Тақырыбы: Тыйым салу- сақтандыру

Мақсаты: Оқушыларды жол ережесін білуге үйрету. Бағдаршам белгілері бойынша білетіндерін дамыту. Жол ережесін сақтауға, жарақат алған адамдарға көмек көрсетуге, әрдайым сақ болуға, абай болуға тәрбиелеу. Әдісі : ойын әдісі , топтық жұмыс.

Көрнекілігі: журнал, ырым – тыйым сөздер.

Сабақтың барысы

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушылардың назарларын сабаққа аудару, құрал-жабдықтарын түгендеу.

ІІ. Қызығушылығын ояту

Қазақ халқы бала тәрбиесіне мән беріп, оның ырым – тыйымдарын, салт – дәстүрін ерекше сақтаған. Ырым – жақсылықтан өнеге алып, оған жету үшін жасалатын әрекет. Ал, тыйым рәсімдері жас ұрпақты, аруақты сыйлауға, табиғатты қорғауға, әдепті болуға, қарапайымдылыққа, инабаттылыққа баулиды. Халқымыздың әдет – ғұрпын, салт- санасын жақсы біліп, оны іс жүзінде орындай білу – әрбір перзенттің борышы. Ол – мәдениеттің белгісі.

(оқушыларды топқа бөлу)

Қазақ ырымдары: (Әр топ ырымдарды айтып мағынасын түсіндіреді)

Ит ұлыса, жамандық болады.

Баланың желкесінен сүйсе, қырсық болады.

Қазақ үйіне келген адамға дәм таттырып шығарады.

Түнде үй сыпырмайды, тырнақ алмайды , т.б.

 Тыйым сөздер: (Әр топ тыйым сөздерді айтып мағынасын ашады)

Босағаны керме , құшақтама.

Жұлдызды , адамды санама .

Тұзды , күлді шашпа.

Бейуақытта жылама, ұйықтама .

Жағыңды таянба т.б.

ІІІ. Жаңа сабақ

Дәптермен жұмыс

1-тапсырма

Тыйым- тәрбиенің бір түрі. Ата- бабамыз тыйым арқылы жас ұрпақты жаман әдеттен сақтандырып отырған. Халқымыздың ежелден келе жатқан тыйымдарының себебін тап. Оларды сызық арқылы қос. Тыйымдарды жаттап ал.

Ереже

Тыйым - тәлім-тәрбие, үлгі-өнеге, ақыл-кеңес берудегі тәрбие құралдарының бірі.

Бұл балаларды жаман әдет, жат пиғыл, ерсі қимыл, әдепсіз істерден сақтандыруда маңызды қызмет атқарады. «Ұлға отыз үйден тыю, қызға қырық үйден тыю» деген мақал осыған байланысты шыққан. «Бүйірін таяну –қайғының, жағын таяну - мұң-шердің, жүресінен отыру - әдепсіздіктің белгісі» деп танып, оған тыйым салған. Демек, тыйым - халықтық педагогиканың құрамдас бөлігі. Тыйым үлгілері мен сөздері ел ішінде өте көп.

2-тапсырма

Сен жазбаша және ауызша тыйымдарды кездестіріп жүрген шығарсың. Олардың кейбіруі бұйрық райда естіледі, ал кейбіреуі өтініш түрінде айтылады.

• Есікті қатты жаппа!

• Есікті ақырын жабуыңды сұраймын.

3-тапсырма

Сынып бөлмесіне, асханаға, мектептің кіре берісіне, бақылау жұмысы боғанда, үзіліс кезінде қандай тыйым белгілері іліну керек деп ойлайсың? Суретін сал және жазып көр.

4-тапсырма

Сен бірде таулы және орманды жерге тап болдың делік. Ол жерден әртүрлі тыйым салынған хабарландырулар оқыдың. Тыйым салғандардың аты- тауып жаз. Тыйым сөздердің астын сыз.

5-тапсырма

Мұражайдағы хабарландыруды оқы. Олардың қайсысы ең сыпайлы түрде жазылған және оны астарлы айтылған хабарландырудеуге бола ма?

6-тапсырма

Қоғамдық орындарда тағы қандай тыйым салған хабарландыруларды көріп жүресің, жаз.

ІV. Қортынды

«Құнды сөз» ойыны

Берілген тыйым сөздерді толықтыру.

• Дастарқанды ------------------баспа. (тамақты)

• Үйді айнала ----------------------жүгірме.

• Тізеңді ------------------құшақтама

• Құстың ------------------бұзба (ұясын)

• Жұрт көзінше ----------------кекірме , керілме.

Ойынның қорытындысы бойынша осы тыйым сөздердің құндылығы бар екенін дәлелдейді