Түбірлес сөздер

Пәннің аты:

Қазақ тілі

Уақыты: 25.01.2019 ж

Кабинеті:

Мұғалім: Ж.Алмағамбетова

Сабақтың атауы

Түбірлес сөздер

Мақсаты:

Күтілетін нәтиже

Сабақтың мақсаты:

1.Оқушыларға өз бетімен жұмыс жасату арқылы «түбірлес сөздер» туралы теориялық ұғым қалыптастыру, білімдерін толықтыру

2.Дамыта оқытудың тиімді әдіс-тәсілдерін пайдалана отырып, оқушылардың шығармашылық қабілетін, ғылыми ойлау жүйесін дамыту

3.Ұйымшылдыққа, достыққа, адамгершілікке тәрбиелеу

Сабақтың типі:

Жаңа сабақ

Сабақтың түрі:

Аралас сабақ

Қолданылатын әдіс-тәсілдер:

Сұрақ-жауап, жаттығу, кітаппен жұмыс, өз бетінше жұмыс, көрнекіліктер, ойын, сергіту сәті, ажырату, дәлелдеу, ізденушілік

Көрнекілігі:

Суреттер, тірек сызбалар, тапсырмалар

Сабақтың жоспары

Жоспарланған уақыт

Сабақ барысы

Бағалау түрлері

Басталуы:

Сыныпты топқа бөлу:

І-топ «ТҮБІР», ІІ-топ «ЖҰРНАҚ», ІІІ-топ «ЖАЛҒАУ»

Психологиялық ахуал қалыптастыру

Қол алысып, кәне біз,

Достасайық бәріміз.

Айтарым бар сендерге,

Тез тұрыңдар шеңберге,

Қандай жақсы бір тұру,

Достарменен бір жүру

Қандай жақсы дос болу

Жарайсыңдар балалар, олай болса сабағымызды бастаймыз.

-Балалар, біз бүгін әдеттен тыс экология сабағын өтеміз.

Оқушылар парақшада жазылған сөздер арқылы топқа бөлінеді

Осы айтқандарыңды орындауға бар күш-жігерлеріңді саласыңдар деген ойдамын, бәріңе сәттілікпен бестік баға тілеймін.

Ертегіні баяндау

Терек туралы ертегі

Жұмбақ шешу:

Қанат қағып шарықтап,

Мұхит асып қалықтап.

Шарлар бүкіл әлемді

Шаттандырып әр елді

Бейбіт күнге сән болған

Бұл қандай құс ән болған (көгершін)

Бәріміз көгершінге дәрігерді тауға көмектесейік

Қызығушылықты ояту

Өткен сабақты пысықтау:

«Кім жылдар?» ойыны

-Түбір дегеніміз не?

-Қосымша қаншаға бөлінеді?

-Жұрнақ дегеніміз не?

-хана, -ші, -шы, -паз жұрнақтарын жалғап жаңа сөздер жаса

Оқушылар өткенді қайталайды

Жаңа сабақты түсіндіру

Көгершін түн ұшады. Бір кезде бір құсқа кездеседі. Ол қандай құс екенін білу үшін жұмбақ шешейік;

Ала шапан кигені,

Көрінгеннен сақтанып.

Шықылықтап жүргені (сауысқан)

Көгершін сауысқанға болған оқиғаны баяндап береді. Сауысқан менің қолымнан келмейді, ренжімеңіз-дейді. Бізде көгершінге көмектесіп, 40-жаттығуды орындайық.

Ертегіні оқып, жалғастырып айт.

Неліктен кітап, кітапша деп аталады? Екеуі бір нәрсеме, әлде бір-бірінен өзгешелігі барма?

Қорытынды шығару

-Кітап, кітапша,кітапхана, кітапханашы –түбірлес сөздер. Кітап деген бір түбірден бірнеше туынды сөз жасалып тұр.

Оқушылар түбірлес сөздер туралы біледі.

Көгершін түн жүреді, күн жүреді. Бір кезде тағы бір құсқа кездеседі. Ол қандай құс екенін қазір білеміз.

Екі айыр құйрығы,

Қияқ мұрт қанаты.

Ұшқырлардың жүйрігі (қарлығаш)

Қарлығаш былай дейді: Терекке жанып ашып тұр не істерімді білмей тұрмын. Балапандарымды тастап ешқайда кете алмаймын.

Бәрімізде қарлығашға көмектесіп 41-жаттығуды орындап көрейік.

Тапсырма орындайды:

Тақтамен жұмыс:

Сөздерді көшіріп жазып, жазған сөздеріңдегі түбір сөздің астын сыз. Бәрінің бір түбір екенін дәлелде

Су, суат, сушы, сулы, сусын, сулық

Түбірлес сөздердің түбірі бір екенін дәлелдейді.

Көгершін шаршап-шалдығып әлі ұшып келеді. Бір уақытта ән салып отырған бір құсқа кездеседі. Ол қандай құс екен.

Үлкендігі шымшықтай,

Бақ ішінде тоғайда

Ән салады күнде шырқап (Бұлбұл)

Сергіту сәті

«Қыдырып қайтайық!»

би билеу

Оқушылар қимыл-қозғалыс жасайды

Көгершін бұлбұлға теректің басындағы қиындықты баяндап көмектес деп жалынады. Көмектескім келеді. Бірақ ән айтудан басқа ештеңе қолымнан келмейді. Бәріміз көгершінге көмектесіп жаттығу жұмысын жасайық.

Көгершін бұлбұлға теректің басындағы қиындыкты баяндап, көмектес деп жалынады. Көмектескім келеді. Бірақ ән айтудан басқа ештеңе қолымнан келмейді. Бәріміз көгершінге көмектесіп жаттығу жұмысын орындайық.

«Кластер» стратегиясы оқушылардың білімін жинақтау, олардың бойында өз бетімен білім алу, өзін-өзі реттеу дағдыларын қалыптастыру

Топпен жұмыс

1-топ: 42-жаттығу

Түбірлес сөздердің түбірін тап. Түбірлес сөздерді топтап жаз.

ойыншық жұмыскер ойна

балақай ойыншық бастық

басқар балақан басшы

жұмысшы балалық бастық

2-топ. 43 жаттығу

Өлеңді мәнерлеп оқып, түбірлес сөздердің астын сыз. Аспаз. Асхана. Аспазшы

Біздің гүл бақшада

Бар әсем асхана

Бар онда аспазшы

Аққөңіл жақсы аға.

Тәп-тәтті тамағы

Ағай-ас маманы

Пісіре білгенге

Астың жоқ жаманы

3-топ: 45-жаттығу

Берілген жұрнақтар арқылы түбірлес сөздер жасап жаз

Әр топ бір оқушыдан шығып қорғайды. Топ оқушылары әр топ жұмысын тыңдап толықтыру жасайды

Көгершін биік-биік таулардан, айдан шалқар көлдерден өтіп, тағы бір құсқа кездеседі. Ол қандай құс екен?

Тақылдатып мазаны ап,

Ағаштарды тазалап.

Ормандарды емдейді,

Зиянкестен тазалап. (Тоқылдақ)

Көгершін тоқылдаққа теректің жағдайын айтып береді. Сонда тоқылдақ терекке көмектесе аламын дейді. Кәне тоқылдаққа көмектесіп ой тұжырым жасайық.

-Балалар, сонымен тыңдаған ертегімізден қандай қорытынды шығаруға болады.

Ой-толғаныс

1-топ.

-Біздер де ағаштарды қамқорлыққа алып, олардың әдемі боп өсуіне өз үлесімізді қосуымыз керек.

2-топ

-Ағаш егіп, оны баптап, күтіп жүрсек, қаламыз көркейіп жасыл желекті елге айналады. Айналамыз жасыл болса, ауамыз таза болады.

3-топ

-Таза ауада дем алсақ, денсаулығымыз нығаяды. Сондықтан теректердің жайқалып өскені біздер үшінде пайдалы екенін ұмытпайық

Әр топ қорытынды тұжырым жасайды

-Балалар осылайша ертегіміз аяқталды. Көгершінге көмектесіп, орман дәрігері тоқылдақты табуға көмектестік. Осы ертегі арқылы қандай сөздермен таныстық?

Қорытынды:

Түбірлес сөздермен таныстық

Ендеше бүгінгі сабақты қорытындылайык

«Толқын иірімдері» әдісі арқылы

1-топ –Түбір сөздер

2-топ- Туынды сөздер

3-топ –Түбірлес сөздер

Бағалау

Жұлдызшалар арқылы

Тапсырма бойынша бағалау

Кері байланыс

«Бағдаршам» әдісі

Әр оқушы алған білімдері бойынша қорытынды жасайды.

Үйге тапсырма

44 -жаттығу