Психологиялық тренинг тақырыбы: Мұғалім бейнесі
Қатысушылар: мектеп педагогтары
Мақсаты: Мұғалімдердің эмоционалды көңіл күйілерін көтеру, психологиялық ахуал тудыру, топтасып жұмыс істеу жүйесін әрі қарай дамыту.
Жұмыс түрі: топтық жұмыс
Көрнекілік құралдар: интерактивті тақта, доп, ватман, түрлі - түсті қарындаштар, фламастерлер, шарлар
«Ұстаздық еткен жалықпас, үйретуден балаға»,- деп айтқан ұлы Абай Құнанбаев атамыз. Шынымен де, өскелең ұрпақты, ұлт пен ел болашағын тәрбиелеу, мұғалім кәсібін таңдап, оны шын жүрекпен, бар болмысыңмен сүю әрбір адамның қолынана келе бермейтін игі іс. Сондықтан да, таңдаған мамандық жолынан ешқашан таймаңыздар, әрбір қиыншылықтарды абыроймен жеңіп шығуларыңызды тілеймін.

Тренинг ережесімен таныстыру.
1. Өз ойын ашық айту.
2. Өзгенің пікірін құрметтеу.
3. Шынайылық.
4. Белсенді әрекет ету.
5. Өз сезімін басқара білу.
6. Уақытпен санасу.

Ұйымдастыру:

Психолог: Құрметті ұстаздар! Өз қызметтерін аянбай, алаңсыз жүргізуіне ұшқыр ой, алғыр зейін, ашық көз, ояу көкірек керек екені даусыз. Сергек қимылмен, ширақ оймен, сезітмал жүрекпен адал еңбек ететін, олардың зерделеріндегі ойларынан түйін алу. Бүгінгі мақсат – айналамыздағы адамдарымызбен қарым-қатынасымыз қандай, олар кімдер, біз кімбіз, өзімізді-өзіміз танимыз ба? деген сұрақтарға жауап іздеп, тұлғаның даму көзқарасын анықтау.

«Мұғалім – тәуелсіз мемлекетіміздің болашағын қалап жатқан маман. Өйткені ел болашағының кілті- бүгінгі жас ұрпақтың қолында. Жас ұрпақтың бойына  білім мен ізгілік нұрын себуші- ұстаздардың қолында. Тек жоғарғы сауатты, дарынды, дана әрі отансүйгіш мұғалім ғана лайықты ұрпақ тәрбиелеп шығара алады»- деп Елбасы атап көрсеткен болатын. Осы орайда ұстаздықты жүрек қалауымен таңдап еңбек етіп жүрген мамандарға, бүгін сіздердің психикалық көңіл-күйлеріңізді көтеруге, өз бойларыңыздағы шығармашылық қабілеттеріңізді бағалай білуге, өз-өзіңізге құрметпен қарауға, бір-біріңізбен сыйластық қарым-қатынаста болуға, стрестен арылуға арналған «Жақсы көңіл- күй – жан азығы» психологиялық тренингке сіздерді ұйымшылдықпен қатысуға шақырамыз. Ендеше сіздерге сәттілік тілей отырып, тренингімізді бастаймыз.

№1 жаттығу.. І. Сәлемдесу: «Көрші»- 1 минут
Қатысушылар шеңберге тұрады. Жүргізушінің нұсқауын орындайды.
Көршіңді оң жақтан құшақта,
Көршіңді сол жақтан құшақта.
Оң жақтағы көршіңе бір жымиып,
Сол жақтағы көршіңе бір жымиып қараңыз.
Туыс адамды көрген кездегідей амандасыңыз
Біреуден қарыз болғандағы кісін көргендей амандасыңыз
Көп уақыт көрмеген досыңызды көргенде
Бастықты көргенде.

№3 жаттығу. «Оқушы»
Әр қатысушы түсінік береді: «Оқушы дегеніміз – ол...».

№4 жаттығу. «Ырғақты тоқтату».
Қатысушылар арасынан бір мұғалім ролінде ойнайды, қалғандары тәртәпсіз оқушылар. Оқушылар сыныпта шулап, мұғалім 5 минут ішінде сыныпты тыныштандыру керек. Немесе қатысушылардың әрқайсысы өз тәжірибесімен бөліседі.

№5 жаттығу. «Баға қою».
Қатысушылар шеңберге тұрады. Арасынан біреуі мұғалім, қалғандары оқушылар болады. Мұғалім роліндегі қатысушы негативті бағаны (екіні) бір оқушыға қоюы керек. Содан кейін, позитивті баға «бес» қоюы керек. Қалған қатысушылар мұғалімнің сол кездегі интоннациясын, эмоциясын қалай келтіргендігін, қандай сөздер айтқандығын бақылайды. Бұл рольде әрбір мұғалім болып көруі керек.
Психолог кеңесі: Оқушыға негативті баға қою кезінде мұғалім балаға деген өзінің қатынасын білдіру керек және сол баланың ертеңгі күні жақсы оқитындығына сенімділігін көрсету керек. Мысалы: «Өкінішті - ақ, Дина. Бүгін менің саған екі қоюыма тура келді. Сен өте қабілетті оқушысын. Алдағы уақытта бүгінгі бағаңды түзетесін деп ойлаймын».
Оқушыға позитивті баға қою кезінде мұғалім баланың оқуға деген талпынысын бекіту керек. Мысалы: «Жарайсың, сен бүгін бес алдың. Осы жолыңнан тайма».
№7 жаттығу. «Түрлі түсті шарлар» - аяқталмаған сөздер.
Қатысушылар шеңберге тұрып, нұсқаулықты тыңдайды: «Бір - екі айдың ішінде егер де Сізді қуантқан нәрселер көбірек болса, жасыл шарды алып «Жұмыста соңғы кезде мені қуантқан...» деген сөйлемді аяқтау керек, ал егерде ренжіген сәттеріңіз басым болса, «Жұмыста соңғы кезде мені ренжіткен...» қызыл шарды алып осы сөйлемді аяқтау керек.
Мақсаты: Мұғалімдер бір-бірінің жақсы қасиеттерін жазып, табу.

Барысы: Мұғалімдердің есімдері жазылған парақшалар мұғалімдерге таратып беріледі. Кімге қай мұғалімнің аты түссе  сол параққа сол мұғалімдердің жақсы қасиеттерін жазып айтады. Ал басқалар кімді айтқанан табу керек.

 «Еңбек ағашы»

Барысы: Мұғалімдерге 3-түрлі қағаз қиындылары таратылып беріледі. Сол қағазға өз ойларын жазып, әр қайсысын өз орнына іледі.

1. Бұталарға- Мұғалім қандай болу керек?

2. Жапырақтарға- Мұғалімнің түпкі мақсат, мұраты

3. Гүлдерге- Мұғалімнің еңбегінің нәтижесі

4. Жемістеріне- Шәкірт қандай болу керек? деген мақсатпен ілінуі керек. Мұғалімдер «Еңбек ағашын» құрастырып шықты. Сіздердің еңбектеріңіздің жемісі осы деп назарларын тақтаға аудардық. Қатысушыларға алғыс сөз айтылады.

Пед. Тренингтің талдау сұрақтары:

Ұжымдағы психологиялық қарым-қатынас.

Мұғалімнің кәсіби өсуіне қажетті жағдайлар, мұғалімге кәсіби және әдістемелік көмек берудің нәтижелігі.

Ата-ана, отбасының мектеп жүйесіндегі орны..

Сіздің жұмысыңыздың тиімді ұйымдастырылуы және оның оқушы денсаулығына тигізер әсері.

Ұжымдағы қалыптасқан дәстүрлердің денсаулықты сақтау педагогикасы принциптерін жүзеге асырудағы маңызы..

7. Кері байланыс.

Қатысушыларға ақ параққа күннің, бұлттың, жаңбырдың, жасыл шөптер бейнеленген парақ таратылады. Тренингтен алған әсерін, бір-біріне тілектерін сол берілген суреттердің біреуіне жазады.

Талдау:

Күннің суреті – тренингке қатысушының толық қанағаттанғаны, көңілденгені.

Бұлттың суреті – алған әсері төмен.

Жаңбырдың суреті – ешқандай әсер алмаған.

Жасыл шөптер – көңілді, жақсы әсер алғаны.

Жүргізуші: Міне, біздің бүгінгі кездесуіміз аяқталды бірақ, жолымыз біткен жоқ. Біз сіздермен әрдайымда қозғалыстамыз. Кез - келген мақсатқа жеткенде біздің алдымыздан жаңалықтар шығады, жаңалықтың шегі жоқ. Эпиграф: «Біз қартайғандықтан ойын ойнауды тоқтатып тұрған жоқпыз, ойын ойнамағандықтан қартаямыз». Мен сіздерге шығармашылық табыс тілеймін!

Тренингке қосымшалар

Педагогикалық жағдаяттар
1 – жағдаят
Тоқсандық баға шығарғанда талас бағаны байқамай оқушыға төмен баға шығардыңыз. Әрі оны ұмытып кеттіңіз. Оқушының ата - анасы директорға шағымданып келеді, сізді шақырады.
1. Директорға не дейсіз?
2. Ата - анаға не дейсіз?
3. Өзіңізге өзіңіз не дейсіз?

2 – жағдаят
Талғат нашар оқумен қатар, мектеп ережелеріне сай тәртіп сақтамаушы еді. Сол себептен де сынып жетекшісі үйіне жиі баратын. Оны ата - анасы мектепке сирек келуімен қоймай, баласын жақтап, мұғалімдердің өздері кінәлі деп санайтын. Талғаттың әке - шешесі тек баланы тамақтандырып, киіндірсек болды, ал оқыту мен тәрбиелеу мектептің ісі дейтін.
Талғат сотқа тартылды. Ата - анасы бұған кінәлі мектеп деген ойда болатын.
1. Балаға адамгершілік тәрбие берудегі отбасының жауапкершілігі неде?
2. Ал мектеп бұл істен сырт қалуы керек пе?

3 – жағдаят
Он жасар Қуан мектепте «қиын» бала аталған. Наурыз мейрамы күні сынып жетекшісі оған бір - екі жолдасын ертіп мектеп ауласына он шақты тал отырғызуды міндеттеді. Ол өз жолдастарымен қоғамдық тапсырманы тиянақты орындап шықты. Мектеп линейкасында оларға алғыс айтылды. Осы кезден бастап бала өміріне өзгерістер ене бастады.
1. Жеткіншекке жасалған педагогикалық ықпалдың нәтижелі болу себебі неде?
2. «Қиын» бала мен педагогтың арасындағы қарым - қатынас қалай болу керек?

4 – жағдаят
Мұғалім оқушыларға жүргізген диагностика нәтижесінде өзінің момын, үндемейтін, мінезімен көзге түсетін Серік ең беделді оқушы қатарына шықты да, ал көңілді, жарқын мінезді, балалармен қарым - қатынаста үнемі белсенділік көрсеткен Нұрлан үш - ақ дауыс алды.
1. Алынған мәлімет бойынша Нұрлан белсінділер құрамына кезінде дұрыс тағайындалған ба?
2. Мұндай жағдайда мұғалім қандай шешім жасау керек?

5-жағдаят

Мұғалім оқушыларға тапсырма берді. Оқушы берілген тапсырманы орындағысы келмей:

№6 жаттығу «Жасырын хат, ойлан тап!»
Қажетті құралдар: ватман, түрлі түсті фломастерлер, қарындаштар, өшіргіш, сызғыш
Уақыты: 20 минут
Барысы: Қатысушылар 3 топқа бөлініп отырады.
Жүргізуші: Ерте - ерте - ертеде... әлі адамдардар әріп танымаған уақытта да, олар
бір - біріне хат жазған екен. Қалайша? Олар сурет салуды біліпті. Бүгін біз соны үйренеміз. Өз қарсыластарыңызға сурет арқылы қысқаша ғана ойларыңызды жеткізіңіздер. Әр бір топқа белгілі бір сөйлемдер беріледі:
«Бүгін маған сағат кешкі 6 - да телефон соқшы» - 1 - ші топқа арналған хат;
«Бүгін жұмыстан кейін кинотеатрға барайық» - 2 - ші топқа арналған хат;
«Жексенбі күні сағат 15. 00 - де менің туған күніме кел» - 3 - ші топқа арналған хат.
Мұғалімдер өздеріне берілген тапсырманы ватманға сурет арқылы салып, өзара алмасады. Келесі топтың мұғалімдері, суретте берілген сөздерді анықтаулары қажет.


Рефлексия:
Не ұнады? Тренингтің қай жаттығулары өздеріңіз үшін пайдалы деп таптыңыздар? Бүгінгі психологиялық сабақ туралы өз ойын, алған әсерін 3 сөзбен ғана білдіреді, тілектерін айтады.

«Аң және жәндік» жаттығуы

Әр қатарға өздеріңе ұнайтын аңдар мен жәндіктердің аттарын жазасыңдар. Саны алтау. Осыдан кейін әркім менің оқыған сөйлемімді тыңдайды, оқылған сөйлем арасында үзілісте өзі жазған сөздерді рет – ретімен оқып отырады, яғни өзінің кім екендігін анықтау.

1 1

2 2

3 3

4 4

5 5

6

6Жазған аң, жәндіктерге қарап адамның өзіне мінездеме беруге болады.

1.Мені жұрт---------деп ойлайды

2.Мені ---------деп ойласа екен деп ойлайсыз

3.Дәл өзіңіз......

4. Сізді жұмыста..........

5. Жарыңыздын алдыңда-------------

6. Негізі сіз-------------

 «Жақсы қасиеттерін тап»