Сабақтың
тақырыбы: Ұлттық тағамдар
Сабақтың
мақсаты: Қазақтың ұлттық тағамдарының ерекшелігі мен құндылығын,
қазақ халқының қонақжай дәстүрін құрметтеу, тағамдардың жасалу
жолдарына түсініктер беру.
Тәрбиелігі:
Жаңашылдыққа, әдемілікке, тіл мәдениетіне жаңа заман талабына сай
тәрбиелеу.
Дамытушылығы:
Оқушылардың шығармашылығын, қолөнер шеберлігін, ұйымдастырушылық
қабілетін дамыту.
Сабақтың түрі:
аралас сабақ.
Сабақтың әдісі:
іздену, салыстыру, сараптау, талдау, әңгімелеу, сұрақ -
жауап.
Сабақтың
көрнекілігі: оқулықтар, суреттер, конверттер, мақал - мәтелдер,
тағам түрлері, слайдтар.
Сабақ
барысы.
1. Ұйымдастыру
кезеңі.
2. Сабаққа
әзірлігін тексеру.
3. Кіріспе
әңгіме
оқушыларды 2
топқа бөліп, сабақ жоспарымен
таныстыру.
1. Жаңа
сабақ:
Сабағымыз 7
кезеңнен тұрады.
1. Венн
диаграммасы. Өз ойларымен
бөлісу.
2. Кесте
бойынша жұмыс.
3. «Бой
сергіту»
4. Бұл қандай
тағам?
5. Мақал –
мәтелдер.
6. Мен саған,
сен маған.
7.«Менің
сүйікті тағамым»
- Бүгінгі жаңа
сабағымыздың тақырыбы: Қазақтың ұлттық
тағамдары.
Қай халықтың
болмасын дастарқаны, сол халықтың тұрмыс салтына, әдет - ғұрпына,
тіршілік тынысына орай қалыптасары белгілі. Ғасырлар бойы көшпелі
тұрмыс кешкендіктен болар қазақ халқының тағамдары өзге жұрттан
өзгешелеу. Оның негізгісі: ет, сүт, қымыз, сары май, құрт, ірімшік
секілді өңкей малдан алынатын өнім
түрлері.
Қазақ халқы
қонақжай, бар тәуірін қонаққа деп сақтаған. Екі - үш қонақ көрпесі,
екі - үш қойы тұрмаған шаңырақты қазақ тақыр кедей санаған. Ал бар
бола тұра қонаққа қадір құрмет көрсетпеген кісіні «шық бермес
шығайбай» атандырған.
Иә
қонақжайлылық, мейманды қабылдау, қонақасының жай - жапсарын жетік
білу ата - бабамыздан қалған аса қастерлі салтымыз,
дәстүріміз.
2. Өз ойларымен
бөлісу.
1. Диаграмма
«Венн» қолдану.
2. Кесте
бойынша жұмыс істеңдер.
1. Еттен
жасалатын тағамдарды таңдап
алыңдар.
2. Сүттен
жасалатын тағамдарды таңдап
алыңдар.
3. Ұннан
жасалатын тағамдарды таңдап
алыңдар.
3.«Бой
сергіту»
Әр командаға 6
сұрақтан құралған карочка беріледі, кейін әрқайсысы жауап
береді.
Ет тағамдары
командасы.
1. Қазақтың
ұлттық тағамдарын ата? (Шұжық, бесбармақ, қазы, қарта
т.б.)
2. Шұжық ненің
етінен жасалады? (қой, сиыр, түйе, жылқы
етінен)
3. Сенің
сүйікті тамағың не? (...)
4. Қазақтың
басты ұлттық тағамы не?(ет)
5. Қымыз ненің
сүті?(биенің сүті)
6. Сүт
тағамдарын ата?(шұбат, айран,
қымыз)
Сусындар
командасы.
1. Айран ненің
сүтінен жасалады? (сиыр
сүтінен)
2. Қазы, қарта,
жая ненің еті? (жылқы еті)
3. Бесбармаққа
ненің етін салады? (жылқы, сиыр, қой, түйе
етін)
4. Жылқы етінің
қандай ерекшелігі бар? (жылқының еті қатпайды, майы
тоңазымайды
5. Құрт неден
жасалады? (сүттен)
6. Сенің
сүйікті тағамың не? (...)
4. Бұл қандай
тағам?
1. Қаймағы
алынған немесе алынбай пісірілген сүтке азырақ су қосып ұйытылады.
Ол - жеңіл және сусындық тағам.
/Айран./
2. Кез келген
малдың етінен жасала береді, өкпе - бауыр қосып жасайды. Түрлері
көп: соғым, өкпе - бауыр, қарын/
Қуырдақ./
3. Шай
дастарханының басты асы. Ең жоғары сапалы ұннан май, ашытқы қосып
жасалады. Әр түрлі пішінде, үш - төрт бұрышты, сопақша, домалақ
болады. Түрлері көп. Мысалы: бармақ, жол, ақ, той т. б.
/Бауырсақ./
4. Сүттен
жасалған ұлттық тағам. Мағынасы да құрғатылған, кептірілген сүт
деген мағынаны береді. Пісіліп майы алынған айранды қайнатып кенеп
дорбада сүзіп алып тұздап өреде кептіріп сақтайтын тағам түрі.
/Құрт/
5. Аса кәделі
дастарқан дәмі. Ол қыста қатпайтын, жазда бұзылмайтын өте дәмді
тағам.. Оған құмшекер, ұнтақталған ірімшік, мүйіз салып
араластырады. /Жент/
6. Жылқы етiнiң
деликатесi. Онша семiз емес салқындатылған жылқы етiнен не
салқындатылған немесе мұздатылған майдан
әзiрлейдi.
/Шұжық/
5. Мақал -
мәтелдер.
Досыңның
үйінде, су берсе де ішіп
кет
Ынтымақты үйдің
асы тәтті.
Ат – адамның
қанаты, ас - адамның қуаты
Ас үстінен
аттама, астан үлкен
емессің.
Ас тұрған жерде
ауру тұрмайды.
Ас - иесімен
тәтті
Алтын, күміс -
тас екен, арпа, бидай - ас
екен.
6. Мен саған,
сен маған
Топ балалары
бір – біріне дайындаған сұрақтарды
қояды.
7.«Менің
сүйікті ұлттық тағамым» атты тақырыпқа, тағамының дайындау тәсілін
аитып беруі қажет.
ІІІ
Бағалау
Рефлексия.
Балалар бүгінгі сабақтан сендер қандай әсер алдыңдар. Нені
білдіңдер? Нені білгілерің келеді? жазып, смайлик арқылы
жапсырамыз.
ІV. Үйге
тапсырма. Ұлттық тағамдарға байланысты буклет жасап
келеміз.
Сабақ аяқталды.
Сау болыңыздар!
6 -
сынып
Тақырыбы: Қазақтың ұлттық
тағамдары
Сабақтың
мақсаты:
Білімділік: қазақтың ұлттық тағамдарының
ерекшеліктерін, ұлттық тағамдардың даярлау технологиясының әдіс -
тәсіл жолдарын
үйрету;
Дамытушылық: оқушылардың ұлттық тағамдар
туралы білімдерін, қызығушылығын, еркін сөйлеу, ойлау қабілеттерін
дамыту;
Тәрбиелік: оқушыларды ұлттық салт - дәстүрді
сақтауға баулу. Тағам жасаудың
тәсілдерін үйрету кезінде тазалыққа, ұқыптылыққа, үнемділікке
тәрбиелеу.
Сабақтың түрі:
аралас сабақ
Сабақтың әдісі:
түсіндіру, сұрақ - жауап, әңгімелеу, топпен
жұмыс.
Сабақтың
көрнекілігі: қазақы дастарқан, қазақтың дарқан дастарқаны
энциклопедия, слайд, буклет
Пәнаралық
байланыс: биология, әдебиет,
тарих
Сабақ
барысы
І. Ұйымдастыру
кезеңі.
а) сәлемдесу
әдебі: Сәлемдесу, оқушылардың көңіл - күйіне, денсаулығына баса
назар аудару.
ә) сабаққа
қатысуын бақылау: жоқ оқушыларды белгілеу, кезекшілерді анықтау,
құралдарды тексеру.
ІІ. Үй
тапсырмасын тексеру.
1. Жарма дәнді
дақылдарына не жатады?
2. Жармалар
қандай тағамдық заттарға
бай?
3. Жармалардың
алғашқы өңделуі не үшін
қажет?
4. Жармадан
қандай тағам түрлерін жасауға
болады.
5. Жармаларды
сақтау тәсілдерін ата.
6. Макарон
өнімдерінің қандай түрлерін
білесін?
7. Макаронның
шығу тарихы қандай?
ІІІ. Жаңа
сабақ.
«Ас қадірін
білмеген аштан өледі, ат қадірін білмеген жаяу қалады», «Ас –
адамның арқауы». Осы мақалдар қандай мағына береді. Дұрыс
айтасыңдар олай болса бүгінгі тақырыбымыз: Қазақтың ұлттық
тағамдары. Бүгін біз топқа бөліне отырып ұлттық тағамдар туралы,
олардың дайындалуы жайлы толық танысатын боламыз. Мен 3 топқа
бөлдім. Сол топ бойынша тапсырмалармен жұмыс
жасаймыз.
1 топ. Ет
тағамдары: қазақша ет, сорпа, қуырдақ, қазы, қарта, жал - жая,
шұжық, сүр ет, құйрық -
бауыр.
2 топ. Сүт
тағамдары: қымыз, шұбат, айран, сары май, құрт, кілегей, сүзбе,
ірімшік.
3 топ. Ұн
тағамдары: бауырсақ, шелпек, құймақ, қаттама т.
б.
Тапсырма: Қазір
ұлттық тағамдар, жұмбақ, мақал - мәтел туралы кім көп білетінін
байқап көрейік.
1. Нан бар
жерде...... (жан бар)
2. Айранды
ұйыту тәсілін ата.
3. Шұжық қалай
жасалады?
4. Бауырсақтың
қандай түрлерін білесің?
5. Ас
адамның.... (арқауы)
6. Қазақша етті
қалай пісіреді?
7. Еттің соры
қуырдақ, ұнның соры....
(бауырсақ)
8. Бауырсақтың
жасалу жолын ата.
9. Ас атасы....
(нан)
10. Қатты, әрі
тәтті дәмін кім жеп көрген?
(Құрт)
11. Қазы -
қарта дегеніміз не?
12. Қуырдақтың
жасалу жолын ата.
13. Үсті тас,
асты тас, ортасында піскен ас. (Таба
нан)
14. Шұбат неден
жасалады?
15. Қаймақ
дегеніміз не?
16. Сылдыр
сұйық, су емес, Ішсең сусын
қанады.
Ақ болса да қар
емес, Шешуін кім табады?
(Сүт)
17. Ас қадірін
білмеген аштан өледі, ат қадірін білмеген.... (жаяу
қалады)
18. Табақ тарту
ретін ата.
19. Қаймақтың
түрлерін ата.
20. Жылқының
етін жесең тісіне кіреді, жемесең.... (түсіне
кіреді)
Келесі
тапсырмада топ бойынша қағаз бетіне қазақтың бай дастарқанының
жобасын салып
көрсетесіңдер.
ІҮ. Сабақты
пысықтау (рефлексия). INSERT
картасы
Сіздер бүгінгі
сабақта белсенді болдыңыздар. Мен сіздерге бірнеше сұрақ қойғым
келіп тұр. Сабақ несімен қызықты
болды?
Сабақтан не
үйрендім?
Нені
білдім?
Нені білгім
келеді?
Бүгінгі сабақта
қазақтың ұлттық тағамдарын меңгергендеріңізді байқадым.
Барлықтарыңыз сабаққа белсене қатысып отырдыңыздар. Қолдарындағы
житондарды санап
жіберіңіздер.
ҮІ. Үйге
тапсырма. Басқа ұлттардың ұлттық тағамдарына
реферат
ҮІІ.
Оқушылардың білімін бағалау. Оқушылардың сабаққа белсене қатысып,
сұрақтарға жауап беруіне қарай білімдерін
бағалау.
ҮІІІ. Жұмыс
орнын ретке келтіру
жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз
Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз
ұлттық тағамдар сабақ
ұлттық тағамдар сабақ
Сабақтың
тақырыбы: Ұлттық тағамдар
Сабақтың
мақсаты: Қазақтың ұлттық тағамдарының ерекшелігі мен құндылығын,
қазақ халқының қонақжай дәстүрін құрметтеу, тағамдардың жасалу
жолдарына түсініктер беру.
Тәрбиелігі:
Жаңашылдыққа, әдемілікке, тіл мәдениетіне жаңа заман талабына сай
тәрбиелеу.
Дамытушылығы:
Оқушылардың шығармашылығын, қолөнер шеберлігін, ұйымдастырушылық
қабілетін дамыту.
Сабақтың түрі:
аралас сабақ.
Сабақтың әдісі:
іздену, салыстыру, сараптау, талдау, әңгімелеу, сұрақ -
жауап.
Сабақтың
көрнекілігі: оқулықтар, суреттер, конверттер, мақал - мәтелдер,
тағам түрлері, слайдтар.
Сабақ
барысы.
1. Ұйымдастыру
кезеңі.
2. Сабаққа
әзірлігін тексеру.
3. Кіріспе
әңгіме
оқушыларды 2
топқа бөліп, сабақ жоспарымен
таныстыру.
1. Жаңа
сабақ:
Сабағымыз 7
кезеңнен тұрады.
1. Венн
диаграммасы. Өз ойларымен
бөлісу.
2. Кесте
бойынша жұмыс.
3. «Бой
сергіту»
4. Бұл қандай
тағам?
5. Мақал –
мәтелдер.
6. Мен саған,
сен маған.
7.«Менің
сүйікті тағамым»
- Бүгінгі жаңа
сабағымыздың тақырыбы: Қазақтың ұлттық
тағамдары.
Қай халықтың
болмасын дастарқаны, сол халықтың тұрмыс салтына, әдет - ғұрпына,
тіршілік тынысына орай қалыптасары белгілі. Ғасырлар бойы көшпелі
тұрмыс кешкендіктен болар қазақ халқының тағамдары өзге жұрттан
өзгешелеу. Оның негізгісі: ет, сүт, қымыз, сары май, құрт, ірімшік
секілді өңкей малдан алынатын өнім
түрлері.
Қазақ халқы
қонақжай, бар тәуірін қонаққа деп сақтаған. Екі - үш қонақ көрпесі,
екі - үш қойы тұрмаған шаңырақты қазақ тақыр кедей санаған. Ал бар
бола тұра қонаққа қадір құрмет көрсетпеген кісіні «шық бермес
шығайбай» атандырған.
Иә
қонақжайлылық, мейманды қабылдау, қонақасының жай - жапсарын жетік
білу ата - бабамыздан қалған аса қастерлі салтымыз,
дәстүріміз.
2. Өз ойларымен
бөлісу.
1. Диаграмма
«Венн» қолдану.
2. Кесте
бойынша жұмыс істеңдер.
1. Еттен
жасалатын тағамдарды таңдап
алыңдар.
2. Сүттен
жасалатын тағамдарды таңдап
алыңдар.
3. Ұннан
жасалатын тағамдарды таңдап
алыңдар.
3.«Бой
сергіту»
Әр командаға 6
сұрақтан құралған карочка беріледі, кейін әрқайсысы жауап
береді.
Ет тағамдары
командасы.
1. Қазақтың
ұлттық тағамдарын ата? (Шұжық, бесбармақ, қазы, қарта
т.б.)
2. Шұжық ненің
етінен жасалады? (қой, сиыр, түйе, жылқы
етінен)
3. Сенің
сүйікті тамағың не? (...)
4. Қазақтың
басты ұлттық тағамы не?(ет)
5. Қымыз ненің
сүті?(биенің сүті)
6. Сүт
тағамдарын ата?(шұбат, айран,
қымыз)
Сусындар
командасы.
1. Айран ненің
сүтінен жасалады? (сиыр
сүтінен)
2. Қазы, қарта,
жая ненің еті? (жылқы еті)
3. Бесбармаққа
ненің етін салады? (жылқы, сиыр, қой, түйе
етін)
4. Жылқы етінің
қандай ерекшелігі бар? (жылқының еті қатпайды, майы
тоңазымайды
5. Құрт неден
жасалады? (сүттен)
6. Сенің
сүйікті тағамың не? (...)
4. Бұл қандай
тағам?
1. Қаймағы
алынған немесе алынбай пісірілген сүтке азырақ су қосып ұйытылады.
Ол - жеңіл және сусындық тағам.
/Айран./
2. Кез келген
малдың етінен жасала береді, өкпе - бауыр қосып жасайды. Түрлері
көп: соғым, өкпе - бауыр, қарын/
Қуырдақ./
3. Шай
дастарханының басты асы. Ең жоғары сапалы ұннан май, ашытқы қосып
жасалады. Әр түрлі пішінде, үш - төрт бұрышты, сопақша, домалақ
болады. Түрлері көп. Мысалы: бармақ, жол, ақ, той т. б.
/Бауырсақ./
4. Сүттен
жасалған ұлттық тағам. Мағынасы да құрғатылған, кептірілген сүт
деген мағынаны береді. Пісіліп майы алынған айранды қайнатып кенеп
дорбада сүзіп алып тұздап өреде кептіріп сақтайтын тағам түрі.
/Құрт/
5. Аса кәделі
дастарқан дәмі. Ол қыста қатпайтын, жазда бұзылмайтын өте дәмді
тағам.. Оған құмшекер, ұнтақталған ірімшік, мүйіз салып
араластырады. /Жент/
6. Жылқы етiнiң
деликатесi. Онша семiз емес салқындатылған жылқы етiнен не
салқындатылған немесе мұздатылған майдан
әзiрлейдi.
/Шұжық/
5. Мақал -
мәтелдер.
Досыңның
үйінде, су берсе де ішіп
кет
Ынтымақты үйдің
асы тәтті.
Ат – адамның
қанаты, ас - адамның қуаты
Ас үстінен
аттама, астан үлкен
емессің.
Ас тұрған жерде
ауру тұрмайды.
Ас - иесімен
тәтті
Алтын, күміс -
тас екен, арпа, бидай - ас
екен.
6. Мен саған,
сен маған
Топ балалары
бір – біріне дайындаған сұрақтарды
қояды.
7.«Менің
сүйікті ұлттық тағамым» атты тақырыпқа, тағамының дайындау тәсілін
аитып беруі қажет.
ІІІ
Бағалау
Рефлексия.
Балалар бүгінгі сабақтан сендер қандай әсер алдыңдар. Нені
білдіңдер? Нені білгілерің келеді? жазып, смайлик арқылы
жапсырамыз.
ІV. Үйге
тапсырма. Ұлттық тағамдарға байланысты буклет жасап
келеміз.
Сабақ аяқталды.
Сау болыңыздар!
6 -
сынып
Тақырыбы: Қазақтың ұлттық
тағамдары
Сабақтың
мақсаты:
Білімділік: қазақтың ұлттық тағамдарының
ерекшеліктерін, ұлттық тағамдардың даярлау технологиясының әдіс -
тәсіл жолдарын
үйрету;
Дамытушылық: оқушылардың ұлттық тағамдар
туралы білімдерін, қызығушылығын, еркін сөйлеу, ойлау қабілеттерін
дамыту;
Тәрбиелік: оқушыларды ұлттық салт - дәстүрді
сақтауға баулу. Тағам жасаудың
тәсілдерін үйрету кезінде тазалыққа, ұқыптылыққа, үнемділікке
тәрбиелеу.
Сабақтың түрі:
аралас сабақ
Сабақтың әдісі:
түсіндіру, сұрақ - жауап, әңгімелеу, топпен
жұмыс.
Сабақтың
көрнекілігі: қазақы дастарқан, қазақтың дарқан дастарқаны
энциклопедия, слайд, буклет
Пәнаралық
байланыс: биология, әдебиет,
тарих
Сабақ
барысы
І. Ұйымдастыру
кезеңі.
а) сәлемдесу
әдебі: Сәлемдесу, оқушылардың көңіл - күйіне, денсаулығына баса
назар аудару.
ә) сабаққа
қатысуын бақылау: жоқ оқушыларды белгілеу, кезекшілерді анықтау,
құралдарды тексеру.
ІІ. Үй
тапсырмасын тексеру.
1. Жарма дәнді
дақылдарына не жатады?
2. Жармалар
қандай тағамдық заттарға
бай?
3. Жармалардың
алғашқы өңделуі не үшін
қажет?
4. Жармадан
қандай тағам түрлерін жасауға
болады.
5. Жармаларды
сақтау тәсілдерін ата.
6. Макарон
өнімдерінің қандай түрлерін
білесін?
7. Макаронның
шығу тарихы қандай?
ІІІ. Жаңа
сабақ.
«Ас қадірін
білмеген аштан өледі, ат қадірін білмеген жаяу қалады», «Ас –
адамның арқауы». Осы мақалдар қандай мағына береді. Дұрыс
айтасыңдар олай болса бүгінгі тақырыбымыз: Қазақтың ұлттық
тағамдары. Бүгін біз топқа бөліне отырып ұлттық тағамдар туралы,
олардың дайындалуы жайлы толық танысатын боламыз. Мен 3 топқа
бөлдім. Сол топ бойынша тапсырмалармен жұмыс
жасаймыз.
1 топ. Ет
тағамдары: қазақша ет, сорпа, қуырдақ, қазы, қарта, жал - жая,
шұжық, сүр ет, құйрық -
бауыр.
2 топ. Сүт
тағамдары: қымыз, шұбат, айран, сары май, құрт, кілегей, сүзбе,
ірімшік.
3 топ. Ұн
тағамдары: бауырсақ, шелпек, құймақ, қаттама т.
б.
Тапсырма: Қазір
ұлттық тағамдар, жұмбақ, мақал - мәтел туралы кім көп білетінін
байқап көрейік.
1. Нан бар
жерде...... (жан бар)
2. Айранды
ұйыту тәсілін ата.
3. Шұжық қалай
жасалады?
4. Бауырсақтың
қандай түрлерін білесің?
5. Ас
адамның.... (арқауы)
6. Қазақша етті
қалай пісіреді?
7. Еттің соры
қуырдақ, ұнның соры....
(бауырсақ)
8. Бауырсақтың
жасалу жолын ата.
9. Ас атасы....
(нан)
10. Қатты, әрі
тәтті дәмін кім жеп көрген?
(Құрт)
11. Қазы -
қарта дегеніміз не?
12. Қуырдақтың
жасалу жолын ата.
13. Үсті тас,
асты тас, ортасында піскен ас. (Таба
нан)
14. Шұбат неден
жасалады?
15. Қаймақ
дегеніміз не?
16. Сылдыр
сұйық, су емес, Ішсең сусын
қанады.
Ақ болса да қар
емес, Шешуін кім табады?
(Сүт)
17. Ас қадірін
білмеген аштан өледі, ат қадірін білмеген.... (жаяу
қалады)
18. Табақ тарту
ретін ата.
19. Қаймақтың
түрлерін ата.
20. Жылқының
етін жесең тісіне кіреді, жемесең.... (түсіне
кіреді)
Келесі
тапсырмада топ бойынша қағаз бетіне қазақтың бай дастарқанының
жобасын салып
көрсетесіңдер.
ІҮ. Сабақты
пысықтау (рефлексия). INSERT
картасы
Сіздер бүгінгі
сабақта белсенді болдыңыздар. Мен сіздерге бірнеше сұрақ қойғым
келіп тұр. Сабақ несімен қызықты
болды?
Сабақтан не
үйрендім?
Нені
білдім?
Нені білгім
келеді?
Бүгінгі сабақта
қазақтың ұлттық тағамдарын меңгергендеріңізді байқадым.
Барлықтарыңыз сабаққа белсене қатысып отырдыңыздар. Қолдарындағы
житондарды санап
жіберіңіздер.
ҮІ. Үйге
тапсырма. Басқа ұлттардың ұлттық тағамдарына
реферат
ҮІІ.
Оқушылардың білімін бағалау. Оқушылардың сабаққа белсене қатысып,
сұрақтарға жауап беруіне қарай білімдерін
бағалау.
ҮІІІ. Жұмыс
орнын ретке келтіру
шағым қалдыра аласыз













