«Тірі ағза химиясы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау 1-нұсқа

Оқу мақсаты:

11.5.1.14 өмір үшін нәруыздардың ролін сипаттау;

11.5.1.16 нәруыздың әр түрлі құрылымдарының пішінін анықтайтын факторларды атау

11.5.1.19 биологиялық маңызды металдар: темір, магний, кальций, калий, натрийдің рөлін бағалау

11.5.1.20 қоршаған ортаның ауыр металдармен ластану көздерін атау

Бағалау критерийі

• өмір үшін нәруыздардың ролін сипаттау;

• нәруыздың әр түрлі құрылымдарының пішінін анықтайтын факторларды атау

• биологиялық маңызды металдар: темір, магний, кальций, калий, натрийдің рөлін бағалау

• қоршаған ортаның ауыр металдармен ластану көздерін атау

1 .Денатурация ұғымына анықтама бер

2.Комплементарлық принципін пайдаланып, ДНК молекуласы қос орамалмасының екінші бөлігін қажетті азотты негіздерді әріптермен белгілеу арқылы толықтырыңдар.

Т Т Ц Г Ц А Т Т Ц

3.ДНК мен РНК ның құрамын салыстырып, кестеге жазыңдар

ДНК		РНК
	Пішіні
	Қанты
	Негіздер жұбы
	Химикаттарға әсері

4. Сәйкестігін анықта

5. а) Тұжырымдардың «шындық» немесе «жалған» екенін анықтаңдар

Тұжырымдар	Ш	Ж
1.Калий жүйке импульстарының берілуіне, бұлшықеттердің жиырылуына және көмірсу алмасуына қатысады
2.Хлор сүйек және тіс құрылымын қалыптастыруға жауап береді.
3.Магний хлорофиллдің құрамына кіреді.
4.Натрий қан плазмасының сілтілік қорын қамтамасыз етеді және сілекей ферменттерін белсендіреді.
5.Темір жүрек бұлшықетінің босаңсуына ықпал етеді
6.Магний жетіспеушілігі ұйқысыздық пен қорқыныш тудыруы мүмкін
7.Мыс адамның тіндеріне, органдарына және жүйелеріне оттегін жеткізеді.
8.Натрийдің тәуліктік тұтыну мөлшері шамамен 5 г.
9.Кальцийдің тәуліктік тұтыну мөлшері 1г
10. Темір (Fe): жетіспеушілігі анемияға, табиғи емес бозғылт теріге, сынғыш шаш пен тырнаққа, тітіркенуге әкеледі.

в) Берілген сипаттамалардың қай металға тән екенін анықтап, кестеге жазыңдар.

Pb	Hg	Cd	Cr	Zn

1. Әсіресе жас балаларға өте зиян.

2.Оның артық мөлшері жүйке жүйесін зақымдайды, фосфор кальций алмасуы бұзылады, ұзақ

уланудан анемия пайда болады, сүйек сынғыш келеді.

3.Оның 150-600 мг мөлшері адам организмін улайды, ал 6 г- ы өлімге душар етеді.

4. Бұл металдың организмге түсуінен асқорыту жүйесінің күйігі, бүйрек пен бауырдың

зақымдануы байқалады.

5.Ол әсіресе адамның ұрығына өте зиянды, болашақ сәби миының дамуы және жүйке

жүйесінің қалыптасуы тежеледі.

«Тірі ағза химиясы» бөлімі бойынша жиынтық бағалау 2-нұсқа

Оқу мақсаты:

11.5.1.14 өмір үшін нәруыздардың ролін сипаттау;

11.5.1.16 нәруыздың әр түрлі құрылымдарының пішінін анықтайтын факторларды атау

11.5.1.19 биологиялық маңызды металдар: темір, магний, кальций, калий, натрийдің рөлін бағалау

11.5.1.20 қоршаған ортаның ауыр металдармен ластану көздерін атау

Бағалау критерийі

• өмір үшін нәруыздардың ролін сипаттау;

• нәруыздың әр түрлі құрылымдарының пішінін анықтайтын факторларды атау

• биологиялық маңызды металдар: темір, магний, кальций, калий, натрийдің рөлін бағалау

• қоршаған ортаның ауыр металдармен ластану көздерін атау

1. Н әруыздарға анықтама беріңдер.

2.Комплементарлық принципін пайдаланып, ДНК молекуласы қос орамалмасының екінші бөлігін қажетті азотты негіздерді әріптермен белгілеу арқылы толықтырыңдар.

А А Г Ц Г Т А А Г

3. Нәруыздырдың түсті реакцияларына сипаттама беріңдер.

4. Сәйкестігін анықта

5. а) Тұжырымдардың «шындық» немесе «жалған» екенін анықтаңдар

Тұжырымдар	Ш	Ж
Хлор сүйек және тіс құрылымын қалыптастыруға жауап береді
2. Магний хлорофиллдің құрамына кіреді
3. Калий жүйке импульстарының берілуіне, бұлшықеттердің жиырылуына және көмірсу алмасуына қатысады
4.Натрий қан плазмасының сілтілік қорын қамтамасыз етеді және сілекей ферменттерін белсендіреді.
5. Магний жетіспеушілігі ұйқысыздық пен қорқыныш тудыруы мүмкін
6. Кальцийдің тәуліктік тұтыну мөлшері 1г
7. Темір жүрек бұлшықетінің босаңсуына ықпал етеді
8. Темір (Fe): жетіспеушілігі анемияға, табиғи емес бозғылт теріге, сынғыш шаш пен тырнаққа, тітіркенуге әкеледі.
9. Мыс адамның тіндеріне, органдарына және жүйелеріне оттегін жеткізеді.
10. Натрийдің тәуліктік тұтыну мөлшері шамамен 5 г.

в) Берілген сипаттамалардың қай металға тән екенін анықтап, кестеге жазыңдар.

Pb	Hg	Cd	Cr	Zn

1.Оның 150-600 мг мөлшері адам организмін улайды, ал 6 г- ы өлімге душар етеді.

2.Бұл металдың организмге түсуінен асқорыту жүйесінің күйігі, бүйрек пен бауырдың

зақымдануы байқалады.

3.Әсіресе жас балаларға өте зиян.

4.Ол әсіресе адамның ұрығына өте зиянды, болашақ сәби миының дамуы және жүйке

жүйесінің қалыптасуы тежеледі.

5.Оның артық мөлшері жүйке жүйесін зақымдайды, фосфор кальций алмасуы бұзылады, ұзақ

уланудан анемия пайда болады, сүйек сынғыш келеді