"Сынып көшбасшысы" интеллектуалды ойыны

Шығыс Қазақстан облысы

Зайсан ауданы әкімдігінің

«Сарытерек орта мектебі» КММ

география пәнінің мұғалімі

Тлеуова Алима Есимхановна

“Сынып көшбасшысы” интеллектуалды ойыны

5-сынып

Мақсаты: оқушылардың білім деңгейін сарапқа салу, белсенділіктерін арттыру, шығармашылықпен жұмыс істеуге дағдыландыру, байқампаздығын, сөйлеу мәдениетін дамыту. «Рухани жаңғыру», Туған жер бағдарламасын жүзеге асыру, Туған елін, жерін, табиғатты сүюге тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

І . Ұйымдастыру.

Ойын кезеңдерімен таныстыру:

І кезең “Қанат қақты”

ІІ кезең “ Самғау”

ІІІ кезең “ Шарықтау”

ІУ кезең “Шырқау”

У кезең “ Жерұйық”

Тапқыр, білгір, дарынды
Балалар бар арынды.
Сүйсең туған еліңді,
Ортаға сал барыңды.

І кезең “Қанат қақты”

Ойын шарттары:

• Әр ойыншыға тарих және жаратылыстану пәндерінен сөйлемдер оқылады, сөйлемдегі берілген мәлімет дұрыс болса “иә”, қате болса “жоқ” деп жауап беру керек.

• Әр дұрыс жауап 1 ұпай.

1-ойыншыға тапсырма:

1. Тас дәуірі 3 кезеңнен тұрады .-иә

2.Қазақстандағы ең алғашқы тайпалық одақ қаңлылар-жоқ

3.Жер шарының кішірейтілген моделін глобус деп атаймыз-иә

4.Табиғатта судың 2 түрлі күйі бар-жоқ.

5. Аттила түрік империясын басқарды.-жоқ

2-ойыншыға тапсырма:

1. Парсы патшасы Кир сақтарды жеңді.- жоқ

2. Хаома сусынын дайындайтын сақтар хаомаваргалар –иә

3. Ағылшын ғалымы И.Ньютон Бүкіләлемдік тартылыс заңын ашты.-иә

4. Күлтегін мен Тоныкөк сақтарға жатады- жоқ.

5. Адамға қажет нәрсенің барлығын ресурс деп атаймыз.-иә

3-ойыншыға тапсырма:

1. Зарина сақтардың патшайымы-иә

2. Сарқылмайтын ресурстарға пайдалы қазбалар жатады.-жоқ

3. Парсылар сақтарды жүйрік атты турлар деп атады.- жоқ

4. Әр түрлі заттардың жиынтығын қоспалар деп атаймыз.-иә

5. Алма бағы, бидай алқабы табиғи бірлестікке жатады –жоқ

4-ойыншыға тапсырма:

1. Геродот б.з.б. 484-425 жж өмір сүрді.-иә

2. Шырақ деген малшы парсы әскерін шөл далада адастырды.-иә

3. Жауын –шашынның түсуі, желдің соғуы- химиялық құбылысқа жатады.- жоқ

4. Жер бетіндегі ең күшті жарық көзі –Күн.- иә

5. Жер бетіндегі барлық өсімдіктер флораны құрайды.-иә

. ІІ кезең “Самғау”

• Орындары ауыстырылып берілген әріптерді пайдаланып, тарих және жаратылыстану пәндеріне байланысты сөздер құрау.

• Әр дұрыс құралған сөз 2 ұпай

1-ойыншы:

• Т И М О И Р С - томирис

• Ғ Ұ Р Н Д А - ғұндар

• Т Б А Ғ А И Т - табиғат

• М Я Н А Т И - мантия

• А Л Р А - арал

2-ойыншы:

• Г Р Т О Д О Е - Геродот

• А В С Е А Т - Авеста

• Н И Л Е О Т - неолит

• Я О Р Д - ядро

Ж Р Е - жер

3-ойыншы:

• П Т И Л Л А Е О - палеолит

• Қ Т А С Қ Н А А З - Қазақстан

• З С А Н Й А - Зайсан

• П С Ы Р А Л Р А - парсылар

• ЖУНАРА - жануар

4-ойыншы:

• М Т И О Л Е З - мезолит

• З А Н И А Р - Зарина

• Р У С Р С Е - ресурс

• Ф Р А О Л - флора

• М К И Р А Е Т - материк

ІІІ КЕЗЕҢ “ШАРЫҚТАУ”

• Лездік сұрақтарға жауап беру.

• Әр оқушыға 10 сұрақтан қойылады, тез жауап беру керек.

Дұрыс жауап 1 ұпай.

1-ойыншыға сұрақтар:

• Палеолиттің басқаша атауы.- ежелгі тас ғасыры

• Тарихтың атасы кім?- Геродот

• Үйсіндер мекендеген аймақ. - Жетісу

• Ұлы жібек жолы қай ғасырда пайда болды?- б.з.б.2ғасыр

• Қазақстанның екінші алтын адамы қайдан табылды?-Батыс Қазақстан, Аралтөбе

• Күнге ең жақын орналасқан ғаламшар.- Меркурий

• Алғашқы қазақ ғарышкері.- т. Әубәкіров

• Жердің жасы – 4,5-4,6 млрд. жыл

• Дүние жүзінде неше материк бар?- 6

• Жердің су қабығы – гидросфера

2-ойыншыға сұрақтар:

• Шығыстағы тарихтың атасы.- Сма Цянь

• Үйсіндердің астанасы.- Чигучен

• Тиграхауда сақтары деген кімдер?- шошақ бөрікті сақтар

• 13 жирен ат табылған қорғанды ата.- Берел қорғаны

• Тобыр дегеніміз не? – 10-15 адамнан құралған адамдар жиынтығы

• Жердің тіршілік қабығы - биосфера

• Дүние жүзінде қанша мұхит бар? - 4

• Жер өз өсінен қанша уақытта айналады? – 1тәулік немесе 24 сағат

• Жер бетіндегі барлық жануарлар нені құрайды?- фауна

• Жердің табиғи серігі - ай

3-ойыншыға сұрақтар:

• Рулық қауымның ең алғашқы түрі.- аналық ру

• Геродоттың еңбегі қалай аталады?- «Тарих»

• Қола дәуіріндегі екі мәдениетті ата.- Беғазы Дәндібай, Андронов

• Темір дәуіріндегі стиль.- аңдық

• Қола ненің қосындысы? – мыс пен қалайы

• Жер Күнді қанша уақытта айналып өтеді? – 1жылда

• Күннің бетіндегі температура неше градусқа тең? - 6000°

• Қазақстан қай материкте орналасқан? - Еуразия

• Ең үлкен мұхит - Тынық

• Жердің ауа қабаты - атмосфера

4-ойыншыға сұрақтар:

• Темір дәуірінің ерекшелігі.- ең алғаш тайпалы одақтардың пайда болуы

• Ғұндардағы жоғары титул - шаньюй

• Қаған деген кім? – түріктердегі жоғары билеуші

• Ұлы Жібек жолының Қазақстанға кіретін шығыстағы қақпасы.- Жетісу

• Матриархат дегеніміз не? – аналық ру

• Сарқылатын ресурстар нешеге бөлінеді? – 2ге, қалпына келетін және қалпына келмейтін

• Жер- Күннен есептесек нешінші ғаламшар? – 3-ші

• Құстардың сайрауы қай құбылысқа жатады? - дыбыстық

• Картоп, мақта қандай өсімдіктерге жатады? - мәдени

• Жасанды жарық көздерін ата.- шам, алау, электр лампасы.

ІУ кезең “Шырқау”

• Берілген нысандарды картадан тауып, көрсету.

• Әр дұрыс жауап 2 ұпай.

1-ойыншы:

• Батыс Қазақстан облысын көрсет, облыс орталығын ата.- Орал

• Марқакөл көлі

• Есіл өзені.

2-ойыншы:

• Алматы облысын көрсет, облыс орталығын ата. - Талдықорған

• Алакөл көлі.

• Жайық өзені.

3-ойыншы:

• Ақмола облысын көрсет, облыс орталығын ата. - Көкшетау

• Арал теңізі.

• Ертіс .

4-ойыншы:

• Маңғыстау облысын көрсет, облыс орталығын ата. - Ақтау

• Каспий теңізі.

Сырдария өзені.

У кезең “ Жерұйық”

• “Өз өлкеңді танып, біл” атты сөзжұмбақты шешу.

• Дұрыс шешкенде тік бағанннан қаланың атын оқуға болады.

Сөзжұмбақтың сұрақтары:

1. Жер көлемі жөнінен әлемде 9-орын алатын мемлекет.- Қазақстан

2. Айнабұлақ ауылының тумасы, қазір Үржар ауданының әкімі-- Зайнулдин

3. Ауданымыздағы кеден бекеті.- Майқапшағай

4. Шығыс Қазақстан облысының орталығы- Өскемен

5. Жергілікті тарихшы мұғалім Манатбек Жеңсехановтың кітабында жазылған,тарихы зерттелген ауыл.- Сарытерек

6. 1990жылы ауданымызда болған жер сілкінісінен кейін жаңа атауға ие болған ауыл. - Біржан

Қорытынды:

Әділ қазылар алқасы ойыншылардың барлық ұпай сандарын жинақтап, жеңімпаздарды анықтайды.

Жеңімпаздарды марапаттау