"Тіл туралы не білеміз"

САБАҚ: қазақ тілі

МЕКТЕП: № 26 негізгі орта мектеп

Тақырыбы:

Тіл туралы не білеміз?

КҮНІ:

МҰҒАЛІМНІҢ ЕСІМІ: Абенов Думан Муратович

СЫНЫП: 5

ҚАТЫСҚАНДАР САНЫ:

ҚАТЫСПАҒАНДАР САНЫ:

ОҚУ МАҚСАТТАРЫ

О 1. Мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты түсіну, анықтау.

О 3. Хат, хабарлама, жарнама, нұсқаулық, хабарланудың құрылымы мен рәсімдеуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату.

САБАҚ МАҚСАТТАРЫ

Барлық оқушылар:

Мәтіндерді жанрына қарай ажыратады

Оқушылардың басым бөлігі: Пәнге қатысты сөздік қор мен термин, жанрлық ерекшеліктеріне қарай талдай алады.

Кейбір оқушылар: Мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты анықтай отырып, өз көзқарастарын білдіреді.

БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ

• Мәтіннің құрылымын, рәсімделуін түсіндіру арқылы жанрлық ерекшелігін көрсете алады.

• Жазылым бойынша хат, жарнаманың құрылымы мен жанрлық ерешеліктерін ажырата біледі;

ТІЛДІК МАҚСАТ

Оқушылар: Пәнге қатысты сөздік қор мен термин, жанрлық ерекшеліктеріне қарай талдай алады.

Негізгі сөздер мен тіркестері.

хат пен жарнама, жарнамаға негізделген тіркестер, пікіралмасу, қатынас құралы

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер; пкір алмасу, бір-бірімен сөйлесу, тілдің қызметі;

Талқылауға арналған тармақтар:

1. Тіл ана тілі атануы үшін не қажет?

2. Тілдің адам өміріндегі орны қандай?

3. Қазақ тілінің дүниежүзіндегі мәртебесі қандай?

ҚҰНДЫЛЫҚТАРҒА БАУЛУ

Тілді құрметтеуге, адамгершілікке, сын тұрғысынан ойлауға баулу

АЛДЫҢҒЫ ОҚУ

• Тірек сөздер арқылы тақырыпты болжай алады;

• Мәтіндерді жанрлық ерекшеліктеріне қарай таладй алады;

ЖОСПАР

ЖОСПАРЛАНҒАН УАҚЫТ (Сабақтың жүру барысы/45 м.)

Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар, ескертпелерді жазыңыздар)

РЕСУРСТАР

Басталуы

(Қызығушылықты ояту)

3 минут

Ынтымақтастық

атмосферасын

қалыптастыру

Психологиялық ахуал туғызу.

«Кәмпит шашу» әдісі. Екі түрлі қағазды кәмпит шашамын.

Бір-біріне тілек айтып, алмасады.

Кәмпит түрлеріне қарай екі топқа бөлінеді.

Ширату жаттығуы. «Қызықты алаң» әдісі.

Қажетті сөздерді көп нүктенің орнына қойып, мақал-мәтелді айтыңыз.

...қаруы – сөз, сөз қаруы – ой. ....ақылдың өлшемі. ... құрмет, елге құрмет. Басқа пәле-.....

Мұралардың ең қымбаты – ......

(тіл, тіл, тілге, тілден, сөз).

Мұғалімнің кіріспе сөзі: Бүгінгі сабақта мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтаймыз, хат, жарнаманың құрылымымен рәсімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажыратамыз.

Ортасы 22 минут

1-тапсырма. ТЖ

«Тыңдап отырған үштік» әдісі бойынша топтық жұмыс.

Тапсырма. Нақты ақпаратты табу үшін мәтінді оқып, тірек сөздерді тауып, сұрақтарға жауап беріңіздер.

Дескрипторлар:

• мәтіндегі негізгі ақпарттарды таба алады;

• сұрақтарға жауап бере алады;

• ойды жинақтай алады; талқылай алады;

ҚБ. «Екі жұлдыз, бір тілек»

2-тапсырма. ЖЖ

Хат, хабарландыру мәтіндерін іштей оқиды.

Топтарға мәтіндер ұсынылады. Мәтіндердегі құрылымы мен рәсімделуіне қарай жанрлық ерекшеліктерін анықтайды

1-мәтін:

Аса құрметті Аполлон Николаевич! Сізбен таныс болғаннан бергі уақыт ішінде маған көрсеткен құрметіңіз үшін, Сізге және Сіздің құрметті үй ішіңізге алғыс айту үшін көптен хат жазбақшы болып жүр едім. Туысқандарым мен сүйікті жерлестерімнің арасында жүрсем де, осы қырда тұрған кезімде менің Петербургтегі достарым маған өте – мөте қадірлі болып барады.

... Енді сіздер туралы, Петербург туралы, менің петербургтік достарым жайында сөйлесейік. Олардың журналының халі қандай? Журналымыз бұрынғысынша шыға береді деп жариялауына қарағанда жақсы болуы керек.

Менің мекен – жайым: Сібірдегі Петропавловск қаласы арқылы Көкшетау станциясы.

Ш. Уалиханов

2-мәтін

Хабарландыру!

2016 жылдың 21 қыркүйегінде Қазақстан Тәуелсіздігінің 25 жылдығына орай үш тілді жетік білетін 7-11 сынып оқушылары арасында «Тілдарын » байқауы өткізіледі. Сайыстың мақсаты: үш тілді – қазақ, орыс, және ағылшын тілдерін жетік меңгерген қабілетті оқушыларды анықтау, қолдау.

қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімдері

Дескрипторлар:

• мәтіннің түрін ажырата алады;

• мәтіннің құрылымын анықтай алады;

• мәтіннің рәсімделуін көрсете алады;

ҚБ « Басбармақ»

Сергіту сәті. «Сөз жасыру»

3-тапсырма. ЖЖ

2-тапсырмаға сүйене отырып, келесі тапсырма жекелеме шығармашылық жұмыстар жүргізеді.

І – топ. Хат.

ІІ – топ. Тіл туралы хабарландыру.

Әр оқушы хат, хабарландыру жазып болған соң өз жұмысын топта оқиды. Топтан ең үздік жұмыс анықталып «Автор орындығында» оқиды.

Дескрипторлар:

-мәтін сюжетін анықтай алады;

-сюжетке сай қосымша ақпараттарды көрсете алады;

-мәтін сюжетіне сай өз көз қарастарын білдіре алады;

-Сюжет бойынша хат, хабарлама жаза алады.

ҚБ.«+, - қызықты»

Аяқталуы

(Ой толғаныс)

Қорытынды:

3 минут

Кері байланыс: сабаққа баршаңыз керемет қатыстыңыздар! Жарайсыңдар!

Тамаша! Керемет!

Үй тапсырмасы: Қазақ тілін білетін немесе үйреніп жүрген өзге ұлт өкілдеріне алғыс айтып хат жазу.

Қосымша ақпарат Ана тілі.... Бұл туралы қаншама айтылып келеді. Ал ана тілінің құдіретін қаншама айтсақ та тауысу мүмкін емес. Бала кезінде балдай сорып, ана сүтімен бойға сіңген қасиеттір туған тілдің арқасында ғана дариды.

Туған тілге деген сүйіспеншілік бала кезден басталмаса, қиынға соғады. Айналаңдағы адамдарға өзің өскен ортаның табиғатымен халқыңның мәдениетіне дәстүріне деген, көзқараста туған тіліңді білуден басталады.

1.Қосымша. хат, хабарлама мәтіндері.

2.Қосымша сөз жасыру.

Саралау

Терминдер мен тірек сөздерді пайдаланып, түйінді пікір жазу.

Тапсырма жекелеме шығармашылық жұмыстар жүргізеді.

Бағалау

ҚБ1 «Екі жұлдыз, бір тілек»

ҚБ2 «Басбармақ»

ҚБ3 «Қосу, алу, қызықты»

Пәнаралық байланыс

қазақ әдебиеті

Таныстырылым, аудиожазба,

-Барлық оқушылар (А, В, С):

Рефлексия (соңында)

Сабақ/оқу мақсаттары шынайы ма? Бүгін оқушылар не білді? Сыныптағы ахуал қандай болды? Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма? Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?

Қорытынды бағамдау

Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2:

Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алады (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2: