51.Су алмасуды реттеу. §52.Нысана мүшелер. §53.Әсер ету эффекті.
51.Су алмасуды реттеу. §52.Нысана мүшелер. §53.Әсер ету эффекті.

#1 слайд
•Фильтрация
•Реабсорбция
•Секреция
«Айырмашылығы
неде?»
1 слайд
•Фильтрация •Реабсорбция •Секреция «Айырмашылығы неде?»
#2 слайд
«Бұл кім? Ол не?» әдісі
•1.Гормон дегеніміз не?
•2.Гормондар қайда кездеседі?
•3.Гормондардың қандай түрлері
бар?
•4.Антидиурездік гормон дегеніміз
не?
•5.Антидиурездік гормон қайда
синтезделеді?
2 слайд
«Бұл кім? Ол не?» әдісі •1.Гормон дегеніміз не? •2.Гормондар қайда кездеседі? •3.Гормондардың қандай түрлері бар? •4.Антидиурездік гормон дегеніміз не? •5.Антидиурездік гормон қайда синтезделеді?
#3 слайд
«Бұл кім? Ол не?» әдісі
•6.Без дегеніміз не?
•7.Қандай без түрлерін білесіңдер?
•8.«Нысана-мүшелер» дегенге
қандай мүшелер жатады?
•9.АДГ үшін қандай мүшелер нысана
болып табылады?
•10.«Әсер ету эффекті» ұғымының мәні
неде?
3 слайд
«Бұл кім? Ол не?» әдісі •6.Без дегеніміз не? •7.Қандай без түрлерін білесіңдер? •8.«Нысана-мүшелер» дегенге қандай мүшелер жатады? •9.АДГ үшін қандай мүшелер нысана болып табылады? •10.«Әсер ету эффекті» ұғымының мәні неде?
#4 слайд
Дәйек сөз немесе цитата:
"Су – тіршіліктің негізі, ал оны
бақылау – организмнің
тұрақтылығының кепілі."
— Клод Бернар
4 слайд
Дәйек сөз немесе цитата: "Су – тіршіліктің негізі, ал оны бақылау – организмнің тұрақтылығының кепілі." — Клод Бернар
#5 слайд
51.Су алмасуды реттеу.
§52.Нысана мүшелер.
§53.Әсер ету эффекті.
10.1.5.2- су мөлшерін бақылаудағы
антидиуретикалық гормонның (АДГ) ролін
түсіндіру;
5 слайд
51.Су алмасуды реттеу. §52.Нысана мүшелер. §53.Әсер ету эффекті. 10.1.5.2- су мөлшерін бақылаудағы антидиуретикалық гормонның (АДГ) ролін түсіндіру;
#6 слайд
«Қызықты деректер»
Су жетіспеушілігі және сусыздану:
Спортшылар мен марафоншыларға тән жағдай:
дене қатты терлегенде, қанның осмостық қысымы
артып, АДГ бөлінуі күшейеді. Бұл су мен
электролит тепе-теңдігін қалпына келтіруге
көмектеседі.
1942 жылы Сахара шөлі арқылы тірі қалған
сарбаздар: Олар өте шектеулі су қорын
қолданған. Денелері суды барынша үнемдеуге
бейімделген, ал АДГ олардың өмірін сақтауда
маңызды рөл атқарған.
6 слайд
«Қызықты деректер» Су жетіспеушілігі және сусыздану: Спортшылар мен марафоншыларға тән жағдай: дене қатты терлегенде, қанның осмостық қысымы артып, АДГ бөлінуі күшейеді. Бұл су мен электролит тепе-теңдігін қалпына келтіруге көмектеседі. 1942 жылы Сахара шөлі арқылы тірі қалған сарбаздар: Олар өте шектеулі су қорын қолданған. Денелері суды барынша үнемдеуге бейімделген, ал АДГ олардың өмірін сақтауда маңызды рөл атқарған.
#7 слайд
Дәйек сөз немесе цитата:
"Су – өмірдің мәні, ал оның теңгерімі –
денсаулықтың негізі."
— Гиппократ
"Антидиуретикалық гормон – суды
сақтаудың және тіршілікті қамтамасыз
етудің негізгі құралы."
— Генри Г.
7 слайд
Дәйек сөз немесе цитата: "Су – өмірдің мәні, ал оның теңгерімі – денсаулықтың негізі." — Гиппократ "Антидиуретикалық гормон – суды сақтаудың және тіршілікті қамтамасыз етудің негізгі құралы." — Генри Г.
#8 слайд
Құндылық:
«жасампаздық және жаңашылдық»
Теориялық білім:
су мөлшерін бақылаудағы
антидиуретикалық гормонның (АДГ)
ролін сипаттайды;
Практикалық дағдылар:
су мөлшерін бақылаудағы
антидиуретикалық гормонның (АДГ)
ролін модельдейді;
Функционалдық сауаттылық:
су мөлшерін бақылаудағы
антидиуретикалық гормонның (АДГ)
ролін түсіндіреді;.
01 02
03
8 слайд
Құндылық: «жасампаздық және жаңашылдық» Теориялық білім: су мөлшерін бақылаудағы антидиуретикалық гормонның (АДГ) ролін сипаттайды; Практикалық дағдылар: су мөлшерін бақылаудағы антидиуретикалық гормонның (АДГ) ролін модельдейді; Функционалдық сауаттылық: су мөлшерін бақылаудағы антидиуретикалық гормонның (АДГ) ролін түсіндіреді;. 01 02 03
#9 слайд
«Бейнетүсіндіру» әдісі.
«Су мөлшерін
реттеу»
Қасиеті
1.Су-тұз
гомеостазының
маңызды параметрі:
2.-осмостық қысым;
3.-ph өлшемі;
4.-жасушаішілік көлем;
5.-жасушадан тыс
көлем;
1.Су алмасуды
реттеу жүйесінің
құрылымы-
күрделі;
2.Қызметі-
организмде
сұйықтықтың
оптималды
көлемін ұстап
тұру;
3.Бұл жүйеге
орталық,
афференттік және
эфференттік
буындар кіреді.
Түсуі , мл Бөлінуі, мл
1 2
Қатты тамақпен,
1000
Зәрмен, 1400
Сұйық тамақпен,
1200
Термен, 600
1 2
Организмде
түзілетін, 300
Тыныс шығару
ауасымен, 300
Барлығы-2500Нәжіс
массасымен, 200
Барлығы -2500
9 слайд
«Бейнетүсіндіру» әдісі. «Су мөлшерін реттеу» Қасиеті 1.Су-тұз гомеостазының маңызды параметрі: 2.-осмостық қысым; 3.-ph өлшемі; 4.-жасушаішілік көлем; 5.-жасушадан тыс көлем; 1.Су алмасуды реттеу жүйесінің құрылымы- күрделі; 2.Қызметі- организмде сұйықтықтың оптималды көлемін ұстап тұру; 3.Бұл жүйеге орталық, афференттік және эфференттік буындар кіреді. Түсуі , мл Бөлінуі, мл 1 2 Қатты тамақпен, 1000 Зәрмен, 1400 Сұйық тамақпен, 1200 Термен, 600 1 2 Организмде түзілетін, 300 Тыныс шығару ауасымен, 300 Барлығы-2500Нәжіс массасымен, 200 Барлығы -2500
#10 слайд
«Су мөлшерін реттеу»
орталық буын
(шөлдету орталығы)
•гипоталамустың
алдыңғы
бөлігіндегі
нейрондар
афференттік буын
(рецепторлар)
•сезімтал жүйке
ұштары және
әртүрлі
мүшелердің жүйке
талшықтары
эфференттік буын
•бүйрек
•тер бездері
•ішек
•өкпе
10 слайд
«Су мөлшерін реттеу» орталық буын (шөлдету орталығы) •гипоталамустың алдыңғы бөлігіндегі нейрондар афференттік буын (рецепторлар) •сезімтал жүйке ұштары және әртүрлі мүшелердің жүйке талшықтары эфференттік буын •бүйрек •тер бездері •ішек •өкпе
#11 слайд
Нысана-мүшеле р – бұл жоғары қан қысымынан
бәрінен де көп зардап шегетін мүшелер.
«Нысана-мүшелер»
•Жүрек-қан қысымы
жоғары болғанда миокард
(жүрек бұлшықеті)
инфарктісі болады.
•Бүйрек-қысым
жоғарылағанда
қалдықтарды организмнен
шығаруға қатысатын
құрылымдардың жойылуы
болады. Уақыт өте келе
бүйрек жетіспеушілігіне
әкеледі.
•Ми-сусыздану мен тұзды
тұтыну артқанда
гипоталамустың
осморецепторлыр қан
плазмасының осмостық
қысымының жоғарылауын
тіркейді, бұл АДГ-ның
секрециялануына алып
келеді.
•Қан тамырлары -АДГ-ның
секрециялануы тамырдың
бұлшықетті қабатын
жиырып, тамырлардың
тарылуына себепші болады.
жүрек
ми
бүйрек
қан тамырлары
нысана-мүшелер
11 слайд
Нысана-мүшеле р – бұл жоғары қан қысымынан бәрінен де көп зардап шегетін мүшелер. «Нысана-мүшелер» •Жүрек-қан қысымы жоғары болғанда миокард (жүрек бұлшықеті) инфарктісі болады. •Бүйрек-қысым жоғарылағанда қалдықтарды организмнен шығаруға қатысатын құрылымдардың жойылуы болады. Уақыт өте келе бүйрек жетіспеушілігіне әкеледі. •Ми-сусыздану мен тұзды тұтыну артқанда гипоталамустың осморецепторлыр қан плазмасының осмостық қысымының жоғарылауын тіркейді, бұл АДГ-ның секрециялануына алып келеді. •Қан тамырлары -АДГ-ның секрециялануы тамырдың бұлшықетті қабатын жиырып, тамырлардың тарылуына себепші болады. жүрек ми бүйрек қан тамырлары нысана-мүшелер
#12 слайд
«Әсер ету эффектісі»
Антидиуретикалық гормонның (АДГ) әсер
етуі
дәстүрлі
- қан көлемі ұлғаяды
- артериялық қысым жоғарылайды
- диурез төмендейді
- зәрдің салыстырмалы тығыздығы
артады
дәстүрлі емес
- АДГ концентрациясының артуы, жабығу
- үрейлену
- естен айырылу
- қандағы қанттың көбеюі
12 слайд
«Әсер ету эффектісі» Антидиуретикалық гормонның (АДГ) әсер етуі дәстүрлі - қан көлемі ұлғаяды - артериялық қысым жоғарылайды - диурез төмендейді - зәрдің салыстырмалы тығыздығы артады дәстүрлі емес - АДГ концентрациясының артуы, жабығу - үрейлену - естен айырылу - қандағы қанттың көбеюі
#13 слайд
«Кілт сөздерді сәйкестендіру»
1.Орталық буын
2.Афференттік буын
3.Эфференттік буын
4.Антидиуретикалық
гормон (АДГ)
5.Нысана мүшелер
6.Вазопрессин
A.АДГ ны енгізу артериялық қысымның жоғарылауына
әкелетін гормон
B.Бұл жоғары қысымнан бәрінен де көп зардап шегетін
мүшелер
C.Суды реабсорбциялау және концентрациясы жоғары
зәрдің көлемін сыртқа шығаратын гормон
D.Гипоталамустың алдыңғы бөлігіндегі нейрондар
E.Бұл сезімтал жүйке ұштары
F.Бүйрек тез безі, ішек, өкпе кіреді
13 слайд
«Кілт сөздерді сәйкестендіру» 1.Орталық буын 2.Афференттік буын 3.Эфференттік буын 4.Антидиуретикалық гормон (АДГ) 5.Нысана мүшелер 6.Вазопрессин A.АДГ ны енгізу артериялық қысымның жоғарылауына әкелетін гормон B.Бұл жоғары қысымнан бәрінен де көп зардап шегетін мүшелер C.Суды реабсорбциялау және концентрациясы жоғары зәрдің көлемін сыртқа шығаратын гормон D.Гипоталамустың алдыңғы бөлігіндегі нейрондар E.Бұл сезімтал жүйке ұштары F.Бүйрек тез безі, ішек, өкпе кіреді
#14 слайд
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚ
ТАПСЫРМАСЫ
1-тапсырма. Нефрондағы судың реттелуі
жүретін орынды көрсетіңіз.
14 слайд
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚ ТАПСЫРМАСЫ 1-тапсырма. Нефрондағы судың реттелуі жүретін орынды көрсетіңіз.
#15 слайд
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚ
ТАПСЫРМАСЫ
2-тапсырма. Су балансының реттелуін
сипаттау үшін кестедегі деректерді және
төмендегі ұғымдарды пайдаланып 3 график
сызыңыз.
а. Уақыт аралығындағы меншікті салмақ
б. Уақыт аралығындағы көлем (мл / мин)
с. Уақыт аралығындағы NaCl мөлшері (мг /
мл)
15 слайд
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚ ТАПСЫРМАСЫ 2-тапсырма. Су балансының реттелуін сипаттау үшін кестедегі деректерді және төмендегі ұғымдарды пайдаланып 3 график сызыңыз. а. Уақыт аралығындағы меншікті салмақ б. Уақыт аралығындағы көлем (мл / мин) с. Уақыт аралығындағы NaCl мөлшері (мг / мл)
#16 слайд
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚ
ТАПСЫРМАСЫ
3-тапсырма. Әр графикте 4 еріктіге қатысты деректі көрсетіңіз.
Топта
р
0 30 минут 60 минут 90 минут
түсі Менші
кті
салма
ғы/мг
Көле
мі
/мл
NaCl
мөл
шері
(мг /
мл)
түсі Менші
кті
салма
ғы/мг
Көле
мі
/мл
NaCl
мөл
шері
(мг /
мл)
түсі Менші
кті
салма
ғы/мг
Көле
мі
/мл
NaCl
мөл
шері
(мг /
мл)
түсі Менші
кті
салма
ғы/мг
Көле
мі
/мл
NaCl
мөл
шері
(мг /
мл)
А-
ерікті
сары1.025 358 Ақшы
л сары
1.01604 Түссіз1.004
2652 Түссіз1.001
2851
В-
ерікті
сары 1.023 36 7 сары 1.024 35 12 Қою
сары
1.028
26 22 Қою
сары
1.031
20 24
С-
ерікті
сары1.022 298 сары1.022 569 Ақшы
л сары
1.017 8512Ақшы
л сары
1.022
12515
Д-
ерікті
сары 1.021 33 8 сары 1.017 38 8 сары 1.017 33 9 сары 1.018
27 9
16 слайд
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚ ТАПСЫРМАСЫ 3-тапсырма. Әр графикте 4 еріктіге қатысты деректі көрсетіңіз. Топта р 0 30 минут 60 минут 90 минут түсі Менші кті салма ғы/мг Көле мі /мл NaCl мөл шері (мг / мл) түсі Менші кті салма ғы/мг Көле мі /мл NaCl мөл шері (мг / мл) түсі Менші кті салма ғы/мг Көле мі /мл NaCl мөл шері (мг / мл) түсі Менші кті салма ғы/мг Көле мі /мл NaCl мөл шері (мг / мл) А- ерікті сары1.025 358 Ақшы л сары 1.01604 Түссіз1.004 2652 Түссіз1.001 2851 В- ерікті сары 1.023 36 7 сары 1.024 35 12 Қою сары 1.028 26 22 Қою сары 1.031 20 24 С- ерікті сары1.022 298 сары1.022 569 Ақшы л сары 1.017 8512Ақшы л сары 1.022 12515 Д- ерікті сары 1.021 33 8 сары 1.017 38 8 сары 1.017 33 9 сары 1.018 27 9
#17 слайд
График
A -графигі. Зәрдің меншікті салмағының өзгеруі
Б- график. Зәр көлемінің өзгеруі
17 слайд
График A -графигі. Зәрдің меншікті салмағының өзгеруі Б- график. Зәр көлемінің өзгеруі
#18 слайд
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚ
ТАПСЫРМАСЫ
4-тапсырма. Графиктерді пайдаланып, кестені толтырыңыз
Топтар Зәр көлемі
(артты, кеміді, өзгеріссіз)
Зәрдің меншікті
салмағы (артты,
кеміді, өзгеріссіз)
Зәрдегі хлорид
мөлшері
(артты, кеміді,
өзгеріссіз)
А-ерікті
В-ерікті
С-ерікті
Д-ерікті
18 слайд
ФУНКЦИОНАЛДЫҚ САУАТТЫЛЫҚ ТАПСЫРМАСЫ 4-тапсырма. Графиктерді пайдаланып, кестені толтырыңыз Топтар Зәр көлемі (артты, кеміді, өзгеріссіз) Зәрдің меншікті салмағы (артты, кеміді, өзгеріссіз) Зәрдегі хлорид мөлшері (артты, кеміді, өзгеріссіз) А-ерікті В-ерікті С-ерікті Д-ерікті
#19 слайд
"Кері байланыс парағы«
"Не ұнады?"
"Не қиын болды?"
"Қандай қосымша ақпарат
қажет?«
Үй жұмысы: §54.
Гипофункция. Гиперфункция
19 слайд
"Кері байланыс парағы« "Не ұнады?" "Не қиын болды?" "Қандай қосымша ақпарат қажет?« Үй жұмысы: §54. Гипофункция. Гиперфункция
шағым қалдыра аласыз













