Сырым Датұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліс.

Білім беру ұйымының атауы

Пәні:

Қазақстан тарихы

Бөлім:

7.2 Отарлау және ұлт-азаттық күрес

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

Сынып: 7

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Сырым Датұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалыс.

Зерттеу сұрағы: Сырым Датұлы Кіші жүз қазақтарының қандай құқықтарын қорғауды көздеді?

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

7.3.1.5 халықтың отаршылдыққа қарсы ұлт-азаттық күресінің себеп-салдарын анықтау;

7.3.1.6 ұлт-азаттық көтеріліс басшыларының рөліне баға беру.

Сабақтың мақсаты

Бұл сабақ арқылы оқушылар Сырым Датұлы бастаған ұлт – азаттық көтерілістің барысына сипаттама жасайды және көтеріліс жетекшілерінің рөліне баға береді.

Бағалау

критерийлері

Сыни ойлау мен талдау- Сырым Датұлы бастаған көтерілістің барысы мен нәтижесін талдайды;

Бағалау- Сырым Датұлы бастаған Кіші жүз қазақтары көтерілісінің нәтижесін қорытып, тарихи маңызына баға береді.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//

уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Ұйымдастыру

Өзін-өзі тексеру

Өткен білімді еске түсіру

Психологиялық трининг: - «Мен ғажайып...» - оқушылардың өз бойындағы жақсы қасиеттерін дәріптеу жаттығуы. (Мысалы: мен ғажайып суретшімін)

Алдыңғы білімді еске түсіру.

«Суреттер сыр шертеді» әдісі арқылы:

1. С. Датұлы бастаған көтерілістің негізгі себептерін суреттерді пайдалана отырып әңгімелеңіз?

Ж: Біріншіден: шегара шебінің ішкі жағына уақытша өткен қазақтарға қысымның көбеюі;

2. Екіншіден, орыс-казак әскері тарапынан бұрынғысынша дала төсіндегі "әскери іздестірулер» тоқтатылмады;

3. Үшіншіден, Нұралы ханның қазақ қоғамында беделі төмендеп, патша өкіметінің «қуыршақ» қолшоқпарына айнала бастады.

2.Сырым Датұлы көтерілісі қандай территорияларды қамтыды?

Ж: Кіші жүз территориясы: Ойыл, Жем, Елек, Қобда, Сағыз өзендері алқабы.

3.Суреттегі тұлға туралы әңгімелеңіз және оның С. Датұлы көтерілісіне қатысы қандай болды?

Ж: Нұралы хан 1748–1786 жылдары билік құрған. С. Датұлы көтерілісі кезеңінде халық көтерілісін басып-жаншуға тырысты. Патша үкіметінің тарапын қолдап, халыққа қарсы шыққандықтан оны орнынан алу талап етілді. Халық алдында жұрдай болған Нұралы хан 1786 жылы Кіші жүзден біржолата қуылып, Уфаға жер аударылып, 1790 жылы қайтыс болды.

Оқушылар өз ойларын ортаға салады.

Оқушылар берілген суреттерді пайдалана отырып, жауаптары арқылы алдыңғы

білімді еске түсіреді.

Мадақ

тау

Презинтация

Жаңа білім

Зерттеу сұрақтары:

• С. Датұлы қазақтардың қандай құқықтарын қорғауды көздеді?

Жаңа ұғымдармен жұмыс.

«Отар», «отарлау», «ұлт-азаттық» қозғалыс ұғымының мәні түсіндіріледі.

Бейнематерал тыңдалады. (Сырым батыр (KZ). Деректі фильмі.,5.20-11.37 мин аралығы)

1-тапсырма: С. Датұлы көтерілісінің негізгі оқиғаларына шолу жасау:

1. «Құндылықтар иерархиясы» әдісі арқылы көтерілістің маңызды тұстарын анықтау:

2-топқа: «Алты W» кестесі арқылы көтеріліс кезеңінде Кіші жүзде жүргізілген реформаны талдайды:

Нені?			Қашан?
Неге?			Кім?
Қалай?			Қайда?

3-топқа: «Графикалық органайзер» әдісі арқылы «қысқа мерзімді, орта мерзімді, ұзақ мерзімді» нәтижелерін сипаттайды.

Қысқа мерзімді нәтиже	Орта мерзімді нәтиже	Ұзақ мерзімді нәтиже

Қалыптастырушы бағалау: «Екі жұлдыз, бір тілек».

2-тапсырма: «Дәптер» әдісі арқылы тарихи даталармен және термин сөздер және тарихи тұлғаларды анықтау жұмысы жүргізіледі.

3-тапсырма: Жеке жұмыс. «Үш сөйлем» әдісі арқылы қорытындыланады. Сырым Датұлы Кіші жүз қазақтарының құқтарын қорғауды көздеді, оның дәлелі.... .... .... .... .... .... .... .... ....

Оның бірінші дәлелі. .... .... .... .... .... ...

Оның екінші дәлелі. .... .... .... .... .... ...

Оның үшінші дәлелі. .... .... .... .... .... ...

Дескриптор:

-Сырым Датұлы көтерілісінің негізгі ұғымдарын пайдалана отырып, жаңа тақырыпты анықтайды.

Бейнематериалды тамашалайды.

Дескрипторы:

1. Сырым көтерілісінің құндылықтарын анықтайды;

2. Мақсат-мүдделерін түсіндіреді;

3. Батырдың тұлғалық қасиеттеріне сипаттама жасайды;

4. Халықтың көтерілістен күткен үмітін сипаттайды.

Дескрипторы:

1. Реформаның не мақсатты көздегендігін анықтайды;

2. Неге реформа Кіші жүзде жүргізілуі керек екендігін сипаттайды;

3. Қалай жүзеге асырылғандығына жауап береді;

4. Қашан және кімнің, қайда жүзеге асырғандығын анықтайды.

Дескрипторы:

1. Көтерілістің қысқа мерзімді нәтижесін сипаттайды;

2. Көтерілістің орта мерзімді нәтижесін сипаттайды;

3. Көтерілістің ұзақ мерзімді нәтижесін сипаттайды.

Дескрипторы:

«Дәптер» әдісі арқылы тарихи даталармен және термин сөздер және тарихи тұлғаларды анықтау жұмысын жүргізеді.

Дескрипторы:

-Сырым Датұлы Кіші жүз қазақтарының құқтарын қорғауды 1 ші дәлел келтіреді;

-Сырым Датұлы Кіші жүз қазақтарының құқтарын қорғауды 2 ші дәлел келтіреді;

-Сырым Датұлы Кіші жүз қазақтарының құқтарын қорғауды 3 ші дәлел келтіреді.

ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады

«Ең үздік жауап»

«Алақан-жұдырық»

«Жұлдызшалар»

Сырым батыр (KZ). Деректі фильмі. (0.43-2.24. мин)

Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінгі дейін). Бес томдық. ІІІ т. – Алматы: «Атамұра», 2010 ж., 220-234 бб.

Вяткин М. Батыр Срым. – Алматы: «Санат», 1998.

Қабылдинов З.Е., Қайыпбаева А.Т.

8 сынып. Қазақстан тарихы., Атамұра, 2012.

Сырым батыр (KZ). Деректі фильмі.

http://e-history.kz/kz/video/view/117#scontent

Кері байланыс

«Үш таяқша» әдісі арқылы жүзеге асырылады:

Тақырып бойынша көкейде туындаған 1 сұрақ, 1 жауап,

1 идеямен бөліседі.

Оқушылар бағалай критерийлерімен өз деңгейлерін бағалайды.

Үйге тапсырма

«Сырым Датұлы ұлтымыздың азаттығын аңсаған батырымыз» тақырыбында эссе жазу.

Тақырып аясында ашық және жабық сұрақтар дайындау.