Тіл достықтың айнасы үлгілі тәрбие сағаты

Тақырыбы

Тіл – достықтың айнасы

Сабақтың мақсаты

Оқушыларды өз ана тілінің қадір - қасиетін біліп, қастерлеп, өзге тілді құрметтей білуге сөз құдіретін түсініп, оның адам өміріндегі маңызын ұғуға үйрету.

Міндеттері

- Тіл көркемдігін, байлығын, шешендігін көрсететін нақыл сөздер, мақал-мәтелдер арқылы оқушылар дүниетанымын, ой өрісін дамыту.

- Тіл тазалығын сақтау, мәдениетті сөйлеуді үйрету, ана тіліне деген сүйіспеншілігін қалыптастыру, мемлекеттік тіл мәртебесін көтеруге атсалысуға шақыру.

- Өз ой пікірін білдіре алу дағдыларын жетілдіре отырып, патриоттық, эстетикалық, адамгершілік тәрбие беру.

Өткізу формасы

Танымдық сабақ.

Ресурстар

Суреттер, слайдтар, үлестірме материалдар.

Әдістері

Түсіндіру, талдау, сұрақ-жауап, ойын, «Шеңбер», «Болжау» «Ой қозғау» әдістері, .

Тапсырмалар

Топтық, жұптық тапсырмалар.

Критерийлар

• Топта, жұпта жұмыс жасап, өз пікірлерін айта алады.

• Өз ойын нақты жеткізе біледі және тіл туралы өлең жолдарының мағынасын таниды.

Барысы

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

1. Келген қонақтарға үш тілде амандасу. (қазақша, орысша, ағылшынша)

2. Қазақстан Республикасының мемлекеттік Гимнін орындау.

Қонақтармен амандасады.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік Гимнін орындайды.

Шаттық шеңбері

Мұғалім ортаға әр түрлі ленталармен көмкерілген шаңырақ бейнесін ұстап шығады. Оқушылар шаңырақты айнала тұрып, ленталардан ұстайды және хормен тілектерін айтады.

Ленталардың түсі арқылы топқа бөлінеді.

Төбемізде бір аспан

Бірлігіміз жарасқан.

Биік болсын шаңырақ.

Аман болсын адамзат!

Топқа бөлінеді, тілектерін айтады.

«Ой қозғау» әдісі

• Балалар, сендер бір –біріңмен сөйлескенде қай тілде сөйлесесіңдер?
  - Қазақ тілінде, ана тілінде сөйлесеміз.
  - Неге, біз өз тілімізді ана тілі дейміз?
  - Себебі, бұл тілді анамыздың аузынан естиміз.
  - Дұрыс айтасыңдар. Ана тілі дегеніміз, ананың ақ сүтімен бойға дарыған өз анамыздың тілі. Ал, ана деген –бәрінен де, қастерлі, аяулы да, асыл жан.

Сұрақтарға жауап береді.

Сабақтың ортасы

Мұғалім сөзі.

Тіл – қай ұлтта, қай елде болса да қастерлі, құдіретті. Ол әрбір адамға ана сүтімен бірге еніп, қалыптасады. Тіл байлығы - әрбір елдің ұлттық мақтанышы. Өз ана тілін қадірлеп, қастерлемейтін адам жоқ.
Халықаралық байланыста әлемдік деңгейде қолданылатын 6 тіл бар. Олар: ағылшын, француз, орыс, испан, қытай, араб тілдері. Жарқын болашаққа ұмтылған Қазақстан үшін бүгінгі жағдайда біздің көп тіл білумен қатар өз тілімізді де құрметтей білуіміз керек. Елбасы «Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру» мақаласында жаңғырудың басты шарты ұлттық кодты сақтай білу екенін айтқан болатын. Ал ұлттық кодтың басты тетігі – тіл. Қазақстан Республикасы Үкіметі қаулысымен 5-қыркүйек – Қазақстан халқы тілдерінің күні болып бекітілген болатын. Себебі, 5 қыркүйек – қазақ тіл білімі мен әдебиеттану ғылымдарының негізін салушы, ағартушы Ахмет Байтұрсынұлының туған күні. Ендеше, біз де бүгін атаулы мерекеге өз үлесімізді қосып, тіл туралы ойларымызды ортаға салайық.

«Шеңбер» әдісі оқушыларды шеңбер түрінде тұрғызып, ортаға талқылауға сұрақ тасталады. 

Берілетін сұрақ: адам өмірінде ана тілінің маңызы қандай деп ойлайсың?
(Оқушылар өз ойларын айтады)

Тіл туралы видеоролик көрсетіледі.

Мұғалім сөзі: Тіл – халықтың ең негізгі байлығы. Қазіргі заман сұранысы үштілділік болып отыр. «Әлемде Қазақстан халқы үш тілді білетін, жоғары білімді ел ретінде танылуы керек. Бұл: қазақ тілі – мемлекеттік тіл, орыс тілі – ұлтаралық тіл, қатынас тілі және ағылшын тілі – жаһандық экономикамен сәтті ықпалдасудың тілі», - десе елбасымыз, соның ішінде «Қазақ тілі үш тілдің біреуі болып қалмайды. Үш тілдің біріншісі, негізгісі, бастысы, маңыздысы бола береді» деп атап айтқан еді. Солай болуы заңды да Әлемнің алпауыт мемлекеттері көп тілді, әсіресе халықаралық тілдерді меңгеруді маңызды деп санайды. Сондықтан да біз де өз халқымыздың, еліміздің қарыштап дамып, өркениетті, дамыған елдер қатарынан қалмау үшін көп тілді меңгеруіміз қажет. Бұл заман талабынан туындап отырған қажеттілік. Өйткені, бірнеше тілде еркін сөйлейтін, жаза білетін маман ғана бәсекеге қабілетті тұлғаға айналатыны сөзсіз. Сондықтан да біздің мектебімізде орыс және ағылшын тілдері оқытылады.

Тіл туралы өлең жырлар.

Ана тілім ғажап деп айта аламын,
Жәннаттай жан балқыта жай табарым.
Шырқатып ғұмыр бойы айтар әнім -
Келеді толас таппай қайталағым.

Мұзафар Әлімбаев

Ана тілің біліп қой,
Еркіндігің, теңдігің.
Ана тілің біліп қой,
Мақтанышың, елдігің.

Ана тілің арың бұл,

Ұятың боп тұр бетте.

Өзге тілдің бәрін біл

Өз тіліңді құрметте.

Қадыр Мырза Әли

Ана тілі

Туған тілім – бабам тілі – өз тілім.
Туған тілім – анам тілі – өз тілім.
Туған тілім – далам тілі – өз тілім.
Туған тілім – адам тілі – өз тілім.

Туған тілде сыры терең жаным бар,
Туған тілде мың-мың ыстық қаным бар.
Туған тілде әнім менен сәнім бар!
Туған тілім – жүрек үнім, наныңдар,
Нанбасаңдар,
Жүрегімді суырып-ақ алыңдар.

Дихан Әбілев

Топтық жұмыс. «Ең қымбат қазына»

«Болжау» сратегиясы.

Тіл туралы ғибратты әңгіме тыңдатылады. Оқушылар әңгіменің аяғын өз беттерінше болжайды. Өз ойларын айтады.

Өз ойларымен бөліседі.

Тіл туралы өлең жырлар оқиды.

Әңгімені мұқият тыңдайды, топта талдап, өз ойларымен аяқтайды.

Сабақтың соңы

Ұлттық ойын «Асық ату»

• Балалар, қазақтің қандай ұлттық ойындарын білеміз?

• Қазір біз сендермен «Асық ату» ойынын ойнаймыз. Ойын шарты: қатысушы-оқушы асық таңдайды. Асыққа жұмбақ жасырылған. Жұмбақты шешіп, шешуіндегі сөзді үш тілде айту керек.

Ойынға қатысады.

Кері байланыс

«Ашық микрофон» әдісі арқылы сабақтан алған әсерлерін айтады