Тақырыбы: Өсімдік әлемі мен жануарлар дүниесін қорғау

САБАҚ: география

Мектеп: №8 орта мектебі

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:Раймбердиева З.Н

Сынып: 8

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы

Өсімдік әлемі мен жануарлар дүниесін қорғау

Сабақтың түрі

Жаңа тақырып

Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары

8.3.4.5 өсімдік әлемі мен жануарлар дүниесін қорғау қажеттілігін дәлелдейді, қорғау жолдарын ұсынады

Сабақтың мақсаттары

Барлық оқушылар:

 Тақырыпты иллюстрациялар арқылы болжайды;

Өсімдіктер дүниесін қорғау жайлы түсініктерін кеңейту

Көптеген оқушылар:

  Өсімдік, жануар туралы ой - өрісін кеңейтіп, олардың сабаққа деген қызығушылықтарының, белсенділіктерін дамытады

Кейбір оқушылар: Болжауына дәлел келтіреді, талдайды.дәлелдейді;

Бағалау критеийлері

Тыңдалым, айтылым мақсаты бойынша:

тақырыпты болжау барысында өз ойын дәлелдейді;

тірек сөздерді түрлендіреді.

Әдеби тілдік норма бойынша:

Тапсырмаларды орындауда түрлендіре қолданады;

Әр тақырыптың қызыметін ажыратады және дұрыс қолданады.

Тілдік міндеттер

Тақырыпқа байланысты тірек сөздер: үй жануарлары, түз тағысы, жыртқыш, төл атаулары - абылай, алан, бөлтірік, марғау, көгілдір, баршын, құралай, еңлік, т.б.

Диалог және жазылым үшін қажетті сөз тіркестер:

менің ойымша..., мен бұл пікірмен келісемін / келіспеймін

Осыған дейін меңгерілген білім

Жануарлардың өмір сүру ортасы

Жоспар

Жоспарланатын уақыт

Жоспар бойынша орындалуы тиіс іс-әрекеттер

Дереккөздер

Сабақтың басы

5 минут

Қызығушылықты ояту

1. Сәлемдесу, сабаққа дайындық.

2. Бейнематериал тамашалау. (2 мин 30 сек)

3. - Ал сіздер қаншалықты жануарларды жақсы білесіздер? (5-6жұмбақ шешу)

4. Сабақтың тақырыбын болжау.

5. Сабақтың мақсаттары мен бағалау критетийлерімен танысу.

Сабақтың ортасы

30 минут

Мағынаны тану

Тыңдалымалды тапсырмасы:

Берілген жануарлардың, аңдардың, құстардың төлдерінің суреттері, тірек сөздер бойынша тыңдалым тақырыбына болжам жасату.

Өсімдік - тіршілік тірегі. Өсімдіктер жылына ауа қабатына 400 млн. тонна оттегін бөліп шығарады. Жылына бір адам тыныс алу үшін 173 мың литр оттегін қабылдайтыны анықталған. Өсімдіктер ауада ауру тудыратын бактерияларды жоятын ерекше зат бөліп шығарады.
Сонымен бірге жануарлар үшін қорек, баспана.

Ал адам тағам, үй, жиһаз, ауырғанда ем ретінде пайдаланады.
Адамның түрлі іс - әрекеттері өсімдікке әсер етеді. Тікелей әсері - орманды кесу. Кешенді әсері - ауылшаруашылық зиянкестерімен күресу үшін егістіктерді, бау - бақшаны, егістіктерді жояды. Ойланбай істелетін іс - әрекеттері - шаруашылық саласында, демалыс кездерінде байқамай өрт шығып, өсімдіктерге зардабын тигізеді.

Бұл өрттің 70%- зы отты дұрыс пайдаланбаудың салдарынан болған. Қазақстанның қызыл кітабына енген өсімдіктер, оларды сақтау туралы айтып өту.
Мұның себебі неде? Неліктен көптеген есімдік пен жануарлар Қызыл кітанқа енгізілген?

Біз құрып бара жатқан өсімдіктерді білеміз. Оларды қорғаймыз және күтеміз. Біз оларды ермек үшін емес, қажет болған кезде ғана жұламыз. Дәріханаға апарып берсек, одан тамаша дәрі жасалады. Көгалда, орманда көптеген дәрілік өсімдіктер өседі, сонымен қатар улы, адам өміріне қауіпті өсімдіктер де бар. Жалбыз, қырықбуын, итмұрын сияқты пайдалы өсімдіктер түрлі ауруларға ем.

Өсімдіктердің жақсы, жайқалып өсуі топыраққада байланысты бодады.

1-сұрақ

  Нитрат-өсімдіктің өсуін, жасыл массасының ұлғаюын қамтамасыз етеді.Табиғатта топырақ құрамында нитрат өте аз болады. Егер топырақта нитрат көп болса тамыр арқылы көтерілген нитраттар өсімдіктің кез-келген бөлігінде жинақталады.

Төменде берілгеннің қайсысы топырақтағы   нитраттың көбеюінің басты себебі болып табылады?

А. Топыраққа азот тыңайтқышының енгізілуінен

В. Топыраққа органикалық тыңайтқыштардың еңгізілуінен

С. Мелиорация шаралары дұрыс жүргізілмеуінен

Д. Топыраққа әк енгізілу салдарынан

Жауабы: А

2-сұрақ

Аз мөлшердегі нитрат адам ағзасында әрдайым болады. Нитраттар ағзаға көптеп түскен кезде олар нитритқа айнала бастайды, содан кейін қанға түскен кезде метгемоглобинемия (оттегі жетіспеушілік) тудырады, А витаминін бұзады, қалқанша безінің, жүректің, жүйке жүйесінің қызметін бұзады. Ағзадағы нитраттар мен нитриттер біртіндеп канцорогенді затқа айналады.

Адам ағзасына нитраттың көптеп жүйелі түсуі арулардың қайсысының пайда болу қаупін жоғарылатады?

Жауабы: Бронхит

3-сұрақ

Тышқандардың ағзасындағы нитрит мөлшерін анықтау үшін тәжірибе жасалды. Барлық тышқанды үнемі  басқа көкөністермен бірге  сәбіз және  қырыққабатпен қоректендірді. Тышқандардың бір тобы үй жағдайында өсірілген көкөністермен қоректендірілсе, екінші тобы дүкеннен алынған көкөністермен, үшінші тобы жылыжайда өсірілген көкөністермен қоректендірілді.Төртінші тобына дүкеннен алынған көкөністерді жақсылап жуып, сәбіздің  түбірін, қырыққабаттың өзегін тазалап барып қоректендірді.

Тәжірибе қорытындысында қай топтағы тышқандардың ағзасында нитрит өте аз (шектен аспаған) немесе жоқ  болып шықты?

А. Бірінші және төртінші топта

В.Үшінші топта

С. Үшінші және екінші топта

Д. Бірінші және үшінші топта

Жауабы: А

4-сұрақ

Қазіргі кезде экологиялық жағдай үлкен проблемаға айналып отырған заманда, күнделікті тамаққа пайдаланатын ауыл шаруашылық өнімдерінің сапалық құрамы қандай  деген сұрақ  туып отыр. Жылдар бойы жүйелілікпен, яғни тамақпен бала кезден бастап адам ағзасына енген  нитрат  түрлі ауруларға душар  етеді.

Балалар рационынан қандай жемістерді шектеу керек.

Жауабы: Ерте жиналған жылыжайлық жемістерді

Қалыптастырушы бағалау жұмысы

Тапсырма.Суреттерде берілген жануарлар мен аңдар, құстар туралы зерттеу кестесін толтырыңыздар. Берілген тірек сөздерді пайдаланыңыздар: үй жануарлары, түз тағысы, жыртқыш, төл атаулары - абылай, алан, бөлтірік, марғау, көгілдір, баршын, құралай, еңлік.

Бағалау критерийі:

Сөйлемдер құруда зат есімдерді түрлендіре қолданады.

Зерттеу кестесі

1-топ

2-топ

3-топ

• Табиғатты сақтау дегенді қалай түсінесіндер?

• Өсімдіктер мен жануарлады қамқорлыққа алу дегенді қалай түсінесіндер?

Сабақты бекіту:

- Өсімдіктер мен жануарлар арасындағы байланысқа мысал келтір. 
- Адам өмірінде өсімдіктердің маңызы қандай? 
- Өз жеріңде өсімдік шаруашылығы бар ма? 
- Одан қандай өнім түрлерін аламыз? 
- Өзің тұратын жерде мал терісін илейтін кәсіпорын бар ма?

Мәтін тақырыбы: «Жануарлар мен аңдардың төл атаулары»

PISA тапсырмалары

Интернет мәліметі:

http://www.orleu-almobl.kz/

Сабақтың соңы

5 минут

578тг - Сатып алу

Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру

Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Материал жариялау Сертификатты жүктеу

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Тізімді көру

Ұқсас материалдар

Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2022-2023 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған

Сертификатталған тренер жасаған

01.01.2023

17 863

13 694

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған

Барлық пәндер

Барлық материалдар

Барлық сыныптар

География пәні бойынша барлық материалдарды көру

Іс-шаралар кестесі

Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары