№

Тақырыбы

Сағат саны

Күні

Ескертулер

1.

Мәтіннің негізгі идеясы: анықтау және талдау

1

2.

Мәтіндік құрылымдар: кіріспе, негізгі бөлім

және қорытынды

1

3.

Автордың көзқарасын анықтау: мәтіндік

дәлелдер

1

4.

Мәтіндердегі негізгі және қосымша ақпарат

1

5.

Мәтіндерді салыстыру және талдау

1

6.

Әдеби мәтіндердің ерекшеліктері

1

7.

Ғылыми мәтіндерді талдау әдістері

1

8.

Публицистикалық мәтіндерді түсіну және

талдау

1

9.

Мәтіндерді қайта құру: мазмұнды қысқарту

1

10.

Мәтіндердегі ақпаратты визуализациялау

1

11.

Сыни зерттеу және мәтіндер

1

12.

Мәтіндердегі логикалық байланыстар

1

13.

Мәтіндерден қорытынды шығару

1

14.

Мәтіндердегі эмоционалдық реңк

1

15.

Мәтіндерді қайта айту және қайта жазу

1

16.

Мәтіндердегі метафоралар мен салыстырулар

1

17.

Мәтіндерден ақпаратты таңдау және жүйелеу

1

18.

Мәтіндердегі тұжырымдар және олардың

негізділігі

1

19.

Мәтіндердегі риторикалық сұрақтар және

олардың рөлі

1

20.

Авторлық стильді анықтау

1

21.

Мәтіндердегі аргументация: дәлелдер және

қарсы дәлелдер

1

22.

Мәтіндерді интерпретациялау

1

23.

Мәтіндердегі кейіпкерлерді талдау

1

24.

Мәтіндердегі уақыт және кеңістік ұғымдары

1

25.

Мәтіндердегі проблемаларды анықтау

1

26.

Мәтіндерді салыстыру: ұқсастықтар мен

айырмашылықтар

1

27.

Мәтіндердің тақырыбы және оның ашылуы

1

28.

Мәтіндердегі мәдени және тарихи контекст

1

29.

Мәтіндердегі тілдік құралдар және олардың

рөлі

1

30.

Мәтіндердегі себеп-салдарлық байланыстар

1

31.

Мәтіндердегі ақпаратты құрылымдау

1

32.

Мәтіндер арқылы сыни зерттеу

1

33.

Мәтіндердегі күрделі құрылымдарды түсіну

1

34.

Мәтіндердегі қателіктерді табу және түзету

1

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Мәтіннің негізгі идеясы: анықтау және талдау

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларды мәтіннің негізгі идеясын анықтауға және талдауға үйрету, сондай-ақ мәтінді талдау арқылы зерттеу процесстерін дамыту.

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады, сабақтың мақсаттарымен танысады.

«Түрлі – түсті доптар» жаттығуы

Мақсаты: оқушылардың есту арқылы есте сақтауын дамыту

Қағаз бетіне екі кішкентай қызыл және жасыл доп, қызыл доп пен жасыл

доптың ортасына үлкен көк доп сал, ал жасыл доптың жанына кішкентай сары

доп сал.

Түрлі – түсті доптар

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған

тапсырмаларды орындайды

Дескриптор: -мәтіннен негізгі идеяны анықтайды

Мәтін:

Түн тыныштығы қаланы баураған. Шамдар жай жанып, көшелерде тек сирек жүргіншілер көрінеді. Әр үйдің терезесінде жылы жарық шашылып, сырттан қараған жанға жұбаныш әкеледі. Бірақ, қаланың бір шетінде кішкентай ғана бөлмеде, жас жігіт таңертеңгі күнге дейін жұмыс үстелінде отыр. Ол өз ойларын жинақтап, үлкен армандарын жүзеге асыру үшін бар күшін салып жатыр. Жігіттің жүрегінде болашаққа деген сенім бар, бірақ оны шындыққа айналдыру үшін үлкен еңбек қажет екенін біледі. Ол жазған әрбір жолына өз жүрегінің жылуын сіңіреді, болашақ өмірін сол бір кішкентай бөлмеде отырғанда жоспарлайды.

Зерттеу процесстерін дамытатын деңгейлі тапсырмалар: 1-деңгей: Түсіну

1. Мәтіннен негізгі идеяны анықтаңыз.

2. Мәтіннің басты кейіпкерінің сезімдерін сипаттаңыз.

2. деңгей: Қолдану

   1. Мәтіннің негізгі идеясын басқа мысалдар арқылы түсіндіріңіз.

   2. Мәтіндегі кейіпкердің әрекеттерін өмірлік жағдаяттармен салыстырыңыз.

3. деңгей: Талдау

   1. Мәтіннің құрылымын талдап, негізгі идеяның қалай дамығанын түсіндіріңіз.

   2. Мәтіндегі автордың ойларын талдап, қандай мақсатпен жазылғанын анықтаңыз.

4. деңгей: Синтез

   1. Мәтінге ұқсас оқиғаны өз өміріңізден мысал келтіріп жазыңыз.

   2. Мәтінді өзгертіп, кейіпкердің болашақтағы жағдайын басқа түрде сипаттаңыз.

5. деңгей: Бағалау

   1. Мәтіннің негізгі идеясын түсінуге қаншалықты тиімді екенін бағалаңыз.

   2. Мәтіннің негізгі идеясын толықтыру үшін қандай элементтер қосуға болатынын ұсыныңыз.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

Ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау

«Сұрақты өзгерту» әдісі тура жауапты қажет ететін сұрақтың орнына нақты дәлелді талап ететін

сұраққа өзгертіңіз.

Мысалы, «Химия маңызды пән бе?» сұрағын «Химия пәнінің маңызы неде?» деп

өзгертуге болады.

Бағалау парақтары

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Мұғаліммен амандасады.

Қағаз бланктер

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.

Психологиялық ахуал орнату

«Менің көңіл - күйім» жаттығуы

Мақсаты: көңіл - күйін игере білуге және басқаруға, қадағалауға, дұрыс бағалай білуге

тәрбиелеу. Алдарыңдағы бланкіге өз көңіл -

күйлеріңді суреттеп салыңдар.

Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған

Дескриптор: - Негізгі бөлімдегі жігіттің мәселесін сипаттайды

ортасы

түсінуге бағытталған

тапсырмаларды

бағытталған

орындайды

оқыту ортасын құрады

Мәтін:

Кіріспе: Әр адам өмірінде бір рет болса да үлкен шешім қабылдауға тура келеді. Бұл шешімдердің кейбіреуі адамның болашағын түбегейлі өзгерте алады.

Сондықтан кез-келген маңызды қадамды бастамас бұрын, оның барлық аспектілерін талдап, ой елегінен өткізу қажет.

Негізгі бөлім: Мысалы, жас жігіттің алдындағы үлкен мәселе – оқуын жалғастыру

немесе жұмысты таңдау. Бір жағынан, жоғары білім алу оның болашақтағы

мүмкіндіктерін арттырады. Екінші жағынан, қазіргі кезде жұмыс істеу арқылы ол тәжірибе жинақтап, материалдық жағдайын жақсарта алады. Жігіттің ойында екі ұстаным арасында тартыс жүріп жатыр. Ол оқуын жалғастырса, болашақта

жоғары мансапқа жетуге мүмкіндік алады, бірақ қазіргі сәттегі материалдық жағдайын жақсарта алмайды. Ал жұмыс істесе, қысқа мерзімде ақша тауып, тәуелсіз болуға мүмкіндік алады, бірақ ұзақ мерзімді перспективаларын шектеуі мүмкін.

Қорытынды: Осы екі жолдың қайсысын таңдау керектігі жігіттің жеке

құндылықтары мен өмірлік мақсаттарына байланысты. Оның шешімі қандай болса да, ол өз болашағы үшін жауапты екенін түсінуі қажет. Сондықтан, әрбір адам өз өмірінің авторы ретінде шешімдерін саналы түрде қабылдауы тиіс.

Зерттеу процесстерін дамытатын деңгейлі тапсырмалар: 1-деңгей: Түсіну

1. Мәтіннің кіріспе, негізгі бөлім және қорытынды құрылымын анықтаңыз.

2. Негізгі бөлімдегі жігіттің мәселесін сипаттаңыз.

2. деңгей: Қолдану

   1. Мәтіннің құрылымын пайдаланып, өз өміріңіздегі бір маңызды шешімді сипаттап жазыңыз.

   2. Негізгі бөлімдегі талдауды өз өмірлік тәжірибеңізбен салыстырыңыз.

3. деңгей: Талдау

   1. Мәтіннің құрылымдық элементтері қалай бір-бірімен байланысты екенін талдаңыз.

   2. Кіріспеде көтерілген мәселеге қорытынды бөлімнің қаншалықты сәйкес келетінін бағалаңыз.

4. деңгей: Синтез

   1. Мәтінді өзгертіп, жігіттің басқа бір мәселені шешу процесін сипаттаңыз.

   2. Мәтіннің қорытындысын басқа өмірлік жағдайға қолдануға болатын жаңа қорытындымен ауыстырыңыз.

5. деңгей: Бағалау

   1. Мәтіннің құрылымын талдау арқылы оның негізгі идеясын қаншалықты тиімді жеткізгенін бағалаңыз.

Кіріспе, негізгі бөлім, және қорытындының өзара байланысын жақсарту үшін қандай өзгерістер енгізуге болатынын ұсыныңыз.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау

«А,В,С» әдісі

А - сұрақ қояды. В - жауап береді.

С – айтқан жауаптарды бақылайды, толық

болмаса толықтырады.

Оқушылар топта үшеуден отырады. А — сұрақ қоюшы, В – жауап беруші, С — бақылаушы рөлін атқарады.

Бақылаушы қажетті жерлерін түртіп алып, әңгіме соңында

қорытынды береді.

Оқушылар осы сұрақтарға жазбаша стикерге жауап береді. Ұсыныс,

тілектерін айтады.

бағалау парақтары

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Автордың көзқарасын анықтау: мәтіндік дәлелдер

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларды мәтіндегі автордың көзқарасын анықтауға және сол көзқарасты мәтіндік дәлелдермен негіздеуге

үйрету, сондай-ақ бұл процес арқылы зерттеу қабілеттерін дамыту.

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.

«Мен басқаның көзімен» Ортаға бір оқушыдан кезекпен шығып, қалған қатысушылар ол жайлы қандай ой - пікірде екенін айтады. Оқушы өзін басқаның көзімен қандай

адам екенін анықтайды.

Түрлі – түсті доптар

Сабақтың

ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған

Мұғалім ұсынған

тапсырмаларды

бағытталған

оқыту ортасын құрады

орындайды

Дескриптор:- Мәтінді өзгертіп, автордың көзқарасына қарсы аргументтер келтіреді

Мәтін:

Әлемде заманауи технологиялардың дамуы адам өмірін айтарлықтай

жеңілдетті. Дегенмен, бұл өзгерістердің барлығы бірдей оң әсер етті деп айту қиын. Бір жағынан, интернет пен смартфондар ақпаратқа қол жеткізуді

жеңілдетті, ал екінші жағынан, адамдардың көпшілігі уақытын тек экранның алдында өткізеді. Жеке қарым-қатынастар азайып, адамдар виртуалды әлемде өмір сүре бастады. Автор ретінде мен бұл үрдістің қауіпті жақтарын көремін: біз шынайы қарым-қатынастың маңызын жоғалту қаупіне тап болдық.

Заманауи технологиялардың артықшылықтары айқын, бірақ олардың теріс әсерін де ескеріп, тепе-теңдікті сақтауды үйренуіміз керек.

Зерттеу процесстерін дамытатын деңгейлі тапсырмалар: 1-деңгей: Түсіну

1. Мәтіннен автордың көзқарасын анықтаңыз.

2. Автордың пікірімен келісесіз бе, жоқ па, соны талқылаңыз.

2. деңгей: Қолдану

   1. Мәтіндегі автордың көзқарасына сәйкес келетін басқа мысалдарды келтіріңіз.

   2. Мәтіннен автордың көзқарасын дәлелдейтін үш сөйлемді табыңыз.

3. деңгей: Талдау

   1. Автордың көзқарасын қандай мәтіндік дәлелдер арқылы жеткізгенін талдаңыз.

   2. Автордың пікірінің негізділігін және оны қолдайтын дәлелдердің қаншалықты сенімді екенін бағалаңыз.

4. деңгей: Синтез

   1. Автордың көзқарасымен толық келіспей, балама көзқарас ұсынатын мәтін жазыңыз.

   2. Мәтінді өзгертіп, автордың көзқарасына қарсы аргументтер келтіріңіз.

5. деңгей: Бағалау

   1. Автордың көзқарасын толық түсінуге және қабылдауға әсер еткен негізгі факторларды бағалаңыз.

   2. Автордың көзқарасын қолдау немесе жоққа шығару үшін қандай қосымша дәлелдер қажет екенін ұсыныңыз.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау

«Айна» әдісі

Оқушылар жұптасып, бір- біріне қарама-қарсы

тұрады (немесе партада

отырып та болады).

Олардың біреуі

қолдарымен, аяқтарымен, денесімен, бет-әлпетімен әртүрлі қимылдар жасайды, ал екінші оқушы оларды айна секілді

қайталайды: оңды сол қылады, солды оң жасайды. Бір минуттан кейін оқушылар

рөлдерімен алмасады.

Бағалау парақтары

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Мәтіндердегі негізгі және қосымша ақпарат

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларды мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты анықтауға, оларды талдауға үйрету және ақпаратты

іріктеу арқылы зерттеу қабілеттерін дамыту.

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.

«Атомдар мен

молекулалар» әдісі Әр қатысушы - жеке атомдар. Жүргізушінің

айтуы бойынша атомдар қозғалысқа түседі, бір - бірімен жеңіл қақтығысқа түседі. Жүргізуші қанша

атомның қосындысынан молекула құралатынын

Түрлі – түсті доптар

айтады, сол кезде сол санға сай бірігіп тұра қалу керек. Молекула

құрамына кірмей

қалғандар ойыннан шығады.

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды

Дескриптор:- Мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтайды

Мәтін:

Қазақстанның табиғаты алуан түрлі. Оның кең-байтақ далаларынан бастап биік тауларына дейін, бұл елдің ландшафттары ерекше және бай. Мысалы, Алтай таулары өсімдіктердің түрлілігімен танымал болса, Каспий теңізі жағалауы өзендермен және ормандармен ерекшеленеді. Сонымен қатар,

Қазақстанның шөлдері мен жазықтары да өзіне тән ерекшеліктерімен көз тартады. Бұл табиғи байлықтар елдің экономикасы мен туризм саласына үлкен әсер етеді. Шөл далаларында кездесетін пайдалы қазбалар және таулы аймақтардағы демалыс орындары ел экономикасына қомақты үлес қосуда.

Зерттеу процесстерін дамытатын деңгейлі тапсырмалар: 1-деңгей: Түсіну

1. Мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтаңыз.

2. Қосымша ақпарат ретінде берілген деректерді тізімдеп шығыңыз.

2. деңгей: Қолдану

   1. Негізгі ақпаратты пайдаланып, Қазақстан табиғаты туралы қысқаша баяндаманы құрастырыңыз.

   2. Қосымша ақпаратты пайдаланып, мәтінге сәйкес суреттемені толтырыңыз.

3. деңгей: Талдау

   1. Негізгі және қосымша ақпараттың мәтінде қалай байланысқанын талдаңыз.

   2. Мәтіндегі ақпараттардың маңыздылығын талдап, олардың бір-бірімен байланысын көрсетіңіз.

4. деңгей: Синтез

   1. Мәтінді өзгертіп, басқа табиғи аймақтар туралы негізгі және қосымша ақпарат енгізіңіз.

   2. Қазақстанның басқа бір табиғи байлығы туралы мәтін жазып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтаңыз.

5. деңгей: Бағалау

   1. Мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттың берілуін қаншалықты тиімді деп бағалауға болатынын түсіндіріңіз.

   2. Негізгі ақпараттың маңыздылығын арттыру үшін мәтінді қайта құруға қандай өзгерістер енгізуге болатынын ұсыныңыз.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Өзін-өзі бағалау

Бағалау парақтары

Кері байланыс орнату

«Айналмалы бекеттер» әдісі

Әр шағын топты бекетте орналастырып,

арандататын сұрақты

талқылауға және ойларын қағазға немесе тақтаға жазуға 10 минут беріңіз. Уақыт аяқталғанда топ басқа бекетке ауысып

алдағы топтың жұмысын жалғастырады. Ауысу әр 10 минут сайын болып

тұрады, әр топ барлық позицияларда болып шыққанға және барлық топтардың ойларын ойлап шыққанға дейін жалғаса береді.

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Мәтіндерді салыстыру және талдау

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларды екі немесе одан да көп мәтіндерді

салыстыру және талдау дағдыларын дамытуға, олардың мазмұнын, құрылымын және авторлық көзқарасын

салыстыру арқылы зерттеу қабілеттерін жетілдіруге үйрету.

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.

Афирмациялар әдісі

«Ол жасаған іс менің де қолымнан келеді»,« Мен жетістіктің адамымын»,«

Менің жағдайым күннен – күнге жақсаруда»

Түрлі – түсті доптар

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды

Дескриптор:

- екі мәтіннің негізгі идеясын анықтайды

Көркем мәтіндер:

Мәтін 1: Қазақстанның бай мәдени мұрасы ғасырлар бойы қалыптасқан. Оның құрамына дәстүрлі ән-күйлер, ұлттық билер, және халық қолөнері кіреді. Әрбір аймақтың өзіндік ерекшеліктері бар, мысалы, Жетісу өңірінің ән-күйлері мен

Батыс Қазақстанның домбыра күйлері. Бұл мәдениет ұрпақтан ұрпаққа беріліп, ұлттық болмысты сақтауда маңызды рөл атқарып келеді.

Мәтін 2: Қазақстанның табиғи байлықтары оның экономикасына зор ықпал етеді. Мұнай, газ, және түрлі пайдалы қазбалар елдің негізгі табыс көзі болып

табылады. Сонымен қатар, ауыл шаруашылығы да ел экономикасында маңызды орын алады. Осы байлықтарды дұрыс пайдалану арқылы Қазақстан өз

экономикасын тұрақты түрде дамытуға бағытталған жоспарларын жүзеге асыруда.

Зерттеу процесстерін дамытатын деңгейлі тапсырмалар: 1-деңгей: Түсіну

1. Екі мәтіннің негізгі идеясын анықтаңыз.

2. Әр мәтіннің мазмұнын қысқаша сипаттаңыз.

2. деңгей: Қолдану

   1. Мәтіндердің ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау үшін Венн диаграммасын құрастырыңыз.

   2. Әр мәтіннен негізгі ақпаратты алып, оларды салыстыра отырып баяндаңыз.

3. деңгей: Талдау

   1. Мәтіндердің құрылымдық айырмашылықтарын талдаңыз.

   2. Авторлардың көзқарастарын салыстырып, олардың мәтіндерде қалай көрініс тапқанын анықтаңыз.

4. деңгей: Синтез

   1. Екі мәтіннің негізінде жаңа мәтін құрастырып, олардың ақпараттарын біріктіріңіз.

   2. Қосымша мәтін жазыңыз, онда мәдени және экономикалық тақырыптарды біріктіре отырып, жаңа идея ұсыныңыз.

5. деңгей: Бағалау

   1. Екі мәтіннің де негізгі идеясын жеткізудегі тиімділігін бағалаңыз.

   2. Мәтіндер арасындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтарды бағалап,

қайсысы ақпаратты жеткізуге жақсырақ қолданыла алатынын түсіндіріңіз.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау

«Аквариум» әдісі

«Аквариум әдісі» -

балаларға мәселені «қоғам алдында» талқылауға

ұсынғандағы диалог формасы. Шағын топ белгілі бір мәселе бойынша диалогті жүргізуге кімге сеніп тапсыруға болатынын таңдайды. Кейде тілек білдірушілер бірнеше болуы мүмкін. Қалған барлық оқушылар

көрермен рөлін атқарады. Сондықтан да мұны

«аквариум» деп атайды. Барлық сынып алда өз пікірін білдіргені болмаса, ыстық орындық сияқты.

Олар алтын балыққа арналған аквариумда, басқалары оларға сұрақ қойып түсініктемелер сұрай алады және т.б.

Бағалау парақтары

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Әдеби мәтіндердің ерекшеліктері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларды әдеби мәтіндердің негізгі ерекшеліктерін анықтауға, сол ерекшеліктер арқылы мәтінді терең

талдауға үйрету және әдеби талдау арқылы зерттеу қабілеттерін дамыту.

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.

«Таңғажайып дорба» ойыны

Дорбада бірнеше жеміс, көкөніс бөліктері бар.

Бала көзі жабылып,

дорбадағы заттың дәмін татып, оның қай жеміс екенін, дәмі, исі,

формасы, түсі жайында ажырата баяндайды.

Түрлі – түсті доптар

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды

Дескриптор:- мәтіннен әдеби ерекшеліктерді анықтайды

Мәтін:

Күздің салқын кеші болатын. Айналадағы ағаштар алтын түске боялып, жапырақтар ақырын жерге түсе бастады. Күннің батуы көкжиекті қызыл- сары түстерге бояп, аспанды көркем пейзажға айналдырды. Егін жинау

маусымы аяқталып, ауыл тұрғындары бір-бірімен жылы амандасып, шаруа қожалықтарынан үйлеріне қайтып бара жатты. Сол ауылдың шетінде,

кішкентай үйде, есік алдында отырған қарияның көзі алыстан туған жерінің

әрбір бұрышына махаббатпен қарады. Ол үшін бұл жер тек мекен емес, өмірінің мәні мен мазмұны болды.

Зерттеу процесстерін дамытатын деңгейлі тапсырмалар: 1-деңгей: Түсіну

1. Мәтіннен әдеби ерекшеліктерді анықтаңыз (эпитет, метафора, сипаттау).

2. Мәтіндегі суреттеулерді қолданып, күзгі көріністі елестетіп сипаттаңыз.

2. деңгей: Қолдану

   1. Мәтіндегі әдеби тәсілдерді пайдаланып, өз өміріңіздегі бір көріністі сипаттаңыз.

   2. Мәтіндегі эпитеттер мен метафораларды анықтап, олардың мәтіннің мазмұнына қалай әсер ететінін түсіндіріңіз.

3. деңгей: Талдау

   1. Мәтіннің құрылымын және оның әдеби ерекшеліктерін талдаңыз.

   2. Мәтіндегі қарияның образын қалай сипатталғанын талдап, оның мәтіннің

негізгі идеясымен байланысын анықтаңыз.

4. деңгей: Синтез

   1. Мәтіннің әдеби тәсілдерін пайдаланып, басқа маусымның көрінісін сипаттайтын мәтін жазыңыз.

   2. Мәтінді өзгертіп, қарияның орнында басқа бір кейіпкерді сипаттаңыз және бұл өзгеріс мәтіннің мағынасына қалай әсер ететінін талдаңыз.

5. деңгей: Бағалау

   1. Мәтіндегі әдеби тәсілдердің тиімділігін бағалаңыз және оларды қолданудың маңыздылығын түсіндіріңіз.

   2. Мәтінді басқа әдеби мәтінмен салыстырып, қайсысында әдеби тәсілдер жақсы қолданылғанын бағалаңыз.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау

«Алфавит» әдісі

Оқушылар әрқайсысы алфавиттің бір-бір әрпін алып, жыл көлемінде

оқыған материалдарынан өздеріне түскен әріпке сәйкес тақырыптарды айтып шығады. Мысалы, Қорытынды сабақтарда, емтиханға дайындықта, есте сақтауын дамытуда көмекке келеді.

бағалау парақтары

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Ғылыми мәтіндерді талдау әдістері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларды ғылыми мәтіндерді талдау әдістерімен таныстыру, олардың негізгі мазмұны мен құрылымын түсіну, және бұл талдау арқылы зерттеу қабілеттерін дамыту.

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың

басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды

Мұғаліммен амандасады.

Түрлі –

түсті

түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Психологиялық ахуал орнату

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.

Мен қандай адаммын? әдісі

Әр қатысушы өзінің жағымды, жағымсыз қасиеттерін айтады. Сол бойынша қорытынды

жүргізіледі.

доптар

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды

Дескриптор:

- мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтайды

Мәтін:

Жер шарының атмосферасы көптеген газдардың қоспасынан тұрады. Оның негізгі құрамдас бөліктері – азот, оттегі, көмірқышқыл газы және су буы.

Атмосфераның бұл газдық құрамы планетамыздағы өмірдің сақталуы үшін маңызды рөл атқарады. Мысалы, оттегі тірі организмдердің тыныс алуы үшін қажет, ал көмірқышқыл газы өсімдіктердің фотосинтез процесіне қатысады. Соңғы зерттеулер атмосферадағы парниктік газдардың мөлшерінің артуы ғаламдық жылынуға әкелетінін көрсетеді. Ғалымдар бұл мәселені зерттеу арқылы оны шешу жолдарын іздестіруде.

Зерттеу процесстерін дамытатын деңгейлі тапсырмалар: 1-деңгей: Түсіну

1. Мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтаңыз.

2. Атмосфераның құрамдас бөліктерін тізіп шығыңыз.

2. деңгей: Қолдану

   1. Мәтіндегі ақпаратты қолданып, атмосфераның маңызды рөлі туралы қысқаша баяндама жазыңыз.

   2. Атмосфераның құрамындағы газдардың әрқайсысының рөліне мысалдар келтіріңіз.

3. деңгей: Талдау

   1. Мәтіннің құрылымын талдаңыз: кіріспе, негізгі бөлім, және қорытынды.

   2. Мәтіндегі ғылыми дәлелдерді анықтап, олардың мәтіндегі негізгі идеяны қалай қолдайтынын талдаңыз.

4. деңгей: Синтез

   1. Мәтінді толықтырып, атмосфераның басқа да маңызды құрамдас бөліктері туралы ақпарат қосыңыз.

   2. Атмосфераның басқа жаһандық проблемаларын сипаттайтын мәтін

жазыңыз және оны берілген мәтінмен салыстырыңыз.

5-деңгей: Бағалау

1. Мәтіннің ғылыми дәлелдерінің сенімділігін бағалаңыз және оларды негіздеу үшін қосымша қандай ақпарат қажет екенін ұсыныңыз.

Мәтінді басқа ғылыми мәтіндермен салыстырып, қайсысы ақпаратты жақсырақ жеткізетінін және неге солай екенін түсіндіріңіз.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау

«Ара ұясы» техникасы Мұғалім жұптағы оқушыларға не білгендігі туралы пікір алмасуды және екі сұрақтан дайындауын тапсырады.

Содан кейін әрбір жұп кезектесіп сұрақ қояды, ол сұраққа жауапты мұғалім немесе басқа оқушылар береді. Сонымен берілген осы техника негізінде мұғалімнің берген мәліметтері

қорытындыланылады, өңделеді

Бағалау парақтары

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Публицистикалық мәтіндерді түсіну және талдау

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларды публицистикалық мәтіндерді түсіну және талдау дағдыларын қалыптастыру, мәтіндегі авторлық

ұстаным мен мақсатты анықтауға үйрету, сондай-ақ бұл процестер арқылы зерттеу қабілеттерін дамыту.

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың

басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды

Мұғаліммен амандасады.

Түрлі –

түсті

түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Психологиялық ахуал орнату

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.

Менің

қиыншылықтарым

Қатысушылар бастарынан өткен қиыншылықтарды естеріне түсіріп, ортаға салады, өзгелермен ой

бөліседі.

доптар

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды

Дескриптор:

- мәтіндегі негізгі идеясын анықтайды

Мәтін:

Қазіргі қоғамда интернеттің рөлі күннен-күнге артуда. Әлеуметтік желілер адамдардың қарым-қатынасына, ақпарат алмасуына және өмірлік

ұстанымдарына әсер етуде. Бір жағынан, интернет адамдарды жақындатып, әлемнің кез келген нүктесінен байланыс орнатуға мүмкіндік береді. Алайда, бұл технологиялар қоғамда жаңа мәселелерді де туындатуда. Интернетте жалған ақпараттың таралуы, адамдардың бір-бірімен тікелей қарым-қатынас жасау

қабілетінің төмендеуі сияқты проблемалар кеңінен байқалуда. Сондықтан, әрбір адам интернеттің артықшылықтарын ғана емес, оның кемшіліктерін де ескеруі тиіс.

Зерттеу процесстерін дамытатын деңгейлі тапсырмалар: 1-деңгей: Түсіну

1. Мәтіннің негізгі идеясын анықтаңыз.

2. Автордың интернет туралы ұстанымын сипаттаңыз.

2. деңгей: Қолдану

   1. Мәтіндегі ақпаратты қолданып, интернеттің қоғамға әсері туралы өз пікіріңізді жазыңыз.

   2. Мәтіннен интернеттің артықшылықтары мен кемшіліктерін сипаттайтын үзінділерді тауып, оларды салыстырыңыз.

3. деңгей: Талдау

   1. Автордың көзқарасын қандай дәлелдермен негіздегенін талдаңыз.

   2. Мәтіннің құрылымын талдап, әр бөлімнің мақсаты мен рөлін анықтаңыз.

4. деңгей: Синтез

   1. Интернеттің болашақтағы рөлі туралы жаңа мәтін жазыңыз және берілген мәтінмен салыстырыңыз.

   2. Публицистикалық стильді қолдана отырып, интернеттің қоғамдағы рөліне

басқа көзқарасты сипаттайтын мәтін құрастырыңыз.

5-деңгей: Бағалау

1. Автордың интернет туралы ұстанымының қаншалықты негізделгенін бағалаңыз.

Мәтіндегі авторлық пікірді қолдайтын немесе оған қарсы пікірлерді ұсына отырып, талқылаңыз.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау

«Арқаға жазылған комплименттер» әдісі Әр оқушының арқасына түйрегішпен (немесе скотчпен) А-4

форматындағы қағаз бекітіледі. Оқушылар сынып ішін аралап жүріп, бір-бірінің арқаларындағы қағаздарға жылы, жұмсақ сөздер жазып, бірін-бірі мақтайды. 2-3 минуттан кейін олар қағаздарын

алып, шағын топ ішінде бір-біріне жазылған комплименттерді оқып береді.

Бағалау парақтары

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Мәтіндерді қайта құру: мазмұнды қысқарту

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларды мәтіндерді қайта құру, яғни мазмұнын қысқарту арқылы негізгі ақпаратты бөліп көрсетуге,

мәтіннің маңыздылығын жоғалтпай қысқаша мазмұндау дағдыларын дамытуға үйрету.

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың

Oқушылapмен

Мұғаліммен амандасады.

Түрлі –

басы

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Психологиялық ахуал орнату

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.

Есте қалған қызықты оқиға

Топ дөңгеленіп отырып, қатысушыларға доп беріледі Допты бір - біріне кезектесіп беріп, есте қалған қызықты

оқиғаларды айтады.

түсті доптар

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды

Дескриптор:- мәтінді қайта құрылымдап, негізгі идеяны бір сөйлеммен жеткізіңіз

Мәтін:

Қазақстанның табиғаты ерекше әртүрлілігімен ерекшеленеді. Бұл елдің кең далаларынан бастап биік тауларына дейінгі ландшафттары табиғи байлықтарға толы. Алтай тауларының қалың ормандары, Каспий теңізінің жағалауы, шөл далалары мен жасыл жазықтары – барлығы да Қазақстанның табиғи сұлулығын көрсетеді. Сонымен қатар, осы аймақтарда көптеген жануарлар мен өсімдіктер түрлері кездеседі. Бұл табиғи байлықтар тек экологиялық маңызға ғана емес, сонымен бірге елдің экономикалық және

туристік дамуына да әсер етеді.

Зерттеу процесстерін дамытатын деңгейлі тапсырмалар: 1-деңгей: Түсіну

1. Мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтаңыз.

2. Мәтіндегі қай деректер қосымша ақпарат болып табылатынын белгілеңіз.

2. деңгей: Қолдану

   1. Мәтінді қысқартып, негізгі идеяларды ғана сақтап мазмұндаңыз.

   2. Мәтінді қайта құрылымдап, негізгі идеяны бір сөйлеммен жеткізіңіз.

3. деңгей: Талдау

   1. Мәтінді қысқарту процесін талдаңыз: қай ақпараттарды алып тастауға болатынын және неге солай екенін түсіндіріңіз.

   2. Мәтіннің қысқартылған нұсқасының бастапқы мәтінмен салыстырғанда қалай өзгергенін талдаңыз.

4. деңгей: Синтез

   1. Мәтіннің қысқартылған нұсқасын қолдана отырып, жаңа тақырыпта қысқаша мәтін құрастырыңыз.

2. Мәтіндегі қосымша ақпаратты басқа мәтінге ауыстырып, жаңа қысқаша мазмұн жасаңыз.

5-деңгей: Бағалау

1. Мәтінді қысқарту барысында оның негізгі идеясын сақтаудың қаншалықты мүмкін болғанын бағалаңыз.

Мәтіннің қысқартылған нұсқасы мен толық нұсқасын салыстырып, қайсысы ақпаратты тиімдірек жеткізетінін түсіндіріңіз.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау

«Арқаға сурет салу»

Бұл ойында барлық

әрекеттерді үнсіз жасау керек. Оқушылар екі топқа бөлініп, бірінің

артынан екіншісі тұрып, сап түзейді. Мұғалім ең артында тұрған

оқушыларға бір заттың атауы жазылған қағаз

ұсынады (мәселен, алма, алмұрт, жүзім, гүл, кітап, ағаш,автомашина т.б).

Тапсырма: соңында тұрған оқушы үндемей, алдында тұрған оқушының арқасына әлгі заттың суретін саусағымен салады.

Арқасына сурет салынған оқушы алдында тұрғанның арқасына өзінің арқасына салынған затты салады.

Суреттер салынып

біткеннен кейін мұғалім соңғы оқушыдан

арқасына салынған заттың атын сұрап, оны қағазда жазылғанмен

салыстырады.

Бағалау парақтары

Бөлім

Педагогтің аты-жөні

Күні:

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Мәтіндердегі ақпаратты визуализациялау

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларды мәтіндегі ақпаратты визуализациялау дағдыларын қалыптастыруға, мәтіндегі негізгі идеялар мен деректерді графиктер, диаграммалар, кестелер және басқа да визуалды құралдар арқылы жеткізуге үйрету.

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Мұғаліммен амандасады.

Түрлі – түсті доптар

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.

Психологиялық ахуал орнату