|
Білім беру ұйымының атауы |
|
|||||
|
Пәні: |
|
|||||
|
Бөлім: |
6.3АТірі және өлі табиғаттағы үдерістер |
|||||
|
Педагогтің аты-жөні: |
|
|||||
|
Күні: |
|
|||||
|
Сынып: |
|
|
||||
|
Сабақтың тақырыбы: |
§39.Тыныс алған кезінде ауаның құрамы қалай өзгереді? |
|||||
|
Оқу мақсаты: |
6.4.2.7 тыныс алғанда және тыныс шығарғандағы ауа құрамындағы айырмашылықты зерттеу |
|||||
|
Сабақтың мақсаты: |
Тыныс алғанда және тыныс шығарғанда ауаның құрамын анықтау Тірі ағзалардағы тыныс алу мүшелерін сипаттау |
|||||
|
Құндылыққа баулу |
Өзіне және айналадағыларға құрметпен қарау; табиғаттағы үдерістерді жан-жақты оқып, білу арқылы оны қорғауды үйрену |
|||||
|
Сабақтың барысы: |
||||||
|
Сабақтың кезеңі// уақыты |
Педагогтің әрекеті |
Оқушының әрекеті |
Бағалау |
Ресурстар |
||
|
Сабақтың басы 0-1мин |
1.Ұйымдастыру кезеңі А) оқушылармен сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу 2 Психологиялық көңіл – күйді реттеу: Жағымды эмоция орнату. «Асық» сөзінен аяқталатын бір – біріне жағымды сөздер айту. Мақсаты: Ұлттық құндылығымзды дәріптеу Топқа бөлу арнайы рандом генераторы арқылы жүзеге асады Алдыңғы білім Ұяшықтарда ұсынады |
Оқушылар мұғаліммен амандасады, Оқушылар шаттық шеңберін құрып, «сен сабақта 10 балл алуға асық» жағымды ахаул қалыптастырады. |
Қошемет сөздермен ынталандыру. Жарайсыңдар! Сәттілік! -дұрыс жауаптарын ұсынады-1балл |
Презентация Топтастыру http://castlots.org/razdelit-na-gruppy/ онлайн генератор арқылы жүзеге
|
||
|
5-10мин |
« Тамақ пен сусыз адам бірнеше күн өмір сүреді, ал ауасыз бір минут та өмір сүре алмайды. Адам неге ауасыз, тыныс алмай өмір сүре алмайды? Сен тыныс алу туралы не білесің?1. Бейнекөрстеілім көрсетеді Мұғалім түсіндірме жүргізеді |
Әр оқушы өз оймен бөліседі. Өзгенің пікірін толықтырады.Болжамды жауаптарын айтады Бейнекөрсетілім көреді, сұрақтарға жауап алады |
Жарайсыздар! Өте жаксы жауап! Ұтымды жауап! Мұғалім қошеметі Дескриптор: -желбезек, өкпе, терісі арқылы тыныс алатын организмдерід ажыратады-1балл |
https://youtu.be/lr8KpuGuCsE?si=W_VIZ5n55RjXeA3I https://youtu.be/zc8--gAX-po?si=skfwH-ULyxoquemj https://learningapps.org/view17157231
|
||
|
|
Жеке жұмыс Т Тыныс алу – барлық _______ организмге тән қасиет және ________ белгісі. Өсімдіктерде газ алмасу ________, сабақ қабығындағы саңылаулар және ________ арқылы жүзеге асады. Тыныс алу кезінде өсімдіктер ауадан ________ жұтып, ________ бөліп шығарады. Өсімдіктің тамырлары, сабақтары, жапырақтары, ________ мен піспеген ________ тыныс алады. Тыныс алу үдерісі барлық организмдерде сияқты өсімдіктерде де ________ күндіз де, ________ де жүзеге асады. |
Бағалау критерийлері: Тақырыпқа байланысты негізгі ұғымдарды дұрыс қолдану. Сөйлемдердегі бос орындарды дұрыс сөздермен толықтыру. Өсімдіктердің тыныс алу процесінің ерекшеліктерін дұрыс сипаттау. |
Дескрипторлар: Сөйлемдегі бос орындарды мағыналық тұрғыдан дұрыс сөздермен толықтырды. "Тыныс алу" тақырыбындағы негізгі ұғымдарды дұрыс қолданды (мысалы: оттегі, көмірқышқыл газы, саңылау, жасымықша). Барлығы -2балл |
|
||
|
Сабақтың ортасы 10-13мин
|
2-тапсырма Тұжырымдамалық карта» әдісі. Топтық жұмыс Оқылған тақырыпты талдай білу мақсатында ұғымдар картасы таратылады 1 топ. Тыныс алудың маңызын түсіндіреді, платформада тапсырманы бірігіп орындайды 2топ. Жануарлардың тыныс алуын картадан түсіндіреді, палтформада тапсырмалар орындайды 3 топ. Өсімдіктердің тыныс алуын айтады, сілтемеге өтіп тапсырманы орындайды |
Оқушылар тұжырымдамалық карта бойынша түсінік айтады, платформадағы тапсырманы ортаға қойылған наутбукетен орындап не түсінгендерін баяндайды |
Бағалау критерийі: -Тұжырымдық картаны қолдана отырып әр топ өз тапсырмаларын түсінігін айтады, платформадағы тапсырмаларды тақырыппен негіздеп баяндайды |
1-топ тапсырмалары https://learningapps.org/view28091917 2-топ тапсырмалары https://learningapps.org/view23392862 3-топ тапсырмалары |
||
|
Функционалыдық сауаттылығын арттыруға арналған тапсырмалар Жұптық жұмыс |
«Кел жұптасайық» тәсілі Тірі ағзалардың тынысалуы Тынысалу тірі ағзалардың негізгі қасиеттерінің бірі. Тынысалу кезінде тірі ағзалар ағзаларындағы тотығу қоректік заттардың тотығып, ыдырау құбылысына қажетті шикізат көзі ретінде оттегіні жұтады,нәтижесінде энергия түзіледі. Ол энергияны ағзалар тіршілігіне пайдаланады. Қалдық ретінде көмірқышқыл газы түзіледі 1-тапсырма Суретке мұқият қараңыз.
(а) Тыныс алу үрдісін түсіндіріңіз. (b) Тірі ағзалар үшін тыныс алудың маңызын түсіндіріңіз. (с) Берілген химиялық реакция теңдеуін тыныс алу үдерісімен байланысын сипаттаңыз. 2- тапсырма
1)Өсімдік үшін энергия пайда болатын реакция ?+?=?+? 2)Жануар үшін энергия пайда болатын реакция ?+?=?+? |
Бағалау критерийі: • Тыныс алу үрдісін зерделейді; тірі ағзалар үшін тыныс алудың маңызын түсіндіреді химиялық реакция теңдеуін тыныс алу үдерісімен сипаттайды -Реакцияға қатысатын заттарды атайды, формуласын анықтайды |
Дескриптор: − тыныс алу үрдісін сипаттайды – 1 балл; − тірі ағзалар үшін тыныс алудың маңызын түсіндіреді -1 балл; − химиялық реакция теңдеуін тыныс алу үдерісімен байланыстыра сипаттайды – 1 балл; -Реакцияға қатысатын заттарды атайды, формуласын жазады, -1балл -тыныс алғанда және тыныс шығарғандағы үдерісті анықтайды-1балл |
|
||
|
|
Бекіту тапсырмасы «Сұрақтарды қағып ал» тәсілі |
Оқушылар сұрақтарға жауаптарын ұсынады |
Дескриптор: -сұраққа жауап береді-1балл |
Қосымша1 |
||
|
43-45мин |
Кері байланыс «Білім қоржыны» әдісі Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын қоржынға салынған асыққа жазу арқылы қабылдайды. Үй тапсырмасы |
Оқушылар берілген асықтарға Сабаққа түсінуін Қызықты өткендігін жазады Бөлімдеріге өз ойларын жазып қоржынға салады |
Мұғалім оқушыларды домбыра әдісі арқылы жинаған балдарын есептеп бағалайды 1-5балл-3 5-7балл-4 8-10балл-5 |
|
||
Тыныс алу жүйесіне қатысты 10 сұрақ:
Өсімдіктер
тыныс алу кезінде қандай газды сіңіреді және қандай газды
бөледі?
Дұрыс жауап: Оттегіні (O₂) сіңіреді, көмірқышқыл газын
(CO₂) бөледі.
Өсімдіктердегі газ алмасу қандай құрылымдар арқылы жүзеге
асады?
Дұрыс жауап: Саңылау мен жасымықша
арқылы.
Жануарлардың
тыныс алу мүшесі суқоймада және құрлықта қандай құрылымдардан
тұрады?
Дұрыс жауап: Суқоймада – желбезек, құрлықта –
өкпе.
Біржасушалы
жануарлар тыныс алуды қалай жүзеге асырады?
Дұрыс жауап: Бүкіл денесі
арқылы.
Өкпе
көпіршіктерінің (альвеолдардың) негізгі қызметі
қандай?
Дұрыс жауап: Оттекті қанға сіңіру және көмірқышқыл газын
қаннан шығару.
Әрбір
адамның өкпесінде шамамен қанша альвеол бар?
Дұрыс жауап: 300
миллионнан астам.
Өкпенің
жалпы ауданы шамамен қанша шаршы метрді құрайды?
Дұрыс жауап: 70–90
м².
Адам
тәулігіне шамамен қанша рет тыныс алады және тыныс
шығарады?
Дұрыс жауап: 20–25 мың рет.
Тыныс алу
кезінде жұтылатын ауаның құрамындағы оттегі мөлшері
қанша?
Дұрыс жауап: 20,94%.
Тыныс шығару
кезінде бөлінетін ауаның құрамындағы көмірқышқыл газының мөлшері
қандай?
Дұрыс жауап: 4%.
Бұл сұрақтар оқушылардың тыныс алу жүйесі бойынша алған білімін тексеруге және талқылауға бағытталған.
жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз
Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз
Тыныс алған кезінде ауаның құрамы қалай өзгереді?
Тыныс алған кезінде ауаның құрамы қалай өзгереді?
|
Білім беру ұйымының атауы |
|
|||||
|
Пәні: |
|
|||||
|
Бөлім: |
6.3АТірі және өлі табиғаттағы үдерістер |
|||||
|
Педагогтің аты-жөні: |
|
|||||
|
Күні: |
|
|||||
|
Сынып: |
|
|
||||
|
Сабақтың тақырыбы: |
§39.Тыныс алған кезінде ауаның құрамы қалай өзгереді? |
|||||
|
Оқу мақсаты: |
6.4.2.7 тыныс алғанда және тыныс шығарғандағы ауа құрамындағы айырмашылықты зерттеу |
|||||
|
Сабақтың мақсаты: |
Тыныс алғанда және тыныс шығарғанда ауаның құрамын анықтау Тірі ағзалардағы тыныс алу мүшелерін сипаттау |
|||||
|
Құндылыққа баулу |
Өзіне және айналадағыларға құрметпен қарау; табиғаттағы үдерістерді жан-жақты оқып, білу арқылы оны қорғауды үйрену |
|||||
|
Сабақтың барысы: |
||||||
|
Сабақтың кезеңі// уақыты |
Педагогтің әрекеті |
Оқушының әрекеті |
Бағалау |
Ресурстар |
||
|
Сабақтың басы 0-1мин |
1.Ұйымдастыру кезеңі А) оқушылармен сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу 2 Психологиялық көңіл – күйді реттеу: Жағымды эмоция орнату. «Асық» сөзінен аяқталатын бір – біріне жағымды сөздер айту. Мақсаты: Ұлттық құндылығымзды дәріптеу Топқа бөлу арнайы рандом генераторы арқылы жүзеге асады Алдыңғы білім Ұяшықтарда ұсынады |
Оқушылар мұғаліммен амандасады, Оқушылар шаттық шеңберін құрып, «сен сабақта 10 балл алуға асық» жағымды ахаул қалыптастырады. |
Қошемет сөздермен ынталандыру. Жарайсыңдар! Сәттілік! -дұрыс жауаптарын ұсынады-1балл |
Презентация Топтастыру http://castlots.org/razdelit-na-gruppy/ онлайн генератор арқылы жүзеге
|
||
|
5-10мин |
« Тамақ пен сусыз адам бірнеше күн өмір сүреді, ал ауасыз бір минут та өмір сүре алмайды. Адам неге ауасыз, тыныс алмай өмір сүре алмайды? Сен тыныс алу туралы не білесің?1. Бейнекөрстеілім көрсетеді Мұғалім түсіндірме жүргізеді |
Әр оқушы өз оймен бөліседі. Өзгенің пікірін толықтырады.Болжамды жауаптарын айтады Бейнекөрсетілім көреді, сұрақтарға жауап алады |
Жарайсыздар! Өте жаксы жауап! Ұтымды жауап! Мұғалім қошеметі Дескриптор: -желбезек, өкпе, терісі арқылы тыныс алатын организмдерід ажыратады-1балл |
https://youtu.be/lr8KpuGuCsE?si=W_VIZ5n55RjXeA3I https://youtu.be/zc8--gAX-po?si=skfwH-ULyxoquemj https://learningapps.org/view17157231
|
||
|
|
Жеке жұмыс Т Тыныс алу – барлық _______ организмге тән қасиет және ________ белгісі. Өсімдіктерде газ алмасу ________, сабақ қабығындағы саңылаулар және ________ арқылы жүзеге асады. Тыныс алу кезінде өсімдіктер ауадан ________ жұтып, ________ бөліп шығарады. Өсімдіктің тамырлары, сабақтары, жапырақтары, ________ мен піспеген ________ тыныс алады. Тыныс алу үдерісі барлық организмдерде сияқты өсімдіктерде де ________ күндіз де, ________ де жүзеге асады. |
Бағалау критерийлері: Тақырыпқа байланысты негізгі ұғымдарды дұрыс қолдану. Сөйлемдердегі бос орындарды дұрыс сөздермен толықтыру. Өсімдіктердің тыныс алу процесінің ерекшеліктерін дұрыс сипаттау. |
Дескрипторлар: Сөйлемдегі бос орындарды мағыналық тұрғыдан дұрыс сөздермен толықтырды. "Тыныс алу" тақырыбындағы негізгі ұғымдарды дұрыс қолданды (мысалы: оттегі, көмірқышқыл газы, саңылау, жасымықша). Барлығы -2балл |
|
||
|
Сабақтың ортасы 10-13мин
|
2-тапсырма Тұжырымдамалық карта» әдісі. Топтық жұмыс Оқылған тақырыпты талдай білу мақсатында ұғымдар картасы таратылады 1 топ. Тыныс алудың маңызын түсіндіреді, платформада тапсырманы бірігіп орындайды 2топ. Жануарлардың тыныс алуын картадан түсіндіреді, палтформада тапсырмалар орындайды 3 топ. Өсімдіктердің тыныс алуын айтады, сілтемеге өтіп тапсырманы орындайды |
Оқушылар тұжырымдамалық карта бойынша түсінік айтады, платформадағы тапсырманы ортаға қойылған наутбукетен орындап не түсінгендерін баяндайды |
Бағалау критерийі: -Тұжырымдық картаны қолдана отырып әр топ өз тапсырмаларын түсінігін айтады, платформадағы тапсырмаларды тақырыппен негіздеп баяндайды |
1-топ тапсырмалары https://learningapps.org/view28091917 2-топ тапсырмалары https://learningapps.org/view23392862 3-топ тапсырмалары |
||
|
Функционалыдық сауаттылығын арттыруға арналған тапсырмалар Жұптық жұмыс |
«Кел жұптасайық» тәсілі Тірі ағзалардың тынысалуы Тынысалу тірі ағзалардың негізгі қасиеттерінің бірі. Тынысалу кезінде тірі ағзалар ағзаларындағы тотығу қоректік заттардың тотығып, ыдырау құбылысына қажетті шикізат көзі ретінде оттегіні жұтады,нәтижесінде энергия түзіледі. Ол энергияны ағзалар тіршілігіне пайдаланады. Қалдық ретінде көмірқышқыл газы түзіледі 1-тапсырма Суретке мұқият қараңыз.
(а) Тыныс алу үрдісін түсіндіріңіз. (b) Тірі ағзалар үшін тыныс алудың маңызын түсіндіріңіз. (с) Берілген химиялық реакция теңдеуін тыныс алу үдерісімен байланысын сипаттаңыз. 2- тапсырма
1)Өсімдік үшін энергия пайда болатын реакция ?+?=?+? 2)Жануар үшін энергия пайда болатын реакция ?+?=?+? |
Бағалау критерийі: • Тыныс алу үрдісін зерделейді; тірі ағзалар үшін тыныс алудың маңызын түсіндіреді химиялық реакция теңдеуін тыныс алу үдерісімен сипаттайды -Реакцияға қатысатын заттарды атайды, формуласын анықтайды |
Дескриптор: − тыныс алу үрдісін сипаттайды – 1 балл; − тірі ағзалар үшін тыныс алудың маңызын түсіндіреді -1 балл; − химиялық реакция теңдеуін тыныс алу үдерісімен байланыстыра сипаттайды – 1 балл; -Реакцияға қатысатын заттарды атайды, формуласын жазады, -1балл -тыныс алғанда және тыныс шығарғандағы үдерісті анықтайды-1балл |
|
||
|
|
Бекіту тапсырмасы «Сұрақтарды қағып ал» тәсілі |
Оқушылар сұрақтарға жауаптарын ұсынады |
Дескриптор: -сұраққа жауап береді-1балл |
Қосымша1 |
||
|
43-45мин |
Кері байланыс «Білім қоржыны» әдісі Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын қоржынға салынған асыққа жазу арқылы қабылдайды. Үй тапсырмасы |
Оқушылар берілген асықтарға Сабаққа түсінуін Қызықты өткендігін жазады Бөлімдеріге өз ойларын жазып қоржынға салады |
Мұғалім оқушыларды домбыра әдісі арқылы жинаған балдарын есептеп бағалайды 1-5балл-3 5-7балл-4 8-10балл-5 |
|
||
Тыныс алу жүйесіне қатысты 10 сұрақ:
Өсімдіктер
тыныс алу кезінде қандай газды сіңіреді және қандай газды
бөледі?
Дұрыс жауап: Оттегіні (O₂) сіңіреді, көмірқышқыл газын
(CO₂) бөледі.
Өсімдіктердегі газ алмасу қандай құрылымдар арқылы жүзеге
асады?
Дұрыс жауап: Саңылау мен жасымықша
арқылы.
Жануарлардың
тыныс алу мүшесі суқоймада және құрлықта қандай құрылымдардан
тұрады?
Дұрыс жауап: Суқоймада – желбезек, құрлықта –
өкпе.
Біржасушалы
жануарлар тыныс алуды қалай жүзеге асырады?
Дұрыс жауап: Бүкіл денесі
арқылы.
Өкпе
көпіршіктерінің (альвеолдардың) негізгі қызметі
қандай?
Дұрыс жауап: Оттекті қанға сіңіру және көмірқышқыл газын
қаннан шығару.
Әрбір
адамның өкпесінде шамамен қанша альвеол бар?
Дұрыс жауап: 300
миллионнан астам.
Өкпенің
жалпы ауданы шамамен қанша шаршы метрді құрайды?
Дұрыс жауап: 70–90
м².
Адам
тәулігіне шамамен қанша рет тыныс алады және тыныс
шығарады?
Дұрыс жауап: 20–25 мың рет.
Тыныс алу
кезінде жұтылатын ауаның құрамындағы оттегі мөлшері
қанша?
Дұрыс жауап: 20,94%.
Тыныс шығару
кезінде бөлінетін ауаның құрамындағы көмірқышқыл газының мөлшері
қандай?
Дұрыс жауап: 4%.
Бұл сұрақтар оқушылардың тыныс алу жүйесі бойынша алған білімін тексеруге және талқылауға бағытталған.
шағым қалдыра аласыз
Суретті сөйлет»
өмендегі
сөйлемдердегі бос орындарға тиісті сөздерді қойыңыз, суретті
қолдана отырып анықтаңыз
















