Тақырыбы: "Буллингтің алдын алу және достық қарым-қатынас қалыптастыру"

Сабақтың мақсаты:

- Оқушылардың буллинг туралы түсінігін кеңейту.

- Эмпатия, достық және құрмет сезімдерін дамыту.

- Конфликт жағдайларын бейбіт шешу дағдыларын қалыптастыру.

- Өзін-өзі қорғау және көмек сұрау дағдыларын дамыту.

Қатысушылар: 5 «Ә» сынып оқушылары

Ұзақтығы: 45 минут

Сабақтың құрылымы:

1. Кіріспе

- Оқушылармен амандасу, жылы шырайлы атмосфера қалыптастыру.

- «Бүгінгі көңіл-күйіңді сипатта» (эмодзи, сурет немесе бір сөзбен).

- «Буллинг» ұғымын анықтау:

- Буллинг дегеніміз не?

- Ол қандай формада болады? (физикалық, сөздік, кибербуллинг және т.б.)

- Оның әсері қандай?

2. Негізгі бөлім

1-ші жаттығу: «Сенің орныңда болсам...» (эмпатияны дамыту)

- Оқушыларға әртүрлі буллинг жағдайлары жазылған карточкалар таратылады.

- Әр топ немесе оқушы сол жағдайдағы адамның орнына өздерін қойып, не сезінетіндерін сипаттайды.

- Талқылау: Бұл жағдайды қалай шешуге болады?

2-ші жаттығу: «Құрметті қарым-қатынас» (достық және қолдау дағдыларын дамыту)

- «Менімен қалай сөйлескенін қалаймын?» атты қысқа рөлдік ойын.

- Бір оқушы рөлде сөйлегенде, екіншісі дұрыс немесе дұрыс емес қарым-қатынас тәсілдерін көрсетеді.

- Қорытынды: Адамға қалай дұрыс сөйлеп, қолдау көрсету керек?

3-ші жаттығу: «Көмек сұрау дағдысы» (өзін-өзі қорғау)

- «Егер сен буллингті көрсең/кездессең, не істер едің?» деген сұраққа жауап беру.

- «Көмек сұрау» стратегиялары:

- Сенімді адамға айту (мұғалім, ата-ана, дос).

- Тікелей қарсылық таныту (агрессиясыз).

- Жанындағы адамға көмектесу жолдары.

3. Қорытынды

- «Бір қадам алға» жаттығуы: Оқушыларға буллингті тоқтату үшін қандай нақты қадам жасай алатынын айту ұсынылады.

- Қысқаша қорытынды: Бүгінгі сабақтан қандай ой түйдіңдер?

- «Жылы лебіздер шеңбері»: Әр оқушы көршісіне бір жақсы сөз немесе тілегін айтады.

Қосымша ұсыныстар:

• Мектеп қабырғасына буллингтің алдын алу туралы постер ілу.

• Оқушылармен жеке кеңес жүргізу.

• Буллингке қарсы челлендж немесе сыныптық жоба ұйымдастыру.

«Өмірге жаңа көзқарас: Өз-өзімізді тану және болашаққа бағыт алу»

Мақсаты:

- Оқушыларға өздерін түсініп, жақсы жағынан өзгеруге мүмкіндік беру.

- Қиын жағдайлармен күресудің жолдарын үйрету.

- Әлеуметтік дағдыларды қалыптастыру, ұжыммен жұмыс істей білуге үйрету.

- Оқушылардың өзіне деген сенімділігін арттыру.

Кіріспе: Оқушының ішкі әлеміне саяхат

- Тренингке қатысушылармен танысу, олардың пікірлері мен ойларын тыңдау.

- «Өзімді қалай сезінемін?» тақырыбында қысқаша жаттығу. Әр оқушы өз сезімдері мен күйін бөліседі.

Өз-өзіңді тану және өзін-өзі бағалау

- «Мен кіммін?» жаттығуы: Оқушыларға өз күшті және әлсіз тұстарын анықтап, жазыңыз. Олардың өзін-өзі бағалауы мен қорқыныштары жайлы әңгіме құру.

- «Менің өмірлік мақсаттарым»: Оқушылар болашаққа деген жоспарлары мен армандарын жазып, оларды қалай жүзеге асыруға болатынын талқылайды.

Эмоциялық басқару және стрессін жеңу әдістері

- Стресс пен эмоцияларды басқару жаттығулары:

- Тыныс алу жаттығулары (терең тыныс алу, тыныштыққа бөлену).

- Күрделі жағдайларда өзін-өзі бақылау тәсілдері (эмоцияны басқару дағдыларын дамыту).

- «Сезімдермен жұмыс» - жағымды және жағымсыз эмоциялармен жұмыс істеу жолдарын үйрету.

Әлеуметтік дағдыларды дамыту

- «Бірге жұмыс істеу»: Оқушылар топта жұмыс істей отырып, бір-біріне көмек көрсету, пікір алмастыру дағдыларын үйренеді.

- Қарым-қатынас дағдылары: Топ ішінде дұрыс қарым-қатынас орнату, тыңдай білу, сөйлеу, сыйластық көрсетуді дамыту.

Қиын жағдайлардан шығу жолдары

- «Қиындықтар мен шешімдер»: Оқушыларға әртүрлі өмірлік қиын жағдайларды талқылау және оларды шешу жолдарын ұсыну. Топта қиын жағдайларды шешудің конструктивті әдістерін ұсыну.

Қорытынды: Болашаққа сеніммен қадам басу

- Әр оқушыға өз болашағын көруге мүмкіндік беру. «Мен болашақта қандай боламын?» жаттығуы арқылы арман мен мақсаттарды талқылау.

- Тренингтен алған білімдерін өмірде қалай қолдануға болатыны жайлы сұрақ-жауап.

Топтық жұмыс: Оқушылардың өзара тәжірибе бөлісуіне мүмкіндік беру.

Рөлдік ойындар: Әлеуметтік дағдыларды дамытуға арналған жаттығулар.

Психологиялық жаттығулар: Эмоциялық жағдайды реттеу, стресстен шығу әдістерін үйрету.

Миға шабуыл: Шығармашылық ойлау мен проблемаларды шешу дағдыларын дамыту.

Тренингтің нәтижесі:

- Оқушылар өздерінің эмоцияларымен және сезімдерімен жұмыс істеуді үйренеді.

- Әлеуметтік қарым-қатынас дағдылары мен топта жұмыс істеу қабілеттері дамиды.

- Өмірлік қиындықтармен күресуге және стрессті басқаруға үйренеді.

- Оқушылардың өзін-өзі бағалауы жақсарып, болашаққа деген сенімдері артады.

Осындай тренинг мектепішілік есепте тұрған оқушыларға психологиялық қолдау көрсетіп, оларды өздеріне сенімді, әлеуметтік өмірге бейімделген тұлғалар ретінде қалыптастыруға көмектеседі.

«Күйзелістен қалай құтылуға болады?»

Мақсаты: білім алушыларды күйзеліске қарсы тұра алуға дағдыландыру.

Күйзелістен арылу жолдары:

Не нәрсеге болса да қарапайым көзбен, байсалдылықпен қарау!

Бар жан-тәніңмен күл және сенің осы өмірге келгеніңе, сенің бар

екендігіңе, кім болғаныңа, өміріңде бар нәрсеге, жарық дүниенің бар екендігіне

ризашылығыңды білдір.

«Күлімдеу» жаттығуы

Күлімдеу – керемет бір күшпен әрбір адамда бар ішкі энергияның қорын

ашады.

Айнаның алдында тұрып, омыртқаңды тік ұстап, иықтарыңды жаз,

басыңды паңдана, тәкәппарлықпен жоғары көтер. Өзіңе-өзің нұр сәулелі

күлімде, қастарыңды көтеріп, тап осы күйде 5 минут тұр.

Жасанды түрде жақсы көңіл күй жасай отырып, бетіңнің бұлшық еттеріне

ықпал ете, сен өз жан дүниеңнің күйіне тікелей әсер етесің.

Ұйқыдан соң сенің бейсанаң ашық болады, сондықтан да бұл тәсілді

таңертеңгілік жасаған дұрыс. Сонда таңертеңнен кешке дейін тамаша көңіл

күйде боласың!

«Мұңымды тарқатамын» жаттығуы

Үш ақ парақ, акварель бояуын және қылқалам алыңыз.

Қылқаламды қара бояуға батырып алып, бірінші параққа қылқаламды

сілкіп, бірнеше қара тамшы жасаңыз. Осы дақтардан қандай да бір кескінді

көруге тырыс. Ол үшін оларды бір-бірімен біріктіріп, кішкене жөнге келтір.

Мүмкін бұл бір қара жапырақтар, қара құстар болар...

Сенің түйсігің саған дұрыс шешім қабылдауға өзі-ақ көмектеседі. Содан

соң екінші парақты алып, сол сияқты, тек ақ бояумен бояңыз. Дақтарды бірге

қосып сызғанда не нәрсеге ұқсас екендігіне мұқият қараңыз.

Үшінші параққа дәл осы сияқты жасаңыз, тек бояулардың басқа қызыл,

жасыл, сары түстерін алыңыз.

Соңғы суретіңе 10 минуттай қара. Кенеттен сенде бір күш пайда

болғанын сезінесің. Басыңда қандай жағдай болса да, осы сәтте қуана

алатыныңды түсінесің! Осы жаттығулардан ашық бояулардың сенің жан

дүниеңді өзгерте алатынын түсінесің.

«Проблемаларды қиып тастаймын» жаттығуы

Ақ парақтың оң жағына өз проблемаларыңды шатасқан жіп күйінде сурет

етіп сал. Кескіннің төменгі жағына «Менің проблемаларым» деп жаз. Немесе

оны нақтырақ атауыңа болады. Кескіннің сол жағына төменірек өзіңнің

суретіңді (фото болса тіпті жақсы) бейнеле де есіміңді жаз. Содан соң қайшы ал

да жіпті, яғни проблемаңды қиып таста. Проблеманың жойылып кеткеніне

сенің көрнекті түрде көзің жетті. Қайшының жүзі арқылы бір сәтте оны қиып

тастадың. Дәлірек айтқанда, осы іс-әрекет туындаған қиын жағдайларды жеңіл

шешуге болатынына көзіңді жеткізеді.

"Мен кіммін?"

Мақсаты:

- Оқушылардың өздерін тануына көмектесу, өзін-өзі бағалауын арттыру, өз бойындағы жақсы қасиеттерді ашуға бағыттау, құрбы-құрдастарымен қарым-қатынасын нығайту.

Қажетті құралдар:

- А4 қағаздары, маркерлер, түрлі түсті қарындаштар, айна (қажет жағдайда), стикерлер

1. Шаттық шеңбері "Көңілді танысу"

Өту барысы: Оқушылар шеңберге тұрып, бір-біріне күлімсіреп, жылы лебіздерін білдіреді. Мысалы:

- "Сен өте мейірімдісің!"

- "Сенің күлімсіреуің бәрімізге қуаныш сыйлайды!"

2. "Менің есімім және менің ерекшелігім"

Өту барысы: Әр оқушы өз есімін атап, оған бір сын есім қосып айтады. Мысалы:

- "Менің атым Айжан, мен ақкөңілмін!"

- "Менің атым Арман, мен алғырмын!"

3. "Айна" жаттығуы

Өту барысы: Әр оқушы айнаға қарап, өзіне комплимент айтуы керек. Жетекші:

- "Айнаға қара да, өзіңе бір жылы сөз айт!" – дейді.

Мысалы:

- "Мен ақылдымын!", - "Мен батылмын!", - "Мен мейірімдімін!"

4. "Мен кіммін?" (Портрет жасау)

Өту барысы: Оқушыларға А4 қағазы таратылады. Олар өздерін қалай көретінін сурет арқылы бейнелейді. Суреттің жанына өздерінің 3 жақсы қасиетін жазу керек.

Талдау:

Әр бала өз суретін таныстырып, қандай қасиеттерімен ерекше екенін айтады.

5. "Достардың бағалауы"

Өту барысы: Оқушылар бір-бірінің арқасына стикер жапсырады және ол стикерге досы туралы жақсы пікір жазады.

Мысалы:

- "Сен өте көмектескішсің!"

- "Сен үнемі күлімдеп жүресің!"

Қорытынды: "Мен ерекше жанмын!"

Балалар шеңберге жиналып, барлығы бірге айтады:

"Мен – мейірімдімін! Мен – ақылдымын! Мен – ерекше жанмын!"

Жетекші балаларды мадақтап, олардың бойындағы жақсы қасиеттердің өте маңызды екенін түсіндіреді.

Бұл тренинг оқушылардың өз-өзін тануына, өзін-өзі бағалауға, досының бойындағы жақсы қасиеттерді көруге көмектеседі!