Каракаева Айгерим Койшыбаевна

Тәриеші, педагог-модератор

Маңғыстау облысы, Ақтау қаласы

№46 «Балбұлақ» бөбекжайы МКҚК

«Наурыз – Ұлыстың ұлы күні»

Мақсаты: Наурыз мейрамы туралы түсінік беру. Балалардың  ойлау, қабылдау, зейін қабілеттерін дамыту. Грамматикалық 
талғада жүйелі сөйлеуге, мерекелік көңілін көтеру, елге деген  сүйіспеншілікпен бірге, салт-дәстүрді құрметтеуге тәрбиелеу.

Наурыз айының шығыс халықтарында жыл басы саналатындығын сәбилер санасына жеткізу. Наурыздың 22 - сінде күн мен түннің теңелетіндігін, одан кейінгі күндері күннің ұзарып, түннің қысқаратындығын айтып түсіндіру. Балаларға Наурыз мерекесін қалай айтып түсіндіру. Балаларға Наурыз мерекесін қалай атап өтетіндігін таныстыру. Ұлттық салт - дәстүрлерді құрметтеп, оларды мақтан етуге тәрбиелеу.
 
Балалар музыкамен залға кіреді.

1 бала: О, халайық, халайық! 2 бала: Осыншама жақсылық 3 бала: Бәйшешек гүл ашады

Әсем әнге салайық Алып келген Наурызым Мұздар сайға қашады

Наурыз тойын көңілді Төрлет бізге нұр беріп Суға толып өзен-көл

Бірге қарсы алайық! Шуақ шашып ақ жүзің! Кемерінен асады!

Ән: «Наурыз көктем»

Балалар орындыққа отырады.

Тәрбиеші: Наурыз шығыс күнтізбесінде жаңа жыл басы деп саналады. 21-22 Наурыз күн мен түн теңеледі. «Наурыз» деген сөздің өзі нау- жаңа, рыз-күн деген сөздерден алынып Жаңа жыл деген ұғымды білдіреді. Адамдар Наурыз мерекесіне дайындалады, олар үйлеріне дастархан жайып қонақ күтеді, ән шырқап, би билейді, ойын ұйымдастырады.

Музыка әуенімен қонаққа Алдар көсе келеді.

(сандықтың ішінен шығады)

Тәрбиеші: Балалар, мынау сандықты тарсылдатып тұрған кім екен? Ой Алдар көсе сәлеметсізбе!

Алдар көсе: Сәлеметсіздерме! Наурыз құтты болсын!

Жүргізуші: Сандықтың ішіне қалай тап болдыңыз? Әлде байды алдаймын деп өзіңіз алданып қалдыңызба?

Алдар көсе: Жоқ, жоқ сендерді таң қалдырайын дегенім ғой. Ал сіздер не істеп жатырсыздар, неге жиналып қалғансыздар?

Жүргізуші: Алдар көсе бүгін Наурыз мерекесін тойлап жтырмыз.

Алдар көсе: Аа солай ма.... Ассалаумағалейкум балалар! Балалар онда мен сіздермен ойын ойнағым келіп тур қалай қарайсыздар?

Балалар: ия

Ойын : «Тақия тастамақ»

«Қол күрес»

«Арқан тартыс»

(әр ойынның шартын Алдар көсе айтып түсіндіреді)

Тәрбиеші: Алдар көсе балалар бір сергіп қалды. Ал енді сіздің ойыныз жақсы екен, сізге рахмет, балалардың наурыз мерекесіне арналған тақпақтарын тыңдаңыз.

Алдар көсе: Жарайды.

Балалар:

1. Наурыз тойы әдемі, 2. Кел балалар ойнайық 3.Думандасын дархан жерім

Әжем еске түсірді Наурыз тойын тойлайық Күмбірлесін күй төгіліп.
Біздерге арнап әдемі Баянды боп мереке Наурыз тойы құтты болсын,

Наурыз көже пісірді. Қыр гүліндей жайнайық: Қонақ жайлы жомарт елім   

Алдар көсе: Жарайсыңдар балалар!

Тәрбиеші: Балалар, Алдар көсе біздерге тағыда қонақ келе жатырған сияқты.....

(Музыкамен залға әжей келінімен кіреді)

Жүргізуші: Қош келдіңіз!

Әже мен келіні: Армысыздар, балалар! Армысыздар үлкендер! Бүгін бұл мерекеде балабақшаларды аралап келе жатыр едік, сіздің балабақшада Наурыз мерекесі болып жатыр естіп, қонақ болайық деп келді.

Алдар көсе: ия, әжей дұрыс айтасыз осы топта үлкен мереке болып жатыр, жайғасыңыз. Біздің балалар қәзір сіздерге би билеп береді.

Би «Домбыра»

(Балалар орындыққа отырады)

Тәрбиеші: Халқымыздың ұлттық өнерінің тағы бір керемет түрі бұл айтыс. Наурыз мейрамында ақындар айтысы болып отырған. Ақындар жақсылық пен жамандық, суық пен жылының күресін жырлаған.
Халқымыздың ежелден келе жатқан бұл төл өнері бүгінгі ұрпақ бойында да өз жалғасын табуда. Осындай тамаша өнерді жалғастыру өз парызымыз деп түсінген кішкентай айтыскерлерімізді қошеметтеп қарсы алайық:

Айтыс

Айтыс:

Екі ақын: Оу, халайық, халайық,

                Әсем әнге салайық.

                Наурыз тойын көңілді,

                Бірге қарсы алайық.

Әсем: Айтысуға өзіңмен,

               Шығып тұрмын алдыңа.

               Айсары ауылынан келген,

               Дильназ ақын мен болам.

Омар:   Меніменен айтысар,

              Балтылдығың бар екен.

              Таныстырсам өзімді,

              Алмат ақын мен болам.

Әсем: Бәтеңкеңнін бауында,

               Байлай алмай жүруші ең.

               Үйреңдіңбе жейдеңнің,

               Теріс қарай киюші ең.

Омар:   Құрбым кімге күлесің,

              Өзің нені білесің.

              Онға дейін қиналып,

              Санай да алмай жүруші ең.

Екі ақын: Ұлы наурыз бәріңді,

                Татулыққа шақырған.

                Тоқтатпасақ айтысты,

                Сөз қалған ба ақыннан.

Әже: жарайсыңыздар балалар, қандай керемет.

Алдар көсе: Балалар сіздер күшті би билейді, суырып салма ақын екенсіздер, ал мен тағыда ойын ойнағым келіп тұр

(Ортаға үстел қойылады. 2 ер бала шығып күш сынасады)

Әже: Рахмет сіздерге балалар. Барлықтарыңыз епті екенсіздер! Біз тойды одан әрі бесікке салу рәсімімен жалғастырсақ деген тілегіміз бар. Бүгінгідей ұлы мерекеде немерелі болып, сол немеремді бесікке салайын деп едім, қанекей келінім, әкелші бесікті балалар халық дәстүрін көріп тамашаласын.

(«Ереулік» салты көрсетіледі)

Жүргізуші: Біздің халқымыз осындай тамаша, тәрбиелік мәні зор салт дәстүрге бай халық.

Жүргізуші: Балалар бүгінгі мейрамға бізге бата беруге арнайы Қыдыр атамыз да келіпті.Келіңіз, ата төрлетіңіз.
Қыдыр ата: Армысыздар халайық. Ұлыстың ұлы күні құтты болсын!

Ұлыс оң болсын!