«Шыңырау» повесінен үзінді

Еңсеп көзін тарс жұмып ұзақ тұрып қалды. Біраздан соң қайта ашты. Жан-жағынан түксиген қарасұр қабырғалар қарауытады. Жалма-жан беліндегі арқанды қағып жоғарыдағыларға белгі берді. Қыл арқан қайтадан көкке көтерілді. Шелтеңдеген ұшы көкірек тұсынан сипап өтіп еді, тікендей тиді. Әлгінде ғана екі жүз құлаштан астам түксиген сұр-қара тас, мелшиген меңіреу қара жердің астындағы оны серіктерімен, жер үстіндегі жарқыраған тірлікпен, мұп-мұздай сұп-сұр қабырғаларды шыжыған шаңқай түстегі күннің оттай ыстық нұрымен байланыстырып тұрған қыл арқан енді жеті қабат жердің астына жалғыз тастап, өзі сонау иненің жасуындай сығырайма тесікке, жарық дүниеге қарай жаныға өрмелеп барады.

Кенет көз ұшында сығырая жалтыраған жалғыз саңылау да бітеліп қалды. Алыстан болса да атой беріп, емексітіп тұрған жарық дүние жым-жылас ғайып болды.

Еңсеп жан-жағынан анталап тұрған сыз қабырғаларды бәрібір көріп отыр. Қатпар-қатпарға тығылған үрейлі көлеңкелер қазір тұтаса ұйысып, меңіреу қараңғыға айналыпты.

Табанын қарыған суық шекесінен өтіп барады. Башпайларының да быртиып-быртиып ісіп кеткен түрі бар.

Көп ұзамай түу жоғарыдағы ұйлыққан тұтас қою түнек қайта жыртылды. Қол басындай қап-қара бірдеңе төмен зулап келеді. Жарқ ете қалған жабағы нұр шашырай сынып, зулап келе жатқан жұдырықтай қараның жан-жағынан жапа-тармағай шарпып жатыр. Бұл – құдықтың ауыз жағындағы жарық. Ол мына тұңғиыққа жете алмай, орта жолда өлеусіреп жоғалады. (191 сөз)

Әбіш Кекілбаев

6. Мәтіннің мазмұнында кездеспейтін қатарды табыңыз.

А) Шекесінен суық өтіп барады.

В) Башпайлары ісіп кеткен.

С) Табанынан суық өтті.

D) Қолдары қатып қалды.

Е) Көзін тарс жұмып алды.

7. Мәтінде қандай ақпарат берілмегенін белгілеңіз.

А) Еңсептің тоңуы

В) Енсептің құдық қазуы

С) Жігіттердің құдыққа түсуі

D) Тереңдей қазылған құдық

Е) Машақаты көп жұмыс

8. Еңсеп құдыққа немен түскенін белгілеңіз.

А) Жіппен

В) Арқанмен

С) Шелекпен

D) Сыммен

Е) Қылмен

9. Төмендегілердің қайсысы бұл мәтіннің кілт сөздерінің бірі бола алмайтынын белгілеңіз.

А) Тас

В) Түнек

С) Құдық

D) Жарық

Е) Тамақ

10. Мәтінге лайықты тақырыпты қойыңыз.

А) Өте зерек

В) Сөзге шешен

С) Сегіз қырлы, бір сырлы

D) Ең таңдаулы спорт

Е) Өз ісінің шебер