«Ұшқыр ой мен шешен тіл» сайысы

Мақсаты: Оқушылардың жан-жақты білімдерін тексеру, логикалық ойлау, есте сақтау қабілеттерін шыңдау. Өз ойын жеткізе білуге тәрбиелеу.

Көрнекілігі: нақыл сөздер, тапсырмалар, логикалық тапсырмалар, әр топқа даярлаған үстел, интерактивті тақта.                                                                    

Түрі: Топтық сайыс                                                                                                                

Қатысатын сыныбы:  5 «Б».

Барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

(Оқушыларды берген тапсырманы дұрыс орындауға, нақты жауап беруге дайындау)

2. Кіріспе бөлім.                                                                                                                     

Армысыздар қадірлі қонақтар, ұстаздар және оқушылар!                                              

Ал келіңдер, келіңдер,                                                                                                            

Біріңе - бірің еріңдер.
Біліміңді тексеріп,
Ойынға қатысып көріңдер,

Көңілді тапқыштар, алғырлар,
Бар өнерін алдарыңа салады.
Кім білімді, көп оқыған болса егер,
Бүгінгі күн жеңімпазы болады - дей отырып сайысымызды бастаймыз.

Әділқазы алқасына бір сәлем!
Әділдікке бас иеді күллі әлем!
Жүйрік озар сайыстарда неше бір.
Сарапқа сап әділдікпен шеше біл!
Сайыстың әділ бағасын беретін, әділқазы алқасымен таныс болыңыздар.
Енді сайыскерлерімізді ортаға шақырайық.   Оқушылар ақ, қара сөзі арқылы топқа бөлінеді. 

Ақ сөзі «Алғырлар» тобы,  Қара сөзі «Тапқырлар» тобы

Бөлімдермен таныстырып өтейін:

1 кезең - Таныстыру

2 кезең -"Сұрақ бізден-жауап сізден» әдебиеттік оқу пәнінен

3 кезең -«Қанатты сөз қазына»

4 кезең -"Айшықты сөздер"                                                                                                                  

5 кезең -"Суреттер сөйлейді"

6 кезең -" Поэзия минуты"

7-кезең- «Құпия сандық»

Білген сайын келеді біле бергім,
Біле беру емес пе тілегі елдің.
Бүгін осы сайыста жеңіске жет,
Білімді, әрі білікті жас жеткіншек
- деп сайысымыздың 1 - бөлімін бастаймыз.

І – кезең: Таныстыру. Енді топ мүшелерімен танысуға көшейік. (әр топ – топ аты, топ ұранын, сәлемдесуімен таныстырады, әр топта 4 оқушыдан қатысады)

1-топ:  «Алғырлар» тобы

Ұраны: 

«Алғырлар» алға                                                                                         

Қарсыластан қалма                                                                                                      

Батылдыққа баста                                                                                                  

Жарыстардан қашпа

2-топ: «Тапқырлар» тобы

Ұраны: 

Біз тапқырлар тобымыз                                                                              

Ойланамыз табамыз.                                                                                                 

Қарсыластан біз жеңілмеуге                                                                                              

Жеңуге біз талпынамыз

ІІ – кезең: «Сұрақ бізден- жауап сізден»

Ұшқыр ойға ерік болып шеберлік,

Сөз кезегін әдебиетке берелік

Арамызда тапқыш достар көп екен

Солардың енді жауаптарын көрелік

Әрбір дұрыс жауап 1 ұпай.

1-топ  «Алғырларға»                                                                                      

1. Ұлыстыңұлы күні қай күн? (22 наурыз)                                                                           

2. Төрт жыл мезгілдеріне байланысты өлең жазған ақын? (Абай)                                 

3. «Экспо» көрмесі қай қалада өтті? (Астана)                                                          

4. Түркістан қаласы қай өңірде орналасқан? (Оңтүстікте)                                                        

5. Қазақ тілінде неше септік бар? (7)

2-топ  «Тапқырларға»

1. Шығармада кейіпкердің кезектесіп сөйлеуін қалай атайды? (диалог)  

2. Сан есім қандай сұрақтарға жауап береді? (қанша?неше?нешінші?)                                                     

3. «Ақылды» сөзінің түбірі?(Ақыл)                                             

4 . Нағашы деген кім? (анасы жақтан туыстар) 

5. Қандай салт-дәстүрлерді білесің?(шілдехана,баланы қырқынан шығару,сүндет той)

Әділқазылардың берген ұпай саны.

3 кезең -«Қанатты сөз қазына»                                                                                                 

Әрбір дұрыс жауап 5 ұпай.

Білімдіден шыққан кез,                                                                                              

Талаптыға болсын тез.                                                                                                    

Нұрын, сырын білуге,                                                                                                      

Көкірегінде болсын көз-дей келе келесі бөлімге кезек берсек. Топ басшылары келіп мына қағаздан  мақал тақырыптарын таңдайды.Таңдаған тақырыптарына байланысты 4 мақал айтады.                                                                

Еңбек туралы 3 мақал.                                                                                                      

Отан, туған жер туралы 3 мақал.                                                                                          

Оқу, білім туралы 3 мақал.                                                                                                     

4 кезең -"Айшықты сөздер" бұл айналымда бірнеше сөз тіркесі беріледі оқушылар бір сөзбен айтуы керек. 

Әрбір дұрыс жауап 1 ұпай.

1-топ. 

1. Төбе шашы тік тұрды.  (қорықты)                                                                              

2. Қолды болды (Ұрланды)                                                                                                      

3. Жүрек жұтқан (батыр)                                                                                                                  

4. Қоян жүрек (қорқақ)                                                                                                                                

5. Көз ілінбеді  (ұйықтамады)                                                                                                   

6. Бетінен оты шықты  (ұялды)                                                                                                    

7. Қой аузынан шөп алмас (жуас)                                                                                                      

8. Төбесі көкке жетті (қуанды)

2-топ. 

1. Күлін көкке  ұшыру (құрту)                                                                                                 

2. Жүрек жалғап алды (тамақтанды)                                                                                          

3. Көзін-ашып жұмғанша  (лезде)                                                                                              

4. Беті бүлк етпеді (ұялмады)                                                                                                      

5. Ит терісін басына қаптады  (ұрысты)                                                                                               

6. Тісіңнен шығармау  (айтпау)                                                                                         

7. Қабағынан қар жауды (ашуланды)                                                                                                 

8. Ит өлген жер (алыс)

5 кезең -"Суреттер сөйлейді» 

Берілген суреттер бойынша әңгіме құрастыру.     

6 кезең -"Поэзия минуты"

Әр топтан  2 оқушы жаттаған өлеңдерін мәнерлеп  айтады.  Әрбір мәнерлеп айтылған өлеңге 5 ұпай беріледі.

Әділқазылардың берген ұпай саны.

7-кезең- «Құпия  сандық» бұл кезеңде екі топ мозайка құрастырады. Сол құрастырған суретте қандай ертегі шықса, сол ертегіден үзінді айтып өтеді.

Әділқазылардың берген ұпай саны.

Осымен ойынымыз шарықтау шегіне жетті.
Жарыс заңы ежелден,
Жеңімпазды анықтау.
Жеңімпаз болу шарты сол,
Еңбектену, жалықпау. –
деп сөз кезегі әділқазыларға беріледі. Жеңімпаздарға марапаттау айтылады. .