Сызуда АКТ колдану

Сызу сабағында ақпараттық коммуникативтік технологияны пайдалау арқылы оқушылардың графикалық қабілетін арттыру

Сабақта мұғалімнің өзінің не істеп, не білетіні

маңызды-ақ, бірақ оның ықпалымен

шәкірттерінің не істеп, не білетіні одан да

маңыздырақ. Нағыз ұстаз, міне, осынысымен

бағаланады.

Марк Тулий Цицерон

Кіріспе

          Білім беруді ізгілендіру, ақпараттандыру – бүгінгі заман талабы. Өркениеттің өсуі ақпараттық қоғамның қалыптасуымен тікелей байланысты екенін ескерсек, қазіргі кездегі білім мен техниканың даму деңгейі әрбір адамға сапалы және терең білім мен кәсіби іскерліктердің болуын, жастардың белсенді шығармашылықпен жұмыс істеуін талап етеді. Қазіргі заман талабына сай адамдардың мәлімет алмасуына, қарым-қатынасына ақпараттық - коммуникациялық технологиялардың кеңінен қолданысқа еніп, жылдам дамып келе жатқан кезеңінде ақпараттық қоғамды қалыптастыру қажетті шартқа айналып отыр. Ақпараттық қоғамның негізгі талабы – оқушыларға ақпараттық білім негіздерін беру, логикалық ойлау-құрылымдық ойлау қабілеттерін дамыту, ақпараттық технологияны пайдалану дағдыларын қалыптастыру және оқушы әлеуметінің ақпараттық сауатты болып өсуі мен ғасыр ағымына бейімделе білуге тәрбиелеу, яғни ақпараттық қоғама бейімдеу.

Ақпараттық-коммуникациялық технологияны дамыту білім берудің бір бөлігі. Соңғы жылдары заман ағымына сай күнделікті сабаққа компьютер, электрондық оқулық, интерактивті тақта қолдану жақсы нәтиже беруде. Білім беру жүйесі электрондық байланыс, ақпарат алмасу, интернет, электрондық пошта, телеконференция, On-line сабақтар арқылы іске асырылуда. 
Қазіргі білім беру ісінің басты шарттарының бірі болып оқушының өзіне керекті мәліметті өзі іздеп табуына үйретіп, олардың өз оқу траекторияларын өзінің таңдай білуі есептеледі. Менің ойымша, ақпараттық - білім беру ортасын жобалаудағы басты мақсат оқушының өздігінен оқуға талаптандыру, яғни ізденімпаздыққа үйрету болып саналады. 

         Сызуды оқыту сапасын арттыруда ақпараттық-коммуникативтік технологияның маңызы орасан зор. Білім реформасы қойған тапсырмалар комплексіне барлық сабақтарда политехникалық бағытта дамыту керек екендігін айтып кеткен. Бұл тапсырмалар, әрине, толық түрде сызу пәніне де байланысты. Оқушылар   тек  білім алып қоймай, сонымен катар мамандандырылған білім алып шығуы керек екені белгілі. Ал алдынғы қатарлы басқа өндірістерде сызуды өте көп қолданатынын ескерсек, онда студенттер графикалық сауатты болуы міндетті. Қазіргі таңда ғылыми-техникалық прогресс бойынша өндірісте барлық салалар жылдан жылға өсіп келеді. Әрине сонымен, бірге сызуларда күрделеніп, өзгерістер болып жатыр.

 АКТ-ны қолдану мен жұмыс істеу нәтижесінде оқушылар төмендегідей дағдыларға үйренеді:

Мысалы:

• оқушылар тақырыпты кеңірек ашуларына мүмкіндік алады;

• бірінің идеясын бірі тыңдауына, қабылдауына жағдай туады;

• оқушылар өз ойларын дәлелдеуге тырысады;

• мұғалімдер оқушылардың білімінің деңгейін анықтауына мүмкіндік

туады;

• сөйлеу мәдениеті қалыптасады;

• ойын жеткізуге дағдыланады;

• өз ойын айта отырып өзінің есте сақтау қабілетін жақсарта алады;

• оқушылардың графикалық қабілетін арттыру;

Негізгі бөлім

9-сынып. Сызу.

Сабақтың тақырыбы: Шеңберді тең бөліктерге бөлу

Сабақтың мақсаты:

Кескіндерді сала білуді, шеңберлерді тең бөліктерге бөлуді үйрену,бұйымдардың кескіндерін қамтитын геометриялық сызбалар туралы түсініктер беру.

«Мағынаны тану» әдісі:

Шеңберді тең төрт және сегіз бөлікке бөлу.

Қақпақ контурының сызбасын салу кезінде шеңберді тең төрт бөлікке бөлу, содан кейін тең сегіз бөлікке бөлу қажет болады. Ол үшін алдымен перпендикуляр екі ось жүргізеді. Осьтердің қиылысу нүктесі О-ны центр етіп алып, шеңбер жүргіземіз.1,3,5 және 7 нүктелері шеңберді тең төрт бөлікке бөледі. 2,4,6 және 8 нүктелерін алу үшін циркуль мен 45º бұрышты бұрыштықты пайдаланып, тік бұрышты қақ бөлудің бізге белгілі тәсілін қолданамыз.Шеңберді бұрыштықтың көмегімен төрт және сегіз бөліктерге бөлу барысында бұрыштықтың гипотенузасы берілген шеңбердің центрі арқылы өтуі тиіс.

Шеңберді тең үш бөлікке бөлу

Фланц контурының сызбасын орындау кезінде шеңберді өзара тең үш бөлікке бөлу керек болады. Ол үшін циркульді О нүктесіне бекітіп, шеңбердің радиусына тең радиуспен доға сызамыз, оның шеңбермен қиылысу нүктелерін 2 және 3 деп белгілейміз. 1,2 және 3 нүктелері шеңберді өзара тең үш бөлікке бөледі.

Бұрыштары 30° және 60° бұрыштықты пайдаланып, шеңберді тең үш бөлуге болады, мұнда да бұрыштықтың гипотенузасы шеңбердің центрінен өтуі керек.

Шеңберді тең алты бөлікке бөлу

Жоғарыдағы сияқты алты тесік бұрғыланған фланцты да сызу талап етіледі. Бұл жағдайда шеңберді тең үш бөлікке бөлудің тәсілін қолдануға болады. Бірақ мұнда 1 және 4 нүктелерін центр етіп алып, шеңбер радиусына тең радиуспен бір емес, екі доға жүргізеді. Шеңберді тең алты бөлікке бөлуді бұрыштары 30° және 60° болатын бұрыштықпен орындалады.

Шеңберді тең он екі бөлікке бөлу

Сызбада шеңберлер бойымен бірқалыпты орналасқан 12 тесігі бар қақпақ көрсетілген. Шеңберді тең 12 бөлікке бөлу үшін 1,4,7,10 нүктелерін центр етіп алып, шеңбер радиусына тең радиуспен доғалар жүргізу керек. Шеңбер бойынан алынған 1-12 нүктелері оны тең 12 бөлікке бөледі.

Шеңберді тең бес бөлікке бөлу.

Берілген О центрі арқылы рейсшина мен бұрыштықтың көмегімен екі өзара перпендикуляр осьтік сызықтар жүргізіледі және О нүктесін центрі етіп алып, берілген диаметрдегі шеңберді сызамыз. А нүктесін центрі етіп алып, берілген шеңбердің радиусына тең радиуспен доға сызамыз. Ол доға шеберді n нүктесінде қиып өтеді. n нүктесінен горизонталь осьтік сызыққа перпендикуляр түсіріп, с нүктесін аламыз. с нүктесін центрі етіп алып, с1-ге тең радиуспен шеңбер доғасын жүргіземіз, ол горизонталь осьтік сызықты т нүктесінде қияды. 1 нүктені центрі етіп алып, 1т-ге тең радиуспен доға сызамыз, ол шеңберді 2- нүктеде қияды.1 мен 2 нүктелері-ізделінді нүктелер, ал 1 мен 2 доғасы шеңбердің ұзындығының 1/5-не тең болады.3,4,5 нүктелерін циркульмен берілген шеңбер бойына 1-2-ге тең кесінділерін тізбектей саламыз.

Шеңберді тең жеті бөлікке бөлу

Роликтің шеңбер бойымен бірқалыпты орналасқан жеті тесігі бар. Роликтің сызбасын салу үшін белгіленген О нүктесін центрі етіп алып, екі өзара перпендикуляр осьтік сызықтар жүргіземіз де, О нүктесін центрі етіп алып, берілген диаметрде шеңбер сызамыз.

А нүктесін центрі етіп алып, шеңбер радиусына тең радиуспен доға жүргіземіз, ол шеңберді п нүктесінде қиып өтеді. п нүктесінен горизонталь осьтік сызыққа перпендикуляр түсіреді де, с нүктесін алады.п-с перпендикулярының ұзындығын 1 нүктесінен бастап шеңбер бойына 7 рет тізбектей өлшеп саламыз. Сөйтіп ізделінді 1-7 нүктелері шығады.

Қорытынды:

Сызу сабағында ақпараттық коммуникативтік технологияны пайдалау барысында қол жеткізген нәтижем:

Оқушылар;

• ойларын жүйелеуге, ашық айтуға үйренді;

• сыныпта орнаған ыңғайлы жағымды орта психологиялық тұрғыдан оқушыларға ұнамды болды;;

• ойлау процесін меңгерді (талдау, жинақтау, салыстыру);

• шығармашылық пен жұмыс жасауға қабілеті артты;

• өзгенің пікірін тыңдауға, сыйлауға үйренді;

• оқушылар жаңа сабақты жоспарлау, дайындау үдерісіне қызығушылықпен қатысты;

• топтық жұмыстардағы пікірталасқа барлық оқушы теңдей қатысты;

• оқушылар өзін-өзі бағалаудағы дағдыларын дамытты;

Нақты айтқанда , ақпараттық технологияны қолдану ұстаздың оқу- тәрбие үрдісін мақсатты түрде кәсіби бағдарлау бағытында жүйелі ұйымдастыруына көмектеседі. Оқытудың озық мультимедиалық технологиясын пайдалануының тиімділігін арттыру студенттің өзінің жеке ақпараттық-кәсіптік шеберлігіне байланысты. Бұл әрбір ұстазды ойландырып, жаңаша жұмыс істеуге, жаңа ізденістерге жетелейді. Осы орайда Жүсіпбек Аймауытовтың «Сабақ беру үйреншікті жәй ғана емес, ол жаңадан жаңаны табатын өнер», – деп тұжырым жасағанын еске салғым келеді. Сабақ барысында интерактивті технологияларды қолдану оқытушы жұмысын өнімді, нәтижелі, ал студенттердің білім алу әрекетін мәнді, қызықты, пайдалы етеді. Компьютердің сызбалық мүмкіндігінің молдығы дәрістік экспериментті бояулы суреттермен, сызбалармен, кестелер мен байыта түсуге жол ашады, оларды оқу-процесінде қолдану тиімділігі мол. Мультимедиалық оқыту өмір бойы өз бетінше білім жинау машықтарына үйретеді. Сызу сабағындағы компьютер мүмкіндіктері психология мен дидактика тұрғысынан негізделіп, керек кезінде педагогикалык талаптарға сай қолданылуы керек. Компьютерді оқытушы косымша материалдар, әртүрлі анықтамалық мәліметтерден ақпараттар беру үшін көрнекі кұрал ретінде пайдалану деңгейінде қалдырмауы тиіс, оны білім алушылардың оқу әрекеттерін белсенділендіруге және оларды шығармашылық жұмыстарға тартуға мүмкіндік беретін технологиялық құрал, әдістер, жұмыс формалары ретінде қолдануға қол жеткізу

Пайдаланған әдебиеттер: 

1. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы 
2. “Болашақтың іргесін бірге қалаймыз” 
Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы, 2011 жыл 
3. Қазақстан Республикасы білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға 
арналған мемлекеттік бағдарламасы

1.Бабулин И.А. Построение машиностроительных чертежей.М., Высшая школа,1982. 
2.Богалюбов С.К.,Войнов А.В.,Черчение. М., Машиностроение,1981. 
3.Борисов Д.М.Черчение. Просвешение, 1987. 
4.Ботвинников А.Д., Виноградов, Д.Н., Вишнепольский И.С. Черчение. Учебник.М., Просвешение,1980.