Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті

Техникалық факультеті

Мұнай-газ ісі кафедрасы

ОСӨЖ-8

Тақырыбы: Энергия ресурстарын тұтынушының энергетикалық паспортын жасау əдістемесі

Орындаған: ЭЭк-403 топ студенті Жарасканова А.Ж

Тексерген: оқытушы Жубандыкова Ж.У

Ақтөбе 2023

Кіріспе

Энергетикалық паспорт-"отын-энергетикалық ресурстарды өнеркәсіптік тұтынушының энергетикалық паспортына" сәйкес энергетикалық шаруашылықты иеленуші барлық кәсіпорындар үшін міндетті ресми құжат - тұтыну балансын көрсететін және өндірістік мақсаттағы объектілердің шаруашылық қызмет процесінде ТЭР пайдалану тиімділігінің көрсеткіштерін қамтитын, сондай-ақ энергия ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын қамтитын нормативтік құжат.

Баланстар әртүрлі энергия ағындары бойынша егжей-тегжейлі сипатталған және олардың пайда болу себептерін анықтауға мүмкіндік беретін шығындардың сандық көрсеткішін береді. Энергетикалық паспортқа энергия аудитін жүргізгеннен кейін енгізуге ұсынылған энергия үнемдеу іс-шараларының тізбесі де кіреді.

Түрлі типтегі электр және жылу шаруашылықтарының энергия аудиті (бастапқы, мерзімді, кезектен тыс, жергілікті, экспресс-тексеру) - қойылған мақсаттар мен міндеттерге сәйкес энергетикалық техникалық тексерулер, Энергетика, өнеркәсіп және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық объектілері энергия ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыру, кәсіпорынды қазіргі заманғы энергия үнемдеу жабдықтарымен инвестициялық сүйемелдеумен жарақтандыру және жинақтау жөнінде ұсынымдар әзірлейді.

Энергия ресурстарын тұтынушының энергетикалық паспортын жасау əдістемесі

Энергетикалық паспорт-бұл барлық жұмыс істейтін кәсіпорындар үшін міндетті болып табылатын нормативтік сипаттағы ресми құжат. Мұндай кәсіпорындардың қызметі энергетикалық экономиканың болуымен сипатталуы керек.

Жіктеудің субъективті критерийіне сүйене отырып, энергетикалық паспорттар:

- энергетикалық ресурстарды беруді ( энергиямен жабдықтауды) жүзеге асыратын ұйымның энергопаспорты.

- өнеркәсіптік қызметті жүзеге асыратын кәсіпорындардың энергетикалық паспорты;

- құрылымдардың энергопаспорты: тұрғын үй блоктары, коммерциялық алаңдар, әкімшілік ғимараттар.

Қолданыстағы заңнаманың нормаларына сәйкес энергетикалық паспортты толтыру энергетикалық тексеру және аудит шеңберінде кешен барысында алынған іс-шаралар нәтижелері негізінде жүзеге асырылады.

Заң кейіннен энергетикалық паспортты толтыра отырып, энергетикалық тексеру мен аудит жүргізуге құзыретті адамдар тобын қатаң шектейді, атап айтқанда: энергетикалық тексеру саласындағы өзін-өзі реттейтін ұйымдардың ресми мүшелері болып табылатын компаниялар (энергия аудиторлары).

Кәсіпорынның энергетикалық паспорты пайдаланылатын ТЭР (отын-энергетикалық ресурстар) балансын көрсетеді, сондай-ақ кәсіпорын немесе ұйым тұтынатын энергия ресурстарының тиімділігі және ТЭР тұтыну тиімділігін жақсарту жөніндегі жоспарланатын ұйымдастыру-техникалық іс-шаралар туралы ақпаратты қамтиды. Бұл құжат ғимараттар мен энергияны қажет ететін жабдықтардың қандай техникалық күйде екенін анықтауға мүмкіндік береді.

Отын-энергетикалық ресурстарды тұтынушының энергетикалық паспорты келесі бөлімдерден тұрады:

- Кіріспе.

- Отын-энергетикалық ресурстарды тұтынушы туралы жалпы мәліметтер.

- Отын-энергетикалық ресурстарды тұтыну туралы мәліметтер.

- Отын-энергетикалық ресурстарды пайдалану тиімділігі туралы мәліметтер.

- Энергия үнемдеу және ТЭР пайдалану тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шаралар

- Қорытынды.

- Қосымшалар.

Жоғарыдағы бөлімдерді қарастырайық:

Кіріспе

Кіріспеде кәсіпорынды энергетикалық зерттеудің негізгі, мақсаттары мен міндеттері келтіріледі.

Отын-энергетикалық ресурстарды тұтынушы туралы жалпы мәліметтер

Кәсіпорынның орналасқан жері туралы деректер, кәсіпорынның даму тарихы, кәсіпорынның ұйымдық құрылымы, өнім және оның өндіріс көлемі туралы жалпы мәліметтер келтіріледі.

Отын-энергетикалық ресурстарды тұтыну туралы мәліметтер

Тұтынушысы кәсіпорын болып табылатын ТЭР түрлері туралы деректер келтіріледі. Қалыпты және жоғары қысымды ауаны тұтыну, шаруашылық және технологиялық мақсаттағы суды пайдалану және т. б. туралы мәліметтер.

Энергия, ауа және су туралы мәліметтер соңғы бес жылға сәйкес келтіріледі. Энергия тұтыну жөніндегі деректер кестелік нысанда келтіріледі (1.1-кесте).

Кесте жасау кезінде 1.1. ТЭР тұтынуды бірыңғай энергетикалық эквивалентке келтіру қажет. Келтіру 1.2-кестенің деректеріне сәйкес жүргізіледі.

1.1 кесте – 20... жылдағы қуат тұтыну

1.2 кесте – отын-энергетикалық ресурстардың энергия құрамы

 ТЭР энергия құрамынан басқа, пайдаланылатын ТЭР түрлері арасындағы энергия өлшем бірліктері бойынша белгілі бір арақатынастарды белгілеу қажет. Энергия бірліктері туралы мәліметтер және олардың арасындағы қатынастар келесідей:

1 Гкал = 10⁹ кал = 10⁶ ккал = 10³ Мкал = 4187 МДж = 1163 кВт×сағ =

=142,8 кг у.т.

1 ГВт×сағ = 10⁹ Вт×сағ = 10⁶ МВт×сағ = 3,6 ТДж = 860 Гкал = 122,8 т у.т.

1 ГДж = 10⁹ Дж = 10³ МДж = 10⁶ кДж = 238,8 Мкал = 278 кВт×сағ =

= 34,1 кг у.т.

1 т у.т. = 10⁶ г у.т. = 10³ кг у.т. = 7 Гкал = 29,3 ГДж = 8141 кВт×сағ =

= 0,93 кВт×ч×год.

1 кВт×сағ×жыл =8760 кВт×ч = 1,076 т у.т.

Энергетикалық эквиваленттерді есептеу кезінде 1.3-кестеде келтірілген бірліктердің еселенген мәндерін қолдану керек.

Отын-энергетикалық ресурстарды пайдалану тиімділігі туралы мәліметтер

Кәсіпорындағы энергия үнемдеу саясаты туралы деректер энергия үнемдеу және энергия ресурстарына қатысты шығындарды азайту жөніндегі ұйымдастырушылық-техникалық іс-шаралар түрінде келтіріледі. Негізгі ТЭР тұтынуды талдау және олардың нормативтік көрсеткіштерге сәйкестігі бойынша деректер келтіріледі.

1.3-кесте-еселіктер мен үлестік бірліктердің атауларын қалыптастыруға арналған префикстер

Энергия үнемдеу және ТЭР пайдалану тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шаралар

ТЭР әзірлеу барысында алынған энергия үнемдеу және ТЭР пайдалану тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шаралардың деректері келтіріледі.

Қорытынды

Қорытындыда ТЭР, ауа, су және басқа ресурстарды тұтыну, оларды пайдалану тиімділігі бойынша талдаудың қысқаша жинақталған деректері келтіріледі. Энергия тиімділігін арттыруға бағытталған ұсынылған іс-шаралар бойынша энергия үнемдеу әлеуетін жалпылама бағалау келтіріледі.

Қосымшалар

Отын-энергетикалық ресурстарды тұтынушының энергетикалық паспорты қосымшалар (кесте нысандары түрінде) энергетикалық ресурстарды тұтыну балансын, оларды кәсіпорынның шаруашылық қызметі процесінде пайдалану тиімділігінің көрсеткіштерін, энергия үнемдеу әлеуетін, сондай-ақ энергия үнемдеу іс-шаралары туралы мәліметтерді көрсететін құжаттар жиынтығы болып табылады.

Энергодекларация

Энергетикалық тиімділікті арттыру құралдарының жүйесін жетілдіру шеңберінде қазіргі уақытта энергетикалық паспорттарды толтырудан ұйымның энергетикалық ресурстарды тұтынудың жиынтық шығындарының көлемі туралы декларацияларды толтыруға көшу әдістемесі әзірленуде.

Декларация күнтізбелік жыл аяқталғаннан кейін жыл сайын толтырылады. Өткен (базалық) жыл үшін декларацияны беру мерзімі – ағымдағы жылдың "01" сәуіріне дейін. Декларацияны энергия үнемдеу және ұйымның энергия тиімділігін арттыру жөніндегі жауапты тұлға толтырады. Декларацияның барлық бөлімдері міндетті түрде толтырылады. Бөлімдердің бір бөлігін ұйымның энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру жөніндегі жауапты тұлғасы, бір бөлігін тексеруші (сарапшы) толтырады. Энергетикалық ресурстарды тұтынудың жиынтық шығындарының көлемі туралы Декларация әрбір ғимарат, құрылым және құрылыс бойынша жеке толтырылады.

Объектінің (ұйымның) құрамына кіретін ғимараттардың, құрылыстардың санына байланысты декларацияның бірнеше парағы болуы мүмкін. Бірінші парақта бүкіл объект бойынша жалпы ақпарат беріледі. Екінші және үшінші парақ әрбір ғимаратқа (корпусқа) және құрылысқа толтырылады.

Декларацияның құрамына келесі бөлімдер енгізіледі:

Парақ

1. Ұйым туралы жалпы мәліметтер.

2. Базалық жылы энергия ресурстарын тұтыну туралы жалпы мәліметтер.

3. Меншікті энергия көзінің болуы туралы мәліметтер.

4. Сатып алынған энергия ресурстары үшін төлем туралы жалпы мәліметтер.

5. Ұйымның барлық қызметкерлері мен келушілерінің орташа тізімдік саны.

6. Ұйымның бекітілген Энергия үнемдеу бағдарламасының болуы.

7. Объектіге кіретін ғимараттар мен құрылыстардың саны.

8. Декларация парақтарының жалпы саны.

9. Декларацияны толтыру күні.

10. Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шараларды қамтамасыз етуге жауапты тұлғаның лауазымы, Т.А.Ә. және байланыс ақпараты.

Парақ

1. Ғимарат пен құрылыстың орналасқан жері.

2. Ғимарат / объект түрі (функционалдық мақсаты).

3. Объектінің техникалық сипаттамасы.

4. Базалық жылы ғимараттың энергия ресурстарын тұтынуы туралы мәліметтер.

5. Сыртқы ұйымдардан сатып алынатын энергия ресурстарын төлеуге арналған тарифтер.

6. Энергия ресурстары үшін жылдық төлем туралы мәліметтер.

7. Есепке алу аспаптарымен (коммерциялық, техникалық) жарақтандырылуы туралы мәліметтер.

Парақ

1. Жылу тұтыну жүйесі туралы мәліметтер.

2. Электр тұтыну жүйесі туралы мәліметтер.

3. Қайталама энергия ресурстарын, баламалы отындарды және жаңартылатын энергия көздерін пайдалану туралы мәліметтер.

4. Ғимаратқа, құрылысқа келушілер мен қызметкерлердің орташа тізімдік саны.

5. Базалық жылы энергия үнемдеу іс-шараларын енгізу және ағымдағы жылы жоспарлау жөніндегі ақпарат.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Методика составления энергетического паспорта потребителя энергоресурсов. Оренбкрг, 2015. URL: https://helpiks.org/6-28821.html

2. Энергетический паспорт, М.С. Кононова. Воронеж, 2017. https://cchgeu.ru/upload/iblock/195/5mpxpwoqg605iwh1qa5pwcwyolpyvyen/M.u_EiEZ_1217.pdf