жер, адамның жүрегінде мәңгі өмір сүретін орын.

Бірақ өз Отанын түсіну, адамға деген сүйіспеншілік бірден пайда болмайды. Әрқайсысы үшін бұл процесс әртүрлі жолдармен жүреді. Бала кезіндегі бала үшін ең бастысы-ана мен әке. Бірақ өсіп келе жатқанда ол достарына, туған көшесіне, өзенге, ормандарға, далаларға, ауылына деген сүйіспеншілікті сезіне бастайды. Сіздің Отаныңыз үлкен индустриалды қала ма немесе кішкентай ауыл ма, бұл маңызды емес. Ең бастысы, бұл сізге бала кезінен таныс барлық нәрсе.

Отанды ешкім таңдамайды. Сенің Отаның қандай болсын, сен оны қабылдайсың. Тек өсіп келе жатқанда, адам өзінің ана-Отанға, оған деген жауапкершілігін және ең бастысы оған деген шексіз сүйіспеншілігін түсінеді. Осылайша азамат туады, патриот қалыптасады.

Көптеген ақындар Отан туралы өлеңдер мен әндер жазды. Жазушылар мен суретшілер өз туындыларын туған жерге арнады. Отанның атымен оның ең жақсы ұлдары мен қыздары жаулармен шайқасып, ерлік жасады. Өйткені, Отанға деген сүйіспеншілікті тек жақындарыңызға деген махаббатпен салыстыруға болады. Оларды жоғалту – бұл қайғы, ал Отанын жоғалту-адам бақытының жоғалуы, болашақ өмірге деген сенімнің жоғалуы, өзін жоғалту. Адамдар Отан үшін өмірдегі ең қымбатын берген,ол-адам өмірі.

Әр адам өзінің Кішкентай Отанын туралы айтқысы келеді. Сондықтан Мен өз Отанымды өзінің ерекше тарихымен және табиғатымен, есте қаларлық жерлерімен және мен үшін басқа да маңызды нәрселермен суреттегім келеді. Менің кіші Отаным – Долматов ауылы.

2.2. Долматов ауылының атауының шығу тегі

Бұл менің кішкентай Отаным, онымен менің барлық нәрсем байланысты. Менің ауылым туралы өте қызықты әңгіме бар. Ол құжаттарда Есіл өзенінің оң жағалауының шығыңқы атауымен «Волчьим мысом» деп аталды.Алдымен бұл жерде Булашевтердің бір ғана отбасы өмір сүрді, бірақ біртіндеп өтіп бара жатқан қоныс аударушылар осы жерде қалып, өздерін желден қорғайтын ойпатта үйлер салды. Бұрынғы кезде біздің ауылда қасқыр көп болғандықтан ауыл «Волчино» деп аталды. Тұрғындар оның атын өзгертуді ұйғарды. Бұл аймақта алқапты күңгірт нұрмен нұрландырып, оны пердедей орап тұратын тұмандар жиі байқалады. Сондықтан Долматов ауылының атауы (долина матовая) деген сөзден шыққан.Есіл өзенінің тасуы кезінде бұл жер аралға айналған. Кейінірек Горный Долмат, Долмат, Лужанский Долмат, Борковский Долмат көлдері пайда болды. Осы көлдерге Долматов ауылының аты берілген, осының бәрі табиғат құбылыстарымен тығыз байланысты. Бұл жерде үлкен қарағайлы орман болған (сондықтан көрші Түмен облысының ауылы Борки деп аталған). Адамдар егіншілікпен, мал шаруашылығымен айналысты (олар ірі қара мал, қой, жылқы, шошқа, құс өсірді), балық аулады. Ормандарда саңырауқұлақтар, жидектер (құлпынай, тас жемістер, қарақат, шие) көп болды. Ауылда орыстар өмір сүрді, оларақырында православие дінін қабылдады. Алғашқы қазақ отбасылары Долматов ауылында 1840 жылдардың басында Солтүстік Қазақстанның оңтүстігінен пайда болды. Олар тату-тәтті өмір сүріп, бірге еңбек етті. Ауылда кірпіш шығаратын шағын зауыт болды. Жергілікті кірпіштен үйлері, дүкендер, шіркеу салынды. Шіркеудегі алғашқы қызмет 1908 жылы өтті.

2.3. Туған жердің сүйікті орыны

Туған жердің сүйікті орыны -бұл Ақ -Ирий ескi қаласы.

Ақ -Ирий ескi қаласы Есiл алқабы мен Батыс Сiбiр ойпаты қиылысқан жерiнде Солтүстiк Қазақстан облысының Долматов ауылында орналасқан.

Оны ғалымдар 1968 жылы ашты, дегенмен ұзақ жылдар бойы осында жүйелi зерттеу және қазба жұмыстары жүргiзiлмеген, тек 2003 жылы осы жерде жергiлiктi қазба жұмыстары басталды.Қазба жұмыстары барысында Есiл өзенiнiң басты биi оң жағалауында орналасқан ескерткiш алаңы егжей-тегжейлi зерттелiнген.

Ескi қала екi жағынан адам аяғы басылмайтын биiк үшбұрышты және қорғау құрылыстарымен бөлiнген мүйiсiнде орналасқан.Көне қаланың ауданы шамаен жиырма бес мың шаршы метрдi құрайды. Археологтар оны ақ жәннат деген сөздi бiлдiретiн

Ақ-Ирий деп атады. Зерттеушiлердiң болжамдары бойынша ескi қала дiни-шаруышылық және қорғау мақсаттарында салынған. Ақ-Ирийдiң нақты жобасын зертеушiлер қазба жұмыстары барысында анықтайды. Табылған белгiлерi бойынша ол Петропавлдың аумағында орналасқан.

2013 жылы Солтүстiк Қазақстан мемлекеттiк университетiнiң археологтары Ақ-Ирий ескi қаласының қазба жұмыстары өткен жерiнде ашық аспан астындағы археологиялық мұражай ашуды ұсынды. Содан бері археологтар жыл сайын өз жұмыстарын жасап келеді.

3. Қорытынды

Халық жадында, уақыт шежіресінде өз халқының, елінің, өлкесінің өмірінде өшпес із қалдырған тұлғалардың өз орнын алуы заңды.

Мен, әрбір студент сияқты, жаңа шытырман оқиғаларға толы үлкен әлемнің табалдырығында тұрмын. Ал дәл қазір мен болашақ өмір жолым туралы ойлана бастадым: «Мен кім боламын? Мен қандай боламын? Мен бұл өмірде қандай орын аламын? Мен елім үшін не істеймін?»

Біздің Президентіміз осы және басқа да көптеген сұрақтарға жауап беруге үнемі көмектеседі. Бүгінгі таңда білім саласына үлкен көңіл бөлінуде. Жастардың тегін жоғары білім алып, өз саласының сауатты маманы болуына барлық мүмкіндіктер жасалуда.

Мен мемлекетімнің таусылмас мүмкіндіктеріне сенемін.

Мен жақсыға сенемін, сондықтан мен өз Отанымды ешқашан тастамаймын.Мен тек мақтанышпен айта аламын: «Мен Қазақстанда тудым», «Бұл менің туған өлкем! Менің Отаным! Менің Қазақстаным!»

Осынау ғажайып сұлулыққа қарап, сан ғасырлық тарих арқылы қайсар халық өз жерін қорғап, азаттық пен тәуелсіздік үшін күрескен, ержүрек халық болған.

Туған жер... Осы сөзді айтсам, жаным нұрланып, шаттанып кетеді. Әр адам үшін бұл оның жақыны, қымбаттысы дегенді білдіреді. Мен үшін бұл туған жерге, ата-анама, туған-туысқа деген құрмет. Балалық шағымда ол ананың дауысы мен бесік жырынан басталады, әрі қарай - мектептен. Отанға деген сүйіспеншілік таусылмас, ол әрқашан жүрегімізде. Бірақ шын мәнінде ол жалғыз туған жерге арналған. Туған жерге қанша ән, қаншама сөз арнаған халық?!

Ұлы ел, ұлы тарих. Елімнің өткенін қозғай отырып, мен үлкен мақтаныш сезімін сезінемін. Мен осы құтты өлкеде тұрып жатқаныма қуаныштымын. Мыңжылдықтар қойнауынан бастау алатын даңқты тарихтың парақтарын парақтап отырып, мен Қазақстанның қарулы ерлік пен бейбітшіліктің ұлы жолынан өткенін түсінемін. Қазақ жеріне деген сүйіспеншілікті жырлаған жаужүрек батырлар, дарынды жыраулар, ақын-жазушылар Отанды қорғауға, бір-бірімізді құрметтеуге, бейбітшілікті сақтауға, болашақтың қамын ойлауға шақырады.

Қазақстан Республикасының болашағы жарқын екеніне сенімдімін!

Біз ұлттық-мәдени құндылықтармен, ұлтаралық келісіммен, мейірімділікпен, балаларға деген сүйіспеншілікпен байытылған жаңа ғасырды бастадық. Қиындықтар әлі де көп, бірақ бүгінде Қазақстан дамудың жаңа кезеңіне қадам басып, болашаққа сеніммен қарайды.

4. Пайдаланылған ресурстар тізімі

Интернет ресурстар

https://www.gov.kz/memleket/entities/sko-madeniet/press/article/details/37709

https://kzmap.ru/point/dolmatovo/lore/166

Уикипедия

5. Қосымша