Бекітемін:
Сабақтың
тақырыбы: «Ұлттық валютамыз – тәуелсіздігіміздің
көрсеткіші»
Сабақтың мақсаты:
1) Білімділік: Оқушыларды ұлттық теңгенің шығу тарихымен
таныстыру.
2) Тәрбиелік:
Оқушыларды рәміздерімізді құрметтеуге, тәуелсіз қазақ елінің
жетістіктерін, тарихын білуге тәрбиелеу.
3) Дамытушылық: Оқушылардың өзіндік көзқарастарын қалыптастырып,
шығармашылық қабілеттерін дамыту.
І. Ұйымдастыру кезеңі
Мұғалім сөзі:
Саламатсыздар ма құрметті оқушылар мен ұстаздар,
сіздерді бүгінгі «Тәуелсіздік символы – ұлттық теңге» атты сынып
сағатына қош келдіңіздер деймін.
Әр мемлекеттің
тәуелсіздігін білдіретін өзіне тән белгілері болады. Бүгінгі
сабақта сол басты белгілердің бірі Қазақстанның ұлттық валютасы
теңге туралы әңгімелейміз.
Тәуелсіздік алған елдің ең бірінші
айрықша белгісі -ұлттық валюта. Олай болса, Қазақстан
Республикасының да айрықша белгісі ұлттық валютасы теңге. Ол -
Қазақстан Республикасы көлемінде пайдаланылатын заңды төлем
құралы.
Ақша-асыл қазына, халық
байлығы. Халқымыз теңгені
бұрын да пайдаланған. Теңге атауы орта ғасырлардан бастау
алады.VIII-IX ғасырларда әр билеушінің өз руының рәміздері
бейнеленген теңгелері айналымда жүрді. XIV ғасырдың аяғында
Қазақстан аумағында Әмір Темірдің мәнеті айналыста
болды.
Ал, XVI- XVIІІ ғасырларда мыс тиындар қолданыста жүріп,
Қазақстанның Орта Азия мемлекеттерімен және Ресеймен сауда-саттық
байланыста болғанын айғақтайды. Түркі тілдес халықтың «тәнге» деген ақша атауынан орыстың
«деньги» деген сөзі шыққан. Ерте замандарда теңгелерді Түркістан,
Тараз қалаларындағы арнаулы шеберханаларда
жасаған.
Кеңес Үкіметі заманында барлық СССР құрамындағы
мемлекеттердің бәрінде де айналымда рубль болды.
Ал, 1991жылы еліміз Тәуелсіздігін алғаннан соң Елбасының Жарлығымен
Тәуелсіз елдің өзіндік айрықша валютасы болу керектігі
аталды. Сөйтіп, алғашқы
валюта Англияда " Харрисон және оның ұлдары" компаниясында
жасалып 1993 жылдың 12 қарашасында елімізге ұлттық валютамыз
теңге енгізіліп, Елбасының бұйрығы бойынша 1993ж. 15 қарашасынан
бастап Қазақстан Республикасы аумағында теңге валютасы айналымға
енгізілді. Ал, алғашқы тиындарымыз Германияда
жасалынды.
Қазақ валютасын өмірге келтірген суретшілер Тимур
Сүлейменов, Мендібай Алин, Ағымсалы Дүзелханов, Қайролла
Ғабжәлелов.
Ең алғашқы бекітілген тенге купюраларының бірінші бетінде қазақ
халқының әйгілі ұлы тұлғалары әл-Фараби, Сүйінбай, Құрманғазы,
Шоқан, Абайдың бейнелері басылды. Бүгінгі күні Алматы қаласында ақша шығаратын фабрика
жұмыс істейді және Өскемен қаласында металлургия заводында
монеталар шығарылады.
Алдыңғы шыққан ақша мен
қазіргі шыққан ақшаның арасында айырмашылықтар бар.Енді
теңге туралы әңгімелейік.
Алдыңғы шыққан Ұлттық теңгеміздің шеттері
қазақтың ою – өрнектермен безендірілген.
Бірінші бетінде қазақ халқының әйгілі ұлы
тұлғаларының бейнелері басылды. Екінші бетінде ою
- өрнектер, табиғат көріністері бейнеленіп, елтаңбамыз
салынған. Одан кейін жаңа айналысқа шыққан
ақша мынадай болып өзгерді.(қазіргі қолданыстағы
теңгелер көрсетіледі.
Теңгенің орталық бөлігінде « Астана – Байтерек»
монументі бейнеленген . Қазақстан Республикасы
Мемлекеттік әнұраны ноталарының фрагменті
ақ түспен безендірілген. Қазақстан Республикасының
Мемлекеттік елтаңбсы жасыл түспен
бейнеленген.Жоғары оң жақ бөлігінде Қазақстан
Республикасының мемлекеттік туы бейнеленген. Банкноттың төменгі
жағында ашық алақан бейнеленген. Бұл
бейбітшіліктің белгісін білдіреді. Негізгі бейнесі:
Қазақстан , алдыңғы жағында ҚР Көлік және коммуникация
министрлігінің үйі және Астанда Есіл
өзені арқылы көпірде орнатылған қанатты барыстың
суреті салынған.
Теңге –Республикасының
мемлекеттік нышаны. Әнұран, ту және елтаңба сияқты ұлттық валюта да
мемлекеттік нышандардың қатарына жатады. Ұлттық валюта - теңге
біздің еліміздің тәуелсіздігін жариялаған уақыттан бастап болған
айрықша мəнді оқиғалардың бірі болып табылады. Ұлттық валютаны
енгізу елімізде жеке ақша - кредит саясатын жүргізуге мүмкіндік
берді.
Қазақстан валютасын қолдау туралы Халықаралық валюта қорымен, Бүкіл
дүние жүзілік, Еуропалық және Азия даму банкілерімен, сондай – ақ
әлемнің бірқатар дамыған елдерінің үкіметтерімен келісімге қол
жетті.
Қорытынды: Қазіргі кезеңде Мемлекетіміз көтеріліп
келеді, болашақта білімді, саналы азамат
болып өсуімізге борлық жағдай
жасалуда. Осы мүмкіндікті дұрыс
пайдаланып еліміздің ертеңі жарқын
болуына сіздер де ертең еңбек
етесіңдер, соған лайықты ұлан болып
өсіңіздер!