Бөлім:

9.3D Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары

Педагогтің аты-жөні:

Шалғынбаева Динара

Қазбек Гүлназ Нұрланқызы

Күні:

07.02.2025ж

Сыныбы:

Қатысушылар саны: 28 Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Тұқымқуалаушылық заңдылықтарының цитологиялық негіздері.Моногибридті будандастыру.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

9.2.4.2 - моногибридті будандастырудың цитологиялық негіздерін дәлелдеу және есептер шығару;

Сабақтың мақсаты:

Барлық оқушылар үшін:

Білім алушылар тұқымқуалаудың генетикалық заңдарының цитологиялық негіздерін біледі

Құндылықтарға баулу:

«Мәңгілік ел» жалпыұлттық идеясы бойынша «Жалпыға бірдей еңбек қоғамы» құндылығына баулу. Бұл арқылы оқушыларда шығармашылық және сын тұрғысынан ойлауы, функционалдық сауаттылығы, қарым-қатынас жасау қабілеті мен жауапкершілігі артады. Сонымен қатар өмір бойы оқуға, еңбеу етуге, Қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілікке деген дағдысы қалыптасады.

Сабақ кезеңі/Уақыты

Педагогтің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Қызығушылықты ояту

7 мин.

І.Ұйымдастыру кезеңі:

а) Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу. Психологиялық жағымды ахуал туғызу

Оқушыларды топқа бөлу-сандар жасылған карточкамен 3 топқа бөлінеді

Мақсаты: Оқушылар бір-біріне тілек білдіреді, тыңдау дағдыларын дамытуға бағытталады, сондай-ақ барлық оқушылардың қатыстырылуы арқылы сабаққа белсенділігі артады.

Тиімділігі: Оқушылар бір-біріне тілек айту арқылы жақындасады, көңіл күйін көтереді және бауырмалдығын оятады.

Жаңа сабаққа кіріспе

(Ұ) «Миға шабуыл» әдісі арқылы өткен тақырыппен жаңа сабақты байланыстыру мақсатында ой қозғау сұрақтарын ұжымдық талқылау. Оқушыларға жалпылама төмендегі сұрақтар және жаттығу түрлері беріледі.

1.Гибридологиялық әдіс бүл-будандастыру

2.Генетика ғылымының негізін салушы ғалым-Г.Мендель

3.Г.Мендельдің тәжірибе үшін қолданған нысан-асбұршақ

4.Доминантты белгі-басым

5.Г.Мендельдің бірінші заңы-Басымдылық заңы

Оқушылар ойланып,сұрақтарғв жауап береді

1.Гибридологиялық әдіс бүл-будандастыру

2.Генетика ғылымының негізін салушы ғалым-Г.Мендель

3.Г.Мендельдің тәжірибе үшін қолданған нысан-асбұршақ

4.Доминантты белгі-басым

5.Г.Мендельдің бірінші заңы-Басымдылық заңы

Жалпы 2 балл беріледі

Мақсаты: Жылдам әрі функционалды түрде сыни ойлануды дамыту.

Тиімділігі: оқушының танымдық дағдысы артады. Сонымен қатар оқушыға сабақтың өмірмен байланысын қойылады.

Wordwall қосымшасы Өз ойын дұрыс мағынада білдіріп, талқылауға белсенді қатысады.

Сабақтың ортасы

Мағынаны ашу.

Тапсырмалар орындау

30 мин.

Моногибридті

будандастыру

Моногибридті будандастыру -тек бір белгі зерттелетін үдеріс. Моногибридті будандастыруда ата-ана бір-бірінен бір белгі бойынша ерекшеленеді.

Оқулықтағы жаңа сабақтың мәтінін оқуға тапсырма береді

Оқулықты оқып танысып шығады. Тірек сөздермен танысып, өз дәптерлеріне жазып алады. Оқулықтағы сызбаны сызып алады.

Интерактивті тақта

Видеоролик

Жеке жұмыс

Тапсырмалар айдарындағы 1-тапсырманы орындатады, бақылайды, мысал, үлгі көрсетеді. 1Зигота 2.Доминантты 3.Ген 4.Гамета.5.Генетика сөздеріне анықтама береді

Зигота - (грекше "zygotos" – бірге қосылған) – ұрықтанған жұмыртқа клеткасы.

Доминантты-басым деген мағына.

Ген - (грек. genos — тұқым, тек) — тұқым қуалаудың қандай да бір элементар белгісін қалыптастыруға жауапты материалдық бірлік.

Гамета (грек, gametos — жыныс клеткалары) — аталық және аналық жыныс жасушалары. (А, а

Генетика — ағзалардың тұқым қуалаушылығы мен өзгергіштігі туралы ғылымды

Дескриптор: Жалпы – 2 балл

ДК экраны

9-сынып оқулығы.

Жұмыс дәптерлері.

2-тапсырма

Тапсырмалар айдарындағы 2-тапсырма «Қоянды тамақтандыру»әдісі арқылы сұрақтарға жауап береді.

1)Генетика ғылымы нені зерттейді?

2)”Өсімдік будандарымен жүргізілген тәжірибелер” еңбегінің авторы кім?

3.Организмдердің сыртқы белгілерінің жиынтығы

4.Г.Мендельдің бірінші заңы

5.Будандастыру белгісі

6.Тек бір белгі бойынша зерттелетін үдеріс

7.Моногибридті будандастыруда қанша әріппен белгіленеді

Оқушылар кезектесіп шығыа сұрақтарға жауап береді. 1)Генетика ғылымы нені зерттейді?

Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік

2)”Өсімдік будандарымен жүргізілген тәжірибелер” еңбегінің авторы кім?

Г.Мендель

3.Организмдердің сыртқы белгілерінің жиынтығы

Фенотип

4.Г.Мендельдің бірінші заңы

Біркелкілік заңы

5.Будандастыру белгісі

Х

6.Тек бір белгі бойынша зерттелетін үдеріс

Моногибридті будандастыру

7.Моногибридті будандастыруда қанша әріппен белгіленеді

Тек бір әріп (АА,аа)

Дескриптор: Жалпы – әрбір дұрыс жауап 1балл

ДК экраны

Көрнекілік құралдар

Топтық жұмыс

Әр топқа есептер беріледі

1-топ Андалуз тауықтарында ақ түсінен қара түс басым. Ақ және қара гомози готадан қандай ұрпақ күтуге болады? Барлық дараның генотипі мен фенотипін сипаттаңдар.

2-топ Иттерде қысқа аяқтардан қалыпты үзын аяқтылары басым. Гетерозиго- та мен ергежей гомозиготадан қандай ұрпақтар күтуге болады? Барлық дараның генотипі мен фенотипін сипаттаңдар.

3-топ Сары бұршақ өсімдігі жасыл бұршақ өсімдігімен будандастырылды. Бірінші ұрпақта барлық ұрпақтары сары болды. Қандай түс басым? Бірінші үрпақ будандарының өздігінен тозаңдануынан қандай үрпақ күтуге болады? Барлық дараның генотипі мен фенотипін сипаттаңдар.

1-топ

Жауабы: Генотипі бойынша 100% гетерозиготалы

Фенотипі бойынша 100% кара түсті андалуз тауықтары

2-топ

Жауабы:Генотипі бойынша 1:1 (50% гетерозиготалы

50% гомозиготалы)

Фенотипі бойынша 100% ұзын аяқты иттер

3-топ

Жауабы:Генотипі бойынша 1:1 гетерозиготалы Фенотипі бойынша 100% сары бұршақ

1-ші болған топ 4 балл

2-ші топ 3 балл

3-ші топ 2 балл беріледі

Өзіндік жұмыс дәптер

Қосымша (бекіту) тапсырмасы

Wordwall қосымшасы арқылы сұрақтарға жауап береді

Оқушылар барлығы бірге сұрақтарға жауап береді

Жалпы 1 балл беріледі

Wordwall қосымшасы интерактивті тақта

Сабақтың соңы

Ой толғаныс.

Рефлексия

7 мин.

«Бағдаршам әдісі»Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, рефлексиясын тыңдайды.

Мақсаты: Оқушы алған білімін саралай білуге дағдыланады.

Тиімділігі: Тақырып бойынша оқушылардың пікірін анықтайды. Жинақталған деректердің құнды болуын қадағалайды.

Үйге тапсырма Есеп шығару Доминатты аллель көк көзділік- А, ал кара көзділік - а Мына гаметаларды будандастырганда фенотиптік аракатынас кандай болады? 1. АА х аа, АА × Aa, Aa x Aa

Оқушылар бүгінгі сабақтың мақсатына жеткізетін тапсырмалар орындауына қарай, өз түсінгенін, пікірін, өз ойын айту арқылы сабаққа қорытынды жасайды.

Мұғалім оқушыларды «Жапондық бағалау» әдісі арқылы бағалайды. Яғни «Дұрыс келісемін», «Толықтырамын, басқа көзқарасым бар», «Менің сұрағым бар». Сонымен қатар 1-10 баллдық жүйе бойынша оқушылардың сабаққа қатысу белсенділігі бойынша бағаланады.

Қ