Тоқсандық жиынтық бағалау, 10 сынып, биология

«Химия» пәнінен 4-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмаларының үлгісі

1. Бөлшектердің ішінен: 1)Hal^-, 2)ОН^-,3) CN^-, 4)NO^2-,5) OR^-,6) RS^-,7) NH^2-, 8)NO²⁺, 9)Hal⁺, 10)RCO⁺ электрофил бөлшектердің қатарын көрсетіңіз.

A) 1, 3, 5,6,7 B) 8,9,10 С)9 және 10 D) 8және 9 [1]

2. Спирттердің функционалдық тобын көрсет:

А) - ОН B) - СООН С) –СОН D) – СО [1]

3. Үш атомды спирттің формуласын көрсет

^1)С₂^Н₅^{ОН 2) СН}₃^{ОН 3) С}₂^Н₄ ^(ОН)₂ ^{4) С}₃ ^Н₅ ^(ОН)₃ [1]

4. Ассиметриялы алкендер мен олардың қосылу реакциясының өнімдері арасындағы сәйкестікті орындаңыз.

Жауабы: А) Б) В) [3]

5. Полиэтилен тұрмыстық және өндірістік маңызы бар пластмассалардың бірі.

і) Полиэтиленнің үш құрылымдық буынынан тұратын формуласын жазыңыз және полиэтилен қолданатын кез-келген бір саланы атаңыз:________________________________________________ [1]

ii)Полиэтилен қайта өңдеуге жіберудің қажеттілігін туындататын кез келген бір факторды ұсыныңыз: ____________________________________________________________________________________ [1]

ііі) Полиэтиленді қайта өңдеудің қажеттілігін түсіндіріңіз: :__________________________________ [1]

6. Крекинг түрлері мен жүру жағдайы, алынатын өнімдері жайлы кестедегі бос торларды

толтыр

[3]

7. Фреондар- хлорфторкөміртектер зиянды әсері ең көп заттардың қатарына жатады.Олар, әдетте, тоңазытқыштар үшін қолданылатын,түссіз, суда ерімейтін, жанбайтын, эфирдің иісіндей иісі бар газдар. Ғалымдар Ш.Роуланд, М.Молина, П. Крутцен 1974 жылы біздің ғаламшарымызға қауіп төндіріп отырған «озон ойығының» пайда болуына бірден- бір себепкер фреондар деп шешті.

і) Фреондар ішінен кең таралған қосылыстардың бірі трихлорфторметан және тетрафторметан . Бұл қосылыстардың құрылымдық формуласын жазыңдар.___________________________________________________________________ [1]

іі) Қай фреонның озон қабатын бүлдіру қабілеті жоғары деп ойлайсыңдар? Жауабын түсіндіріңіз:._______________________________________________________________ [2]

8.

і) Құрамы С₄Н₆ болатын ацетилен көмірсутектерінің құрылымдық формуласын жаз.___________________________________________________________________ [1]

iі) тапсырмасында жазылған алкиннің cумен әрекеттесу реакция теңдеуін жазып, өнімін атаңыз ._______________________________________________________________ [2]

9. Көмірсутектің галогентуындылары органикалық қосылыстардың реакцияға қабілетті кластарының бірі болып табылады. Бұл класс қосылыстарына нуклеофилді орынбасу (S_N) және бөлшектену (элимирлену, Е) реакциялары тән. Галогентуындылардың реакцияға түсу қабілеттілігің жоғары болуы олардың молекулалық құрылысына байланысты. Нуклеофилді орынбасу реакциялары нәтижесінде галогеналкандардан көптеген органикалық қосылыстарды алуға болады. Төменде 9.1 –суретте галогеналкандардан спирттердің алыну реакциясының механизмі көрсетілген.

i)Хлорбутан молекуласы үшін мүмкін болатын изомерлерінің формуласын жазыңыз.___________________________________________________________________ [1]

^{iі) Хлорбутанның бір изомері нуклеофилді орынбасу реакциясына өте оңай түседі.Бұл қай изомер? Осы} изомер үшін хлорбутаннан спирт алынатын реакцияның механизмін жазып көрсетіңіз. _________________________________________________________ [2]

10. Фенолдар – молекула құрамында көміртек атомымен байланысқан бір немесе бірнеше гидроксил тобы бар хош иісті қосылыстар.

^{а) Құрамында 32,9 фенол болатын сулы ерітіндіні бромның артық мөлшерімен өңдеді.Түзілген бромтуындының массасын есепте}_______________________________ [2]

b) Фенолдардың тағы бір қасиеті поликонденсация реакциясына түседі , яғни фенол

мен формальдегид әрекеттесіп фенолформальдегидті пластмасса алынады.

і) фенолформальдегидті алыну реакциясын жазыңыз._____________________________ [1] іі) фенолформальдегидті пластмассаның қолданылуына бір мысал келтіріңіз. __ [1]

11. Сөйлемді толықтыр

і) Глицерин__________________спирт саналады, ал этанол _________________ спирт. Глицерин мен этанолды ажырату үшін біз _________________ қолданамыз. Мыс (ІІ) гидроксидінің тұнбасы жарқын _________________түсті ерітінді бере отырып______________.[1]

іі) Глицерин мен реагент (і) арасындағы жүретін реакция теңдеуін жазыңыз __________[1]

iii) Этанолдың сапалық анықтайтын реакция теңдеуін және байқалатын құбылысты жазыңыз: _________________________________________________________________[1]

12. Бір атомды алифатты спирттер улы. Мысалы, метанол – жүйке және тамырға қоздырғыш әсер етеді, этанол – сұйық есірткі, ұзақ әсер еткенде жүйке, ас қорыту, қан тамыр, бауыр, т.б. ауруларын тудырады. Спирттер – органикалық қосылыстардың ішіндегі ең маңызды тобы, олар еріткіштер ретінде қолданылады, бояулар, жасанды талшықтар, пластмассалар, хош иісті заттар, дәрілер, жуғыш заттар, т.б. өндіру үшін жартылай өнімдер болып табылады.

Этил тұрмыста сонымен қатар медицинада кеңінен қолданылады. Алькогольді ішімдік ретінде ұзақ уақыт пайдалану барысында адам ағзасына кері әсерін тигізеді.

і) этил спиртін ұзақ уақыт қабылдаған кезде "цирроз" ауруына шалдығатын ағза мүшесін атаңыз: _________________________________________________________________[1]

іі) Ағзаны "цирроз" ауруына шалдықтыратын химиялық қосылыс және ол неліктен цирроз ауруына шалдықтырады? _____________________________________________________[1]

Балл қою кестесі

	Cl Cl
	іі) Cl- Cl	1
10	а) C6H5OH+3 Br2= C6H2Br3OH+3 HBr 32,9г C6H5OH - х г C6H2Br3OH 94 г C6H5OH - 331 г C6H2Br3OH Х= 115.85	2
	b)	1
	іі) Инженерлік өнімдердің кең ауқымы; метрода жүретін эскалаторларға 770 ₸ - Сатып алу Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру Ашық сабақ, ҚМЖ, көрнекілік, презентация жариялап табыс табыңыз! Материалдарыңызды сатып, ақша табыңыз. (kaspi Gold, Halyk bank) Соңғы бір жылда: 45 000 000 ₸ Авторлар тапқан ақша Толығырақ Ресми байқаулар тізімі Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз! Тізімді көру Материал іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз Барлығы 663 959 материал жиналған Пән Жүктелуде... Бағыт Жүктелуде... Сынып Жүктелуде... Іздеу Ұқсас материалдар Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2024-2025 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған Сертификатталған тренер жасаған 01.01.2023 17 863 13 694 ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. Барлық пәндер Барлық материалдар Барлық сыныптар Биология пәні бойынша барлық материалдарды көру Аттестацияда (ПББ) 100% келетін тақырыптармен дайындаймыз Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады Толығырақ