Суицидтік тәуекелдің сауалнамасы Т. Н. Разуваева.

Мақсаты: суицидтік қатерді экспресс-диагностикалау; өзіне-өзі қол жұмсаудың маңызды әрекеттерінің алдын алу мақсатында.Суицидтік ниеттердің қалыптасу деңгейін анықтау. 14-17 жастағы балаларға арналған. Жеке және топтық тестілеу мүмкін.

Нұсқаулық: мен сұрақтарды оқимын, сұраққа келіссеңіз " + " , келіспеген жағдайдайда сіз жауап бланкісіне "- "қоясыз.

1. Сіз адамдардың көпшілігі өткір сезінесіз.

2. Сізді жиі жаман ойлар басады.

3. Енді сіз өмірде қалаған нәрсеңізге қол жеткізуге үміт артпайсыз.

4. Сәтсіз болған жағдайда жаңа істі бастау қиын.

5. Сіздің өмірде жолыңыз болмайды.

6. Сізге оқу бұрынғыданда қиын .

7. Адамдардың көпшілігі сізге қарағанда өмірге көбірек риза.

8. Сіз өлім күнә өтелуі деп санайсызба.

9. Тек кемел адам ғана өмірден кетуге шешім қабылдай алады.

10. Кейде сізде тоқтаусыз күлкі немесе жылау боладыма.

11. Негізінен сіз шектен тыс жылулық көрсеткен адамдармен абай боласыз.

12. Сіз өзіңізді шектеулі адам деп санайсыз.

13. Басқалан секңр шынайы көмектесугге тырыспайды, егер жағдай қолайсыздықтарға толы болса.

14. Сізге сізді ешкім түсінбейтін секілді көрінеді.

15. Басқаларды алдамшы етіп, құнды мүлікті қараусыз қалдыратын адам осы мүлікті ұрлайтын адам сияқты кінәлі.

16. Сіздің өміріңізде бәрі аяқталған сияқты сәтсіздік болған жоқ.

17. Әдетте сіз өз тағдырына қанағаттанасыз.

18. Сіз әрқашан нүктені уақытында қою керек деп ойлайсыз.

19. Сіздің өміріңізде сіздің шешімдеріңізге өте әсер етуі мүмкін және тіпті оларды өзгерте алатын адамдар бар.

20. Сізді ренжіткен кезде, сіз ренжітушіге оның әділетсіз екенін дәлелдеуге тырысасыз.

21. Жиі Сіз бұл айтуға кедергі болады деп алаңдаасыз.

22. Сіз жиі болған жағдайлар ерекше әділетсіздікпен ерекшеленеді.

23. Кейде сіз кенеттен бірдеңені жаман немесе тіпті нашар жасаған секілді боласыз.

24. Өзіңіздің болашағыңыз сізге қараңғы болып көрінеді.

25. Адамдардың көпшілігі адал емес жолмен пайда табуға қабілетті.

26. Болашақ маңызды жоспарлар құру үшін тым шашыраңқы.

27. Өмірде көп адамдар сіз жақында бастан кешкен оқиғаны бастан кешкен емес.

28. Сіз сәтсіздіктер туралы ойларды бастан тастай алмайсыз, сондықтан өткір қиындықтарға бейімсіз.

29. Сіз жиі ойланбай әрекет етесіз.

Нәтижелерді өңдеу

Әрбір субшкальды диагностикалық тұжырымдама бойынша оң жауаптардың сомасы есептеледі. Алынған балл индексті есепке ала отырып мәндерде теңестіріледі (№1 кестені қараңыз). Суицидтік ниеттердің қалыптасу деңгейі және суицидтік тәуекелдің нақты факторлары туралы қорытынды жасалады.

Кесте №1

Субшкальды диагностикалық тұжырымдамалардың мазмұны

1. Демонстративтілік. Айналасындағылардың назарын өзінің бақытсыздығына аудару, сезімге және түсіністікке қол жеткізу ниеті. Кейде сыртқы позициядан "бопсалау", "қиындықтарды истероидты шешу" сияқты бағаланса, суицидтік мінез-құлық "көмек туралы айқайлап"деп басынан өтеді. "Әлеммен диалог" тым алыс болуы мүмкін кезде, эмоциялық регидностықпен ең өзіне-өзі қол жұмсау қаупі бар.

2. Аффективтілік. Жағдайды бағалаудағы зияткерлік бақылаудағы эмоциялардың Үстемдігі. Психотравматикалық жағдайға тікелей эмоциялық жауап беруге дайын болу. Соңғы нұсқада-ақыл-ойдың аффективті блокадасы.

3. Бірегейлігі. Өзін, жағдайды қабылдау, және, мүмкін, өз өмірін өзгелерге ұқсамайтын ерекше құбылыс ретінде, демек, ерекше шығу нұсқаларын, атап айтқанда, суицид. Тәжірибе үшін "су өткізбеушілік" феноменімен тығыз байланысты, яғни өзінің және басқаның өмірлік тәжірибесін пайдалану білімдерінің жеткіліксіздігі.

4. Дәрменсіздік. Жеке тұлғаның теріс тұжырымдамасы. Өзінің дәрменсіздігі, біліксіздігі, қажетсіздігі, әлемнен "ажыратылуы" туралы түсінік. Бұл субшкала физикалық, зияткерлік, моральдық және басқа да дәрменсіздікпен байланысты болуы мүмкін. Қабілетсіздігін білдіреді интрапунитивный радикал. Сыртқы монолог формуласы - "мен жазық".

5. Әлеуметтік пессимизм. Қоршаған ортаның теріс тұжырымдамасы. Әлемді қоршаған ортамен қалыпты немесе қанағаттанарлық қарым-қатынас туралы түсінікке сәйкес келмейтін дұшпандық ретінде қабылдау. Әлеуметтік пессимизм каузалды атрибуцияның экстрапунитивті стилімен тығыз байланысты. Болмағанда Мен байқалады экстрапунитивность формула бойынша ішкі, ал монолог "Сіз барлық недостойны мені".

6. Мәдени кедергілерді бұзу. Өзін-өзі өлтіруді табыну. Суицидтік мінез-құлықты ақтайтын немесе тіпті оны қандай да бір дәрежеде тартымды ететін мәдени құндылықтар мен нормативтерді іздеу. Әдебиет пен кинодан суицидтік мінез-құлықтың үлгілерін алу. Шеткі нұсқада - өлім мен өмір құндылығының инверсиясы. Басқа шкалаларда көрсетілген шыңдар болмаса, бұл тек "өлім экзистенциясы"туралы айта алады. Өлімге табынудың мүмкін болатын ішкі себептерінің бірі-патологиялық максимализмге дейін берілген өздігінен әрекет етуге мағыналық орнату: "өз тағдырының шыңы өз өмір сүруінің аяқталуын өзі анықтайды".

7. Максимализм. Құнды қондырғылардың инфантильді максимализмі. Қандай да бір өмірлік салада жергілікті жанжалдың мазмұнын өмірдің барлық салаларына тарату. Өтемнің мүмкін еместігі. Сәтсіздіктегі аффективті бекіту.

8. Уақытша перспектива. Болашақты конструктивті жоспарлаудың мүмкін еместігі. Бұл нақты жағдайға күшті батылдықтың, қазіргі проблеманың сәтсіздіктің және болашақта зақымданудың жаһандық қорқынышына шешілмейтін сезімінің өзгеруінің салдары болуы мүмкін.

9. Атисуицидтік фактор. Тіпті барлық басқа факторлар жоғары болғанда да жаһандық суицидалдық қауіп-қатерді жоятын фактор бар. Бұл жақындары үшін жауапкершілік сезімін терең түсіну, борыш сезімі. Бұл өзін-өзі өлтірудің күнәлігі, оның антиэстетикалылығы, ауырсынудан және физикалық азап шегуден қорқу туралы түсінік. Белгілі бір мағынада бұл психокоррекциялық жұмыс үшін алғышарттардың нақты деңгейінің көрсеткіші.

Жауаптар бланкасы

Жауап	-/+	Жауап	-\+
1		16
2		17
3		18
4		19
5		20
6		21
7		22
8		23
9		24
10		25
11		26
12		27
13		28
14		29
15