Ұлт зиялылары және ұлттық идея

Қазақ қоғамындағы зиялылық пен зиялылар тарихын елдің саяси өміренен бөлек талдауға алып , түсіну мүмкін емес . Оның себебі қазақ қоғамының ұзақ мерзімі отарлық тәуелділікте болған жағдайынан , сондай-ақ ұлт мерзім отарлық тәуелділікте болған жағдайынан , сондай-ақ ұлт зичлыларының қалыптасу процесінің де осы мерзімге тұс келуінен іздеген жөн.

Этникалық ортасында өмір сүріп , қызмет жасаған зиялының отарлық тәуелділіктегі елінің болашағына төнген қауіпті сезбеу әрине , мүмкін емес . Осындай тарихи жағдайда қазақ елінің интеллектуалдық болмысына шешуші ықпал жасауға күш салған ұлттық зиялылар тобының қызметіне , оның тарихи және ұлттық ерекшеліктері айқын .Өз ұлттың қалыптастыру жолында тұрған зиялылардың қызметі олар А. Байтұрсынұлы, М. Дулатұлы, М. Шокай, М. Жумабаев секілді ұлт зиялылары осы заман сұранысына сай жалпыұлттық мақсат-міндеттерді айқындау , “халықтың тілегін дұрыс және анық бір формаға келтіру . Аталған мақсатқа жету үшін іс және әрекет”.