Пәні:

Қазақстан тарихы

Бөлім:

6.2X ғасыр - XІІІ ғасырдың басындағы Қазақстан

Сабақтың тақырыбы:

Түріктердің материалдық және рухани мәдениеті.

Зерттеу сұрағы: Әлем өркениетінің дамуына түрік мәдениеті қандай үлес қосты?БЖБ

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

6.2.3.2 Әл-Фарабидің және басқа да ғалымдардың ортағасырлық ғылымның дамуына қосқан үлесін анықтау

6.2.2.4 түркі кезеңіндегі қоғамды бейнелеуде М. Қашғари, Ж. Баласағұн және А. Яссауи еңбектерінің тарихи құндылығын түсіндіру;

Сабақтың мақсаты

Түрік ғұламаларының өз еңбектері арқылы әлем өркениетінің дамуына қосқан үлесін бағалайды

Тарихи ойлау дағдысы

Тарихи концепт

Тарихи талдау мен түсіндіру

Маңыздылық.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Ұйымдастыру

Өткен білімді еске түсіру

Ұйымдастыру кезеңі

Талқылау сұрақтарынан бастаңыз:

Түріктердің рухани мәдениетінің қандай үлгілерін білесіздер?

Түрік ғұламалары рухани мәдениетті қалыптастыруда қандай рөл атқарды?

Сабақтың оқу мақсаттары мен бағалау критерийлерін таныстырыңыз.

Оқушылар өз ойларын ортаға салады.

Оқушылар жауаптары арқылы жаңа тақырыпқа көшу

мадақтау

Карта ,оқулық

Интерактивті тақта.

Жаңа білім

Ғылымның дамуына Әл-Фараби (870-950жж), Әл-Бируни (973-1037), Ибн-Сина (980-1037) сияқты ғұламалар әсерін тигізді. 

Оңтүстік Қазақстанда оныншы ғасырдан бастап ислам діні кең тарай бастайды. Сайрам, Отырар, Түркістан тағы да басқа қалаларда діни медреселер салынып, ғылым-білімге кең жол ашылады. Еліміздің сан ғасырлық тарихында өзіндік орны бар кезеңге орта ғасырлық түркілік мәдениетті жатқызамыз. Түркі халықтарының, оның ішінде қазақ халқының орта ғасырлық тарихында өзіндік орны бар ірі тарихи тұлғалар болған.

Әбу Насыр әл-Фараби  – Отырар (Фараб) ойшылдарының ішіндегі ең атақтысы, «Әлемнің екінші ұстазы» атанған тұлға.

Жүсіп Баласағұни 1021-1075-інші жылдар аралығында өмір сүрген. Ғұлама Шу өзені бойындағы Баласағұн қаласында туған. Толық аты – Жүсіп Хас Хажип Баласағұни. Ол өзінің атақты «Құтадғу білік» («Құт негізі – білік») атты еңбегімен белгілі.

Қожа Ахмет Йасауи Сайрам қаласында туған. Әкесі Ибрахим атақты ғұлама адам болған. Ахмет жастайынан шешесінен, жеті жаста әкесінен жетім қалған. Ол өзінің әпкесі Гауһар Шахназдың қолында өседі. Алғаш әкесінен оқып, сауатын ашып, кейінірек ислам дінінің шариғат қағидаларын үйренген. Бала кезінен Йасы (қазіргі Түркістан) қаласында өмір сүреді. Кейін осы қаланың атымен Ахмет Йасауи атанады.

1-тапсырма. Орта ғасырлардағы ғалымдардың қоғам, білім, ғылым туралы ойларын салыстырып, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын талдау

Мәтінмен жұмыс

Мәтіннен негізгі идеяны анықтайды

Деректі түсіну сұрақтары бойынша талдайды;

Деректерді талдау және топтастыру сұрақтары бойынша сараптайды;

үш ұқсастығын анықтайды.

Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады

«Ең үздік жауап»

Әл Фараби

http://bilimkozy.idhost.kz/963-bu-nasyr-l-farabi-870-950-zhzh.html

"Түркістан" газеті. Махмұд Қашқари және «Диуан лұғат-ит-түрік».

http://www.abai.kz/content/makhmyd-kashkari-zhene-diuan-lygat-it-t-rik

Жүсіп Баласағұн «Құтты білік»

http://muslim.kz/kk/article/5-jusip-balasagun-jane-qutty-bilik.html

Бекіту

Сабақты қорытындылау Әлем өркениетінің дамуына түрік мәдениеті қандай үлес қосты?

Үйге тапсырма

«Сіздің ойыңызша, Түркі халықтарының қандай мәдени жетістігі әлемдік өркениет үшін ең маңызды болып табылады?» атты кестені толтыру

Уйге тапсырма: Түркі кезеңіндегі қоғамды бейнелеуде М. Қашғари, Ж. Баласағұн және А. Яссауи еңбектерінің тарихи құндылықтары туралы оқу.

Сабақтың тақырыбын қорытындылау

«Ең үздік жауап»

Ақпараттық карточка

Кері байланыс

Тақырып бойынша не білетінін, не білгісі келетінін, не білгенін жазады

Оқушылар бағалай критерийлерімен өз деңгейлерін бағалайды