Түріктер туралы тарихи деректер

Сабақ тақырыбы: Түріктер туралы тарихи деректер (1-сабақ)

Зерттеу сұрағы: Қытай және араб деректері түркілер туралы қандай ақпарат береді?

Мектеп:

Уақыты:

Мұғалімнің аты - жөні:

Сынып:

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспағандар:

Сабақтың

мақсаты

Оқушылар:

• Көшпелілердің шаруашылығы жөніндегі араб және қытай деректерін сипаттайды;

• Түріктердің отырықшы мен көшпелі өмір салты арасындағы байланысты анықтайды.

Осы сабақ арқылы

жүзеге

асырылатын оқу

мақсаттары

6.4.1.2 – көшпелілердің шаруашылық өмірінің ерекшеліктерін анықтау;

Бағалау критерилері

• Түріктердің шаруашылығы мен тұрмысы туралы деректерді талдау;

• Деректерден көшпелілердің шаруашылығының кем дегенде 3 ерекшелігін анықтау;

• Қытай және араб деректерінің маңыздылығына салыстырмалы баға беру.

Тілдік мақсаттар

Тарихи дереккөздермен жұмыс жасайды (оқылым дағдысы).

Топтардың презентацияларын тыңдайды және көшпелі мен отырықшы өмір салттың белгілерін жазып алады (тыңдалым дағдысы);

Деректерді жазып алады (жазылым дағдысы);

Ақпараттық мәтіндер мен тарихи деректерді зерттеу жұмысын жүргізу барысында топта жұмыс жасайды, және де сонымен бірге, сынып алдында ауызша түрде өз жұмысының нәтижесін (оқылым дағдысы, айтылым, тыңдалым және жазылым дағдысы).

Пәндік лексика мен терминология:

Динар, этноним, қала, киіз, жылнама, қолжазба, жылнамашылар.

Диалог құруға /жазылымға қажетті сөздер топтамасы:

Дерекөздің негізінде келесі қорытынды жасауға болады:...

Бірқатар факторлар келесі факторларға әсер етті, мысалы...

Ең басты өзгерістер болды…

оған қарағанда маңыздырақ болды, өйткені…

Бұл оқиға /өзгеріс маңызды болды / айтарлықтай, өйткені…

Біздің анықтағанымыз...

Қорытындысында...

Біздің тобымыздың ойынша....

…оқиға мен үшін маңызды өйткені…

Тарихи маңыздылықтың критерийлеріне кіреді: атақты / есте қалатын / жаңғырық /нәтижелі / айрықша, мәнді.

Қандай фактілер, дәйектер мұны дәлелдей алады?

Құндылықтарды дарыту

Құндылықтар:

- патриотизм

- ұлттық сана-сезім

- тәуелсіздік

- қазақ зиялыларын мақтан тұту.

АКТ

дағдыларының дамуы

Ақпарат іздеу мақсатында интернет сайттарымен жұмыс жасау

Пәнаралық

байланыс

Қытай және араб деректеріне талдау жасағанда Дүние тарихы пәні бойынша білімін пайдаланады.

Қазақстан территориясындағы шаруашылықтың түрін анықтаған кезде география пәнінен алған білімін қолданады.

Алдыңғы меңгерілген білім

Оқушылар көшпелілердің шаруашылығын, тұрмысы мен мәдениетін біледі, себебі, олар өткен сабақтарда VI-IX ғғ. түрік мемлекеттерін зерттеген болатын. Олар түркі тайпаларының шаруашылығын да қарастырған.

Сабақ барысы

Сабақтың қезеңдері

Сабақта орындалатын іс - әрекеттер

Оқыту ресурстары

Басы

10 минут

М Сабақты «Миға шабуыл» стратегиясынан бастаңыз. Барлық сыныппен төмендегі сұрақтар бойынша талқылау ұйымдастырыңыз:

• Тарихты зерттеуге қандай ғылымдар көмектеседі?

• Ежелгі және ортағасырлық тайпалар мен мемлекеттер жөніндегі хабарды біз қайдан аламыз?

• Қандай ортағасырлық тарихшылар мен саяхатшыларды білесіздер? Олар не туралы жазды?

Б Оқушылар өз болжамдарын айтып, талқылау жүргізеді.

М Презентацияның көмегімен оқушыларды жаңа тақырыппен, оқу мақсаттарымен және бағалау критерилерімен таныстырыңыз.

Презентация

Ортасы

20 минут

ЗЕРТТЕУ ЖӘНЕ ТАЛДАУ

Зерттеу сұрақтары:

• Қытай және араб деректерінің маңызы неде?

Т сыныпты топтарға бөліп, түпдерекпен жұмысты ұйымдастырыңыз.

1-топ: Түріктердің шығу тегі туралы деректер (Қосымша 1).

Дерекке арналған сұрақтар:

1. Көшпелілер жөнінде қандай халықтар дерек қалдырған?

2. Барлық деректерді қандай ортақ ой-түйін біріктіреді?

3. Дерек авторлары қандай мәлімет қалдырды?

4. Бір деректі таңдап алып, оған талдау жасаңыз және 2-3 дәйек келтіріп, қорытындылаңыз.

2-топ: Көшпелілердің шаруашылығы мен тұрмысы туралы деректер

Дерекке арналған сұрақтар:

1. Деректер бойынша көшпелілердің шаруашылығы қандай болды?

2. деректер бойынша көшпелілердің өмірінде ең құнды дәулеттің көзі не болғанын анықтаңыз?

3. Қытай және араб деректерінің тарихи маңызы неде?

3-топ: Көшпелілердің баспанасы туралы деректер

Дерекке арналған сұрақтар:

1. Түріктерде қала мәдениеті болды ма? Қандай деректер бұған дәлел?

2. Қытай мен араб деректері бойынша көшпелілер қандай баспаналарда тұрды?

3. Белгілі бір баспананы таңдаудың себебі неде? Дәлелдер келтіріп, 2-3 үлгімен бекітіңіз.

Интерпретация

Т Әрбір топ өз жұмысының нәтижесін шығармашылық түрде келтіреді. Мысалы, постер, шағын баяндама, хабарлама, презентация, интеллект карта т.б.

Б Оқушылардың алған білімдерін төмендегі сұрақтардың көмегімен бекітіңіз:

1. Араб және қытай деректерінің құндылығы неде?

2. Көшпелілер өмірінің қай саласы деректерде толығырақ сипатталған?

3. Деректерде келтірілген ақпарат шындыққа қаншалықты сәйкес? Қалай ойлайсыздар?

М Деректерді талдап, сұрақтарды талқылап болған соң тақтаға А1 көлеміндегі ақпараттық параққа төмендегі кестені сызып, іліңіз:

ЖЖ Оқушыларға стикерлерге өздері есте сақтаған деректі жазып, ақпараттық парақтың сәйкес бағанына ілуді ұсыныңыз.

Ж Оқушылар жұптасып жазылған деректердің арасынан ең маңызды екі деректі анықтауы тиіс.

Презентация

Қосымша 1

Қағаздар, маркерлер

Стикерлер, А1 форматындағы қағаздар

Соңы

10 минут

Рефлексия

Сабақтың қорытындысында «Деректерге сүйеніп көшпелілердің шаруашылығынан қандай ерекшеліктерді анықтадыңыздар?» тақырыбында талқылау жүргізіңіз. Оқушылар өз ой-пікірін келтіріп, деректерге сүйеніп 2-3 дәйекпен бекітеді.

Қосымша ақпарат

Дифференциациялап оқыту – Оқушыларға көбірек қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндеттер қоюды жоспарлайсыз?

Бағалау – Оқушылардың білімін қалай тексересіз?

Пәнаралық байланыс

Қауіпсіздік ережелері

АКТ-ны қолдану

Құндылықтармен байланыс

(тәрбие элементі)

Коммуникативті дағдыларын дамыту мақсатында құрылған топтар/жұптар қабілеті төмен оқушыларды қабілеті жоғары оқушылардың қолдау көрсетуін меңзейді. Мұғалім талқылау үрдісі кезінде барлық оқушылардың бірегей қатысуын қадағалау тиіс.

Дәйекті дәлелдерге ғана негізделген қорытындыға жетудің мағынасының мәні, сыныптағы қабілеті төмен оқушы дәлелдерге негізделе отырып кем дегенде өзінің ойын білдіре алады, ал қабілеті жоғары оқушы тәуелсіз, негізгі жауап береді.

Топтар арасында жұмыс жасау, талқылауды тыңдау немесе талқылауға көмек беру, қажетіне қарай топтар немесе жеке оқушыларға қолдау көрсету.

Талқылауды бақылауда оқушылардың тарихи деректер туралы деректердің маңызын түсінудің деңгейін бағалау

Тарихи деректер зерттеу арқылы оқушылардың бойында патриотизм, ұлтжандылық қасиеттері қалыптастырылады.

Рефлексия

Сабақ мақсаты/оқу мақсаты қаншалықты жүзеге асты? Бүгін оқушылар нені үйренді? Оқыту ортасы қандай болды? Дифференциациялап оқыту өз мәнінде жүзеге асты ма? Өз уақытымды ұтымды пайдалана алдым ба? Жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?

Төменде берілген бос орынды өз сабағыңызға рефлексия жүргізу үшін пайдаланыңыз. Сабағыңызға қатысты сол жақ бағанда келтірілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Қорытынды бағалау

Ең жақсы өткен екі нәрсені атап көрсетіңіз (оқытуға және үйренуге қатысты)

1:

2:

Қандай екі нәрсе немесе тапсырма сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (оқытуға және үйренуге қатысты)?

1:

2:

Осы сабақтың барысында барлық сынып немесе жекелеген оқушылар туралы келесі сабағыма қажет болуы мүмкін қандай ақпаратты білдім?