Тоқыма материалдарын өңдеуге арналған құрал-жабдықтар

Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі:

Бөлім 3 А: Дизайн және технология

Күні:

Мұғалімнің аты- жөні: А.А.Жанысбаева

Сынып: 5

Қатыспағандар саны

қатысқандар саны:

:

Сабақтың тақырыбы

Тоқыма материалдарын өңдеуге арналған құрал-жабдықтар

Осы сабақта қол жеткізілетін мақсаттар (оқу бағдарламасына сілтеме)

5.2.2.1

Тігін машинасының құрылысын, жіп өткізуді сипаттау және білу, машина тігістерін орындау.

5.2.2.2

Тігін бұйымдарын ылғалды-жылумен (үтік) өңдеуге арналған жабдықтарын білу, сипаттай алу және қолдану.

5.2.6.2

Қол еңбегі құралдарымен жұмыс істеудің қауіпсіз тәсілдерін, еңбек гигиенасының ережелерін білу (жұмыс орнын, құралдарды ұйымдастыру және тазалау, арнайы киімде жұмыс істеу).

Сабақтың мақсаты

Барлық оқушылар: құрал- жабдықтарды ылғалды – жылумен (үтікпен) өңдіру (үтік, тігін машинасы жабдығы, қауіпсіздік шарасын сақтау

Оқушылардың көбі: құрал- жабдықтарды ылғалды – жылумен (үтікпен) өңдіру , үтік, тігін машинасы жабдығы, қауіпсіздік шарасын сақтау. Машиналы тігісті орындау.

Кейбір оқушылар: құрал- жабдықтарды ылғалды – жылумен (үтікпен) өңдіру (үтік, тігін машинасы жабдығы, қауіпсіздік шарасын сақтау. Машиналы тігістерді техникалық сауаттылығы жағынан орындау және оларды жіктеу

Жетістік критерийлері

1. Тігін машинасы жабдықтарын және онымен жұмыс істеудің ерекшеліктерін біледі ;

2. Тігу бұйымдарын ылғалды – жылумен (үтікпен) өңдіру үшін құрал- жабдықтарды білу және қолдану;

3. ТҚ ережелерін білу және қолдану;

4. Тігін құрал- жабдығымен жұмыс жасаған кезде практикалық дағдыларды меңгеру

Тілдік мақсаттар

Оқушылар мынаны істей алады:

Табиғи және химиялық тоқыма талшықтарын суреттеуді;

Аңықтау және талқылау; жіп негіздерінің бағытын білу, сыртқы сипаттары бойынша және сипап білу арқылы мата мен талшықтарды аңықтау және салыстыру, түсініктемелер беруді істей алады.

Маталар қасиеттерінің кестелерін презентациялау.

Пәндік лексика және терминология

тоқыма материалдары, талшық, табиғи және химиялық талшықтар, мақта, зығыр, жүн, жібек, вискоза, мата, тоқымашылық, негізгі, үлестік және арқаулы жіп, кескілеу, тоқыма өрімдері, қасиеттер, оң және ішкі жақтары.

Диалог және хаттар үшін пайдалы фразалар топтамасы

Маған мына маталар белігілі …

Мен маталарды … осыдан дайындайды деп ойлаймын

Мен мынандай …. талшықтар түрлерін білемін

Мата …. жіптерден құралады.

Бұл жағдайда арқаулық жіп/ негіздері….

Құндылықтарды дарыту

Құрметтеу, өзара көмектесу.

Барлық өмір ұзақтығында оқып білім алу.

ЖаҺандық азаматтыққа тәрбиелеу

Оқушылар мынан иеленетін болады :

Біздің бірыңғай адамзаттыққа жатқызудың және өзіншеліктің әр түрлі факторларын бағалай және мойындай білу және өмірден әдеттер алу.

Пән аралық байланыстар

сызу, технология, физика, дене шынықтыру.

Түп нұсқалық оқыту

Сабақта Валера Кок «Основы шитья», Р.И. Егорова және В.П. Монастырная «Учись шить» атты практикалық құралдарынан теориялық материалдар, ылғалды – жылумен өңдірудің арнайы терминологиясын, қол және машинамен жұмыс істеудің терминологиясын, машина тігістерін орындау сызбалары және оқу бейнелерін қолданады.

АКТ қолдану дағдылары

АКТ қолдану : презентациялау, веб қорлары.

Бастапқы білім

Еуропа, Америка, Қазақстанның сән үйлерінің дүниежүзілік жетекші суретші- әрлеушілерді және сәнді трендтерін білу.

Сабақтың барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақта жоспарланған іс- әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

3-5 мин

1. Дайын болуды тексеру ұйымдастырушылық іс- шарасы

2. Оқушылармен бірге сабақтың мақсатын/ міндеттерін және жетістік критерийлерін аңықтау.

Таныстырылым , оқу жоспары

Сабақтың ортасы

3-5 мин

7-10 мин

10 мин.

10-15 мин.

2 сабақ

5 мин.

10 мин.

20 мин.

5 мин.

3. (К) Зерттеуге кіріспе /сұхбат- пікір талқылау.

3.1 Оқушылармен қазіргі замандағы өндірісте және адам өмірінде тігін машиналардың мәнін талқылау.

- Сіздің үйіңізде тігін машинасы бар ма?

- Ол қалай жұмыс жасайды? (қол арқылы, пышақты немесе электрлі)

- Тігін машинасын ойлап шығару біз үшін нені берді?

3.2 (К) Оқушылар машина түрлерімен және оның пайда болу тарихымен танысатын болады. Бейнебаян қарау.

Тігін машина – бұл тоқыма және теріден жасалған материалдарды тігу үшін, тігін жіптері арқылы киім, аяқ қиім және басқа тігін бұйымдарын дайындау үшін арнайы жасалған жабдығы.

Ерте заманда тігу әйелдер үшін басты абыройлардың бірі болатын. Олар тігумен тәулік бойы айналысатын, кәдімгі ине мен жіптің көмегімен өзінің гардеробы үшін және барлық жанұясы үшін сәнді киімдер тіккен. Ол өте жіңішке және еңбекті көп қажет ететін жұмыс болғасын, оны жоғары бағалаған, «Тігіншіге арналған ескерткіш» құрған.

Қолөнершілер болашақта өзі тігетін керемет тігін машинасы пайда болатынын және оны сататын дүкендер пайда болатынын ойламаған-ды.

Тағайындалуы бойынша тігін машиналары қайрайтын және арнайы болып бөлінеді: безеңдетілген, жасырын тігісті, түймелі және т.б. тігін машиналары сонымен қатар, әмбебап (әр түрлі түрдегі тігістерді, тігістердің әр түрлі ұзындықтарын және әр түрлі бағытта орындауды талап ететін) және жартылай автоматты (белгілі бір операцияларды орындауға арналған) болып бөлінеді.

Тігісте жіптердің өрім түрлеріне байланысты тігін машиналары екі кіші топқа бөлінеді: челнок тігіс машинасы және бауланған тігіс машиналары.

3.3 Тігін машинасының шығу тарихымен танысу. Бейнені қарау.

3.4 (Ж) (Т) (Ф) Электрлі тігін машинасының құрылымын оқу.

Оқушыларға тігін машинасының бөліктерімен: платформа, жеңі, жетегі, табаны, өркеш - өркеш рейкасы, машиналы ине, челнок жабдығы, шпульді қалпақша, шпулька, жоғарғы жіптің тарту реттегіші сияқты бөлекшерді аңықтау және есте сақтауды ұсыну.

(К) Қауіпсіздік іс-шараларымен танысу.

4.1 Тігін машинасымен жұмыс жасаған кезде қауіпсіздік іс- шаралары мен санитарлы- гигиеналық талаптар

1. Мұғалімнің рұқсатынсыз тігін машинаның алдына отыруға болмайды.

2. Шаштарынды жинап, жеңдеріңді қайырыңыздар, аксессуарлар мен әшекейді жинап қойыңыз.

3. Тігін машинасының платформасынан және станинасынан бөтен заттарды алыңыз.

4. Жұмыс алдыңда матадан түйреуіштер мен иенелерді алыңыздар.

5. Тігін машинасын белбеу арқылы пышақ жетегімен тоқтаушы болмаңыздар.

6. Жіпті машиналы инеге байлаған кезде аяқты педальға баспаңыздар.

7. Машинаның қозғалып және айналып жатқан бөліктеріне жақын еңкеймеңіздер.

8. Машина алдына тек таза қолмен отырыңыздар.

9. Қол мен аяқтың дұрыс жағдайында болғанын қадағалаңыз.

10. Жарық алдыңан немесе сол жақтан түсіп тұруы тиіс.

11. Жұмыс барысында алаңдамаңыз.

12. Ине Сіздің алдында болуы тиіс сондықтан үстелді ыңғайлы болып қойыңыз.

13. Машина алдыңда тіке, үстелдің толық үстіңде отыру керек.

14. Бұйымдар жұмыс істеп отырған адамның көзінен 30-40 см арақашықтықта болуы тиіс.

4.2 Тігін машинасында жұмыс істеудің басталуы мен аяқталу ережелері

Машинаны жұмыс істеуге дайындау.

1.Машинаны жұмыс істеуге арнап қою.

2. Инені және жіп тартуды жоғарыға қарай жағдайға көтеру.

3. Табан астынан мата үстіндісін алу.

4. Жоғарғы және төменгі жіпті ішіне қарай салу.

Жұмыстың басталуы.

1.Табан астына жұмыс үшін арнап дайындалған матаны салу және оны инемен тесу.

2. Жіптің соңын артқа қарай шектеу.

3. Табанды түсіру және жұмысқа кірісу.

Жұмыстың аяқталуы.

1. Инені және жіп тартушыны жоғарыға көтеру.

2. Табанды көтеру және матаны сол қолымен артқа қарай апару.

3. Машинада ұзыңдығы 10-15 см болатын соңдарын қалдыра отырып жіптерді кесу.

4. Табан астына мата үзіңдісін сала отырып, оны түсіру.

5. Бос жүріске машинаны қалдыру.

4.3 Ылғалды- жылу жұмыстарын орындаған кезде қауіпсіздік техникасының ережелері

1. Жұмыс кезіндегі қауіптер:

. шнурдың жануы;

. күіп қалу: бумен, үтік табанынан және шнурдың жануынан;

. электрлі тоқтан зардап шегу.

2. Жұмыс басталмай тұрып не істеу керек:

Шнурдың түгел боғанын және үтік табанын таза болғанын тексеру;

Үтік басқышты және пульверизаторды дайындау;

4. Жұмыс барысында нені істеуіміз керек:

. үтікті құрғақ қолымен қосу және сөндіру.

. үтікті арнайы тіреуге қою;

. шнур үтіктің табанына жанаспай, қызып кетпеуін байқау ;

. матаны ылғандыру үшін пульверизатор қолдану.

4. Жұмыс аяқталған кезде не істеуіміз керек:

. үтікті сөндіру;

. оны арнайы тіреуге қою.

Оқушыларға арналған сұрақтар:

• Тігін бұйымдарын ылғалды - жылумен өңдеу дегенді қалай түсінуге болады?

• Ылғалды - жылумен өңдеу үтік үтіктен басқа қандау құрал-жабдығын қолданады?

• Электрлі үтікпен жұмыс жасаған кезде қандай ережені сақтауымыз керек?

(Д)Мұғалім үлгіге практикалық әрекеттермен дәлелдеп үтікпен қауіпсіздік іс- шараларын түсіндіреді: қайып тігілген тігісті үтікпен басу, үтіктеп бастыру, үтіктендіру.

5. (И) (Ф) Практикалық жұмыс/ тәжірибе өткізу.

5.1 Оқушылар жоғарғы және төменгі жіптерді ішіне салу ережелерімен танысады.

5.2 Оқушылар тігіс және жік деген не екенімен танысады.

Тігін машинаны басқару дағдыларын әзірлеу үшін оқушылар сызбаларды пайдалана отырып, қағаз бетінде жіптерді ішіне салмай-ақ тігісті салу бойынша жаттығулар орындайды. (тіке, ирек, сопақ, параллельді және т.б.)

5.3 Материалды бекіту және игеру үшін оқушылар жіптерді ішіне салу тәсілдерін, сонымен қатар, мата үлгілерінде немесе қысып алу бөлшектерінде сынамалық тігістер, қайып тігілген тігістерді орындайды, сынамаладың немесе тоқыма баумен қсыылған немесе жазық матамен немесе жік шетімен үлгілік кесінділерін орындайды.

5. 4 Оқушылар өздерінің үлгілерін рәсімдейді және дескрипторлар бойынша өздерінің жұмыстарын бағалайды:

1. Тігіс үлгілерін ұқыпты орындайды.

2. Жікті техникалық жағынан сауатты орындау. Кейбір оқушылар ауызша комментарийлер береді.

Жіктерді жіктеу, тігін электрлі машина жабдығының тарату материалдары, ҚТ ережелері және арнайы терминология.

http://www.technologystudent.com/health1/safetyr1.htm

Құрал- жабдықтар және материалдар: мата үзімдері , қайшылар, жіптер, инелер және т.б.

Сызуға арналған материалдар (қарындаш сызғыш, өшіргіш және т.б.)

«Технологиялық карта» тарату материалы

Сабақтың соңы

3-5 мин.

7. Сабақ шарттары бойынша өзіңдік бақылау және нәтижеге өзіңдік баға беру.

Сабақтың соңында оқушылар жасаған жұмыстарына талдау жүргізеді және қандай жұмыс жақсы атқарылды ал, қай жұмысты жақсарту керек екендігіне белгілер (рефлексия) жүргізеді.

8. Қорытынды өткізу.

Оқушылармен келесі сұрақтарды талқылау:

• Тақырыпты бекіту үшін сұрақтар:

• Тігін машина не үшін қолданылады?

• Ылғалды – жылумен өңдеуді орындау кезінде қандай жүйелілік қолданады?

• Электрлі үтікті қолданған кезде қандай ережені сақтаған дұрыс?

Тарату материалы

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік іс-шараларын сақтау

Өзіңді бағалай және зеттеу парағын қолдана отырып, өзара бағалау жүргізу жопарланады

Т= топтық жұмыс

Ж = жеке жұмыс

Ф = форматты баға беруге демеушілік көрсету

 = қауіпсіздік бойынша кеңес беру

Осы сабақтың әр бір кезеңдерінде қауіпсіздік іс- шарасын қатаң сақтаумен өткізіледі.

1. Жалпы қауіпсіздік техникасы және тәптіп сақтау «Көркемөнер» кабинетінде өткізіледі

2. Электр құралдарымен жұмыс жасаған кезде қауіпсіздік техникасы.

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаты/ оқыту мақсаты шынайы болды?

ОМ барлық оқушылар білді ме?

Жоқ болса, неге?

Сабақта дифференциациясы дұрыс өткізілді ме?

Сабақтың уақыт кезеңдері сақталынды ма?

Сабақтың мақсаты мен жоспарынан қандай алшақтықтар байқалды?

Мақсаты оқушыларға түсінікті болды және оңай түрде түсіндіріп берілді.

Сабақтың активитиі ойдағыдай орындалған кезде сабақтың мақсаты барлық оқушылармен (дифференциалды әдістемесімен және оқу уақытын рационалды өткізуді есептеуімен) іске асырылды.

Дифференциация оқушылардың жастық және жеке ерекшеліктерін ескерумен орындалады. Оқу барысында оқушылар өнер түрлері ерекшеліктерін, оқу техникасын иелену және идеяны берудің негізгі талаптарын, өзінің жекешелілігін және шығармашылық қайырымын, ашықтығын көрсете білуін, алған білімдеріне талдау жүргізу және түзетулер өткізуді көрсетіп білдірді.

Барлық оқушылар кезеңдердің уақыт шектеулерін қатаң түрде сақтады, электронды презентациялау көп уақыт - 40 минутты алады, ал, қалған уақыт оқушылардың зерттеу презентациясына және тақырып шегінде жетістіктерге талдау жүргізуге жұмсалған.

Жоспардан ауытқулар болған жоқ.

Жалпы баға

Сабақтың қандай екі мәнісі жақсы өткізілді (оқыту сияқты оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсарту үшін не әсер етті (оқыту сияқты оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ бойынша мен сынып туралы немесе нақты бір оқушының қандай жетістіктері/ қиыншылықтарына көзім жетті, болашақта неге назар аударуым керек ?