5-сынып математика
5-сынып математика

#1 слайд
Жай бөлшектерді ортақ бөлімге келтіру
Жай бөлшектер №1-2
5.1.2.16
жай бөлшектерді ортақ
бөлімге келтіру; жай
бөлшектерді, аралас
сандарды салыстыру;
1 слайд
Жай бөлшектерді ортақ бөлімге келтіру Жай бөлшектер №1-2 5.1.2.16 жай бөлшектерді ортақ бөлімге келтіру; жай бөлшектерді, аралас сандарды салыстыру;
#2 слайд
Тракторшы жердің қандай бөлігін
жыртты?
Жай бөлшек түрінде жазыңыз
2 слайд
Тракторшы жердің қандай бөлігін жыртты? Жай бөлшек түрінде жазыңыз
#3 слайд
Тәрелкеде қара өріктің қандай бөлігі
қалды?
3 слайд
Тәрелкеде қара өріктің қандай бөлігі қалды?
#4 слайд
Бөлімдері әртүрлі бөлшектерді ортақ
бөлімге келтірудің алгоритмі
бөлшектерді ең кіші ортақ бөлімге келтіру үшін:
1)берілген бөлшектер бөлімдеріның ең кіші ортақ
еселігін табамыз. Бұл ең кіші opmaқ бөлім болады;
2) бөлшектпердің әрқайсысы үшін толықтауыш
көбейткішті табамыз;
3) әрбір бөлшектің алымы мен бөлімін оның
толықтауыш көбейткішіне көбейтеміз.
Сонда бөлімдері бірдей бөлшектер алынады. Екі бөлшекті
ғана емес, үш, төрт және т.с.с. бөлшектерді ең кіші ортақ
бөлімге келтіруге болады.
4 слайд
Бөлімдері әртүрлі бөлшектерді ортақ бөлімге келтірудің алгоритмі бөлшектерді ең кіші ортақ бөлімге келтіру үшін: 1)берілген бөлшектер бөлімдеріның ең кіші ортақ еселігін табамыз. Бұл ең кіші opmaқ бөлім болады; 2) бөлшектпердің әрқайсысы үшін толықтауыш көбейткішті табамыз; 3) әрбір бөлшектің алымы мен бөлімін оның толықтауыш көбейткішіне көбейтеміз. Сонда бөлімдері бірдей бөлшектер алынады. Екі бөлшекті ғана емес, үш, төрт және т.с.с. бөлшектерді ең кіші ортақ бөлімге келтіруге болады.
#5 слайд
Ортақ бөлімге келтіріңіз
Берілген жай бөлшектерді ортақ бөлімге келтіріңіз
а) 9 : 3 = 3 – толықтауыш көбейткіш;
4
3
4 3
∙
3 3
∙
12
9
= = ;
7
9
12
9
ж/е ;
в) 16 : 8 = 2 – толықтауыш көбейткіш
= = ;
5
8
5 2
∙
8 2
∙
10
16
ж\е ;
5
16
10
16
д) 10 : 2 = 5 – толықтауыш көбейткіш;
= = ;
5
2
5 5
∙
2 5
∙
25
10
ж\е ;25
10
19
10
ж/е
ж/е ж/е
5 слайд
Ортақ бөлімге келтіріңіз Берілген жай бөлшектерді ортақ бөлімге келтіріңіз а) 9 : 3 = 3 – толықтауыш көбейткіш; 4 3 4 3 ∙ 3 3 ∙ 12 9 = = ; 7 9 12 9 ж/е ; в) 16 : 8 = 2 – толықтауыш көбейткіш = = ; 5 8 5 2 ∙ 8 2 ∙ 10 16 ж\е ; 5 16 10 16 д) 10 : 2 = 5 – толықтауыш көбейткіш; = = ; 5 2 5 5 ∙ 2 5 ∙ 25 10 ж\е ;25 10 19 10 ж/е ж/е ж/е
#6 слайд
Ортақ бөлімге келтіріңіз
а) 2 7 = 14 – толықтауыш көбейткіш;
∙
= = ;
1
2
1 7
∙
2 7
∙
7
14
ж\е ;7
14
6
14
= = ;
3
7
3 2
∙
7 2
∙
6
14
в) 2 5 = 10 – толықтауыш көбейткіш;
∙
;
= = ;
3
2
3 5
∙
2 5
∙
15
10
ж\е ;
15
10
14
10
= = ;
7
5
7 2
∙
5 2
∙
14
10
д) 3 10 = 30 толықтауыш көбейткіш;
∙
= = ;
1
3
1
∙
103 10
∙
10
30
и ;
10
30
27
30
= = ;
9
10
9 3
∙
10 3
∙
27
30
6 слайд
Ортақ бөлімге келтіріңіз а) 2 7 = 14 – толықтауыш көбейткіш; ∙ = = ; 1 2 1 7 ∙ 2 7 ∙ 7 14 ж\е ;7 14 6 14 = = ; 3 7 3 2 ∙ 7 2 ∙ 6 14 в) 2 5 = 10 – толықтауыш көбейткіш; ∙ ; = = ; 3 2 3 5 ∙ 2 5 ∙ 15 10 ж\е ; 15 10 14 10 = = ; 7 5 7 2 ∙ 5 2 ∙ 14 10 д) 3 10 = 30 толықтауыш көбейткіш; ∙ = = ; 1 3 1 ∙ 103 10 ∙ 10 30 и ; 10 30 27 30 = = ; 9 10 9 3 ∙ 10 3 ∙ 27 30
#7 слайд
7 слайд
#8 слайд
8 слайд
#9 слайд
9 слайд
#10 слайд
ортақ бөлімге келтіріңіз:
а) , б) , в) , г) ,
д) , е) , ж) , з) .
4
3
8
1
и
3
4
9
7
и
4
5
16
5
и
20
1
10
9
и
5
3
15
7
и
3
2
6
5
и
12
7
3
2
и
25
8
100
23
и
10 слайд
ортақ бөлімге келтіріңіз: а) , б) , в) , г) , д) , е) , ж) , з) . 4 3 8 1 и 3 4 9 7 и 4 5 16 5 и 20 1 10 9 и 5 3 15 7 и 3 2 6 5 и 12 7 3 2 и 25 8 100 23 и
#11 слайд
тексеру:
а) б)в) г)д) е)ж) з)
8
6
8
1
и
9
12
9
7
и
16
20
16
5
и
20
1
20
18
и
15
9
15
7
и
6
4
6
5
и
12
7
12
8
и
100
32
100
23
и
11 слайд
тексеру: а) б)в) г)д) е)ж) з) 8 6 8 1 и 9 12 9 7 и 16 20 16 5 и 20 1 20 18 и 15 9 15 7 и 6 4 6 5 и 12 7 12 8 и 100 32 100 23 и
#12 слайд
Оқулықтан тапсырмалар
орындау
12 слайд
Оқулықтан тапсырмалар орындау
#13 слайд
Жай бөлшектерді салыстыру
Жай бөлшектер №3-4
5.1.2.16
жай бөлшектерді ортақ
бөлімге келтіру; жай
бөлшектерді, аралас
сандарды салыстыру;
13 слайд
Жай бөлшектерді салыстыру Жай бөлшектер №3-4 5.1.2.16 жай бөлшектерді ортақ бөлімге келтіру; жай бөлшектерді, аралас сандарды салыстыру;
#14 слайд
Жай бөлшектерді координаталық
сәулеге орналастыр:
0
1
1/15;3/15;6/15;1/5;10/15;2/5;
12/15;
2/3;13/15;4/5;
1\15 3\15 6\15
1\5
10\152\5
12\15
2\3
13\154\5
14 слайд
Жай бөлшектерді координаталық сәулеге орналастыр: 0 1 1/15;3/15;6/15;1/5;10/15;2/5; 12/15; 2/3;13/15;4/5; 1\15 3\15 6\15 1\5 10\152\5 12\15 2\3 13\154\5
#15 слайд
Салыстыру дегенді қалай
түсінесіз?
˃
˂
˭
≤
≥
15 слайд
Салыстыру дегенді қалай түсінесіз? ˃ ˂ ˭ ≤ ≥
#16 слайд
2 8х
○
9
3
●
●
○4 12
8
●
16 слайд
2 8х ○ 9 3 ● ● ○4 12 8 ●
#17 слайд
Жай бөлшектерді және аралас сандарды салыстыру
Сократите дроби:
Ответ
а) б) в)
Фигураның қандай бөлігі боялмады? Боялған бөлік пен
боялмаған бөлікті салыстыр
а) боялмаганы: фигура;
б) боялмағаны : фигура;
в) боялмағаны : фигура;
1
3
2
3
1
3
>
5
8
3
8
5
8
<
1
6
5
6
1
6
>
17 слайд
Жай бөлшектерді және аралас сандарды салыстыру Сократите дроби: Ответ а) б) в) Фигураның қандай бөлігі боялмады? Боялған бөлік пен боялмаған бөлікті салыстыр а) боялмаганы: фигура; б) боялмағаны : фигура; в) боялмағаны : фигура; 1 3 2 3 1 3 > 5 8 3 8 5 8 < 1 6 5 6 1 6 >
#18 слайд
Анықтама: Бөлімдері бірдей бөлшектердің
қайсысының алымы үлкен болса, сол бөлшек
үлкен болады
Анықтама: Алымдары бірдей бөлшектердің
қайсысының бөлімі кіші болса, сол бөлшек үлкен
болады.
18 слайд
Анықтама: Бөлімдері бірдей бөлшектердің қайсысының алымы үлкен болса, сол бөлшек үлкен болады Анықтама: Алымдары бірдей бөлшектердің қайсысының бөлімі кіші болса, сол бөлшек үлкен болады.
#19 слайд
19 слайд
#20 слайд
20 слайд
#21 слайд
Жай бөлшектерді кему
ретімен жазыңыз:
8/33; 8/45; 8/27;
8/17; 8/7; 8/51
шешімі:
8/7; 8/17; 8/27; 8/33; 8/51.
21 слайд
Жай бөлшектерді кему ретімен жазыңыз: 8/33; 8/45; 8/27; 8/17; 8/7; 8/51 шешімі: 8/7; 8/17; 8/27; 8/33; 8/51.
#22 слайд
бөлімдері әртүрлі
бөлшектерді қалай
салыстырамыз?
22 слайд
бөлімдері әртүрлі бөлшектерді қалай салыстырамыз?
#23 слайд
Инструкциясы:
•
1.Бөлшектерге қараңыздар:
3/4; 2/3; 5/6; 7/12; 1/2.
2. Координаталық сәуледе 12клетканы бірлік кесінді
деп алып бөлшектерді орналастырайық .
0
1
3/4
2/3
5/6
7/12
1/2
23 слайд
Инструкциясы: • 1.Бөлшектерге қараңыздар: 3/4; 2/3; 5/6; 7/12; 1/2. 2. Координаталық сәуледе 12клетканы бірлік кесінді деп алып бөлшектерді орналастырайық . 0 1 3/4 2/3 5/6 7/12 1/2
#24 слайд
3. Орналастырған жай бөлшектерді салыстырыңыздар.
4. Жай бөлшектерді өсу ретімен жазып
шық
Ең кіші жай бөлшекті жасылмен,ең
үлкенін қызылмен белгіле.
1/2 ; 7/12 ; 2/3 ; 3/4 ; 5/6 .
24 слайд
3. Орналастырған жай бөлшектерді салыстырыңыздар. 4. Жай бөлшектерді өсу ретімен жазып шық Ең кіші жай бөлшекті жасылмен,ең үлкенін қызылмен белгіле. 1/2 ; 7/12 ; 2/3 ; 3/4 ; 5/6 .
#25 слайд
25 слайд
#26 слайд
Анықтама: Аралас сандарды салыстырғанда бүтін
бөліктерін салыстырамыз,бүтін бөлігінің қайсысы
үлкен болса, сол бөлшек үлкен болады.
***бүтін бөліктері тең болса, бөлшек бөлігі үлкен
аралас сан үлкен болады
26 слайд
Анықтама: Аралас сандарды салыстырғанда бүтін бөліктерін салыстырамыз,бүтін бөлігінің қайсысы үлкен болса, сол бөлшек үлкен болады. ***бүтін бөліктері тең болса, бөлшек бөлігі үлкен аралас сан үлкен болады
#27 слайд
27 слайд
#28 слайд
•1. жай бөлшектерді салыстыр:
ж\е ; ж\е ; ж\е ; ж\е
2. Өсу ретімен орналастыр:
5
4
9
4
7
3
8
7
4
5
22
21
16
5
16
7
10
1
;
9
5
;
7
1
;
7
3
;
3
4
28 слайд
•1. жай бөлшектерді салыстыр: ж\е ; ж\е ; ж\е ; ж\е 2. Өсу ретімен орналастыр: 5 4 9 4 7 3 8 7 4 5 22 21 16 5 16 7 10 1 ; 9 5 ; 7 1 ; 7 3 ; 3 4
#29 слайд
өсу ретімен орналастыр
.
3
4
;
9
5
;
7
3
;
7
1
;
10
1
29 слайд
өсу ретімен орналастыр . 3 4 ; 9 5 ; 7 3 ; 7 1 ; 10 1
#30 слайд
30 слайд
#31 слайд
1-2 тапсырманың дұрыстығын тексер.
31 слайд
1-2 тапсырманың дұрыстығын тексер.
#32 слайд
Оқулықтан тапсырмалар
32 слайд
Оқулықтан тапсырмалар
#33 слайд
33 слайд
#34 слайд
Жай бөлшектерді қосу; азайту
Жай бөлшектер №5-7
5.1.2.17
бөлімдері бірдей
бөлшектерді қосу және
азайтуды орындау;
34 слайд
Жай бөлшектерді қосу; азайту Жай бөлшектер №5-7 5.1.2.17 бөлімдері бірдей бөлшектерді қосу және азайтуды орындау;
#35 слайд
.
13
15
;
13
5
;
13
13
;
13
1
;
13
8
;
13
4
;
13
12
,
13
4
,
13
5
,
13
1 ,
13
8
,
13
12
,
13
13
.
13
15
Қайталау
Бөлшекерді өсу ретімен
орналастыр
35 слайд
. 13 15 ; 13 5 ; 13 13 ; 13 1 ; 13 8 ; 13 4 ; 13 12 , 13 4 , 13 5 , 13 1 , 13 8 , 13 12 , 13 13 . 13 15 Қайталау Бөлшекерді өсу ретімен орналастыр
#36 слайд
36 слайд
#37 слайд
37 слайд
#38 слайд
Ереже
Ереже 1 : Бөлімдері бірдей бөлшектерді
қосу , олардың алымдарын қосып, алым етіп,
сол бөлімнің өзін қалдыру керек
38 слайд
Ереже Ереже 1 : Бөлімдері бірдей бөлшектерді қосу , олардың алымдарын қосып, алым етіп, сол бөлімнің өзін қалдыру керек
#39 слайд
Ереже
Ереже 2: Бөлімдері бірдей бөлшектерді
азайтқанда азайғыштың алымынан
азайтқыштың алымын азайтып, алым етіп
жазып, сол бөлімнің өзін қалдыру керек.
39 слайд
Ереже Ереже 2: Бөлімдері бірдей бөлшектерді азайтқанда азайғыштың алымынан азайтқыштың алымын азайтып, алым етіп жазып, сол бөлімнің өзін қалдыру керек.
#40 слайд
2
8
3
8
2
8
3
8
+=
5
8
40 слайд
2 8 3 8 2 8 3 8 += 5 8
#41 слайд
2
8
3
8
2
8
3
8
-=
1
8
41 слайд
2 8 3 8 2 8 3 8 -= 1 8
#42 слайд
42 слайд
#43 слайд
43 слайд
#44 слайд
1
6
2
6
1
6
3
6
3
6
2
6
3
6
1 + 2
6
мысал
Өз бетімен орындауға берілен тапсырма
44 слайд
1 6 2 6 1 6 3 6 3 6 2 6 3 6 1 + 2 6 мысал Өз бетімен орындауға берілен тапсырма
#45 слайд
Қосынд
ысы
Қанша
болады?
кг
16
5
кг
16
9
)(
16
14
16
95
16
9
16
5
кг
45 слайд
Қосынд ысы Қанша болады? кг 16 5 кг 16 9 )( 16 14 16 95 16 9 16 5 кг
#46 слайд
46 слайд
#47 слайд
47 слайд
#48 слайд
10
12
4
12
1)
2)
3)
4)
5)
I нұсқа
II нұсқа
3)
4)
5)
22
43
15
43
14
15
2
15
19
35
14
35
1)
2)
11
25
12
25
8
13
2
13
8
9
5
9
6
9
7
8
5
8
6
8
8
17
6
17
15
21
4
21
Г
И
Й
М
А
А
Н
Й
Р
Т
6)
28
47
2
47
23
31
7
31
6)
Н И
48 слайд
10 12 4 12 1) 2) 3) 4) 5) I нұсқа II нұсқа 3) 4) 5) 22 43 15 43 14 15 2 15 19 35 14 35 1) 2) 11 25 12 25 8 13 2 13 8 9 5 9 6 9 7 8 5 8 6 8 8 17 6 17 15 21 4 21 Г И Й М А А Н Й Р Т 6) 28 47 2 47 23 31 7 31 6) Н И
#49 слайд
I нұсқа
II нұсқа
1)
2)
1
1
49 слайд
I нұсқа II нұсқа 1) 2) 1 1
#50 слайд
Амалды орында:
а) + =
б) - =
в) + - =
50 слайд
Амалды орында: а) + = б) - = в) + - =
#51 слайд
10
12
4
12
1)
2)
3)
4)
5)
I нұсқа
II нұсқа
3)
4)
5)
22
43
15
43
14
15
2
15
19
35
14
35
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
1)
2)
11
25
12
25
8
13
2
13
8
9
5
9
6
9
7
8
5
8
6
8
8
17
6
17
28
47
2
47
51 слайд
10 12 4 12 1) 2) 3) 4) 5) I нұсқа II нұсқа 3) 4) 5) 22 43 15 43 14 15 2 15 19 35 14 35 = = = = = = = = = = 1) 2) 11 25 12 25 8 13 2 13 8 9 5 9 6 9 7 8 5 8 6 8 8 17 6 17 28 47 2 47
#52 слайд
10
12
4
12
1
2)
3)
4)
5)
I нұсқа
II нұсқа
3)
4)
5)
22
43
15
43
14
15
2
15
19
35
14
35
=
=
=
=
=
=
=
=
=
=
1)
2)
11
25
12
25
8
13
2
13
8
9
5
9
6
9
7
8
5
8
6
8
8
17
6
17
28
47
2
47
=1 =
52 слайд
10 12 4 12 1 2) 3) 4) 5) I нұсқа II нұсқа 3) 4) 5) 22 43 15 43 14 15 2 15 19 35 14 35 = = = = = = = = = = 1) 2) 11 25 12 25 8 13 2 13 8 9 5 9 6 9 7 8 5 8 6 8 8 17 6 17 28 47 2 47 =1 =
#53 слайд
Теңдіктің дұрыс немесе бұрыстығын
тексер
18
4
18
7
18
11
30
14
15
3
15
11
6
4
11
4
11
14
33
13
33
9
33
7
58
28
29
9
29
19
33
26
33
9
33
17
53 слайд
Теңдіктің дұрыс немесе бұрыстығын тексер 18 4 18 7 18 11 30 14 15 3 15 11 6 4 11 4 11 14 33 13 33 9 33 7 58 28 29 9 29 19 33 26 33 9 33 17
#54 слайд
18
4
18
7
18
11
11
10
11
4
11
14
15
14
15
3
15
11
29
28
29
9
29
19
33
16
33
9
33
7
Өзіңді тексер
54 слайд
18 4 18 7 18 11 11 10 11 4 11 14 15 14 15 3 15 11 29 28 29 9 29 19 33 16 33 9 33 7 Өзіңді тексер
#55 слайд
55 слайд
#56 слайд
Жай бөлшектерді қосу; азайту
Жай бөлшектер №7-11
5.1.2.18 бөлімдері әртүрлі
бөлшектерді қосу және
азайтуды орындау;
56 слайд
Жай бөлшектерді қосу; азайту Жай бөлшектер №7-11 5.1.2.18 бөлімдері әртүрлі бөлшектерді қосу және азайтуды орындау;
#57 слайд
Ереже
57 слайд
Ереже
#58 слайд
Өрнектің мәнін тап
5
3
10
9
4
1
8
7
2
1
1
10
5
1
10
15
10
69
10
6
10
9
8
5
8
2
8
7
58 слайд
Өрнектің мәнін тап 5 3 10 9 4 1 8 7 2 1 1 10 5 1 10 15 10 69 10 6 10 9 8 5 8 2 8 7
#59 слайд
59 слайд
#60 слайд
60 слайд
#61 слайд
61 слайд
#62 слайд
Дұрыс бұрыстығын тексеріңіз
62 слайд
Дұрыс бұрыстығын тексеріңіз
#63 слайд
есептеңіз:
5
1
5
3
12
3
12
4
6
1
6
4
7
3
1
7
2
2
13
1
13
5
21
6
21
12
9
7
9
5
и
17
1
17
8
и
салыстырыңыз:
63 слайд
есептеңіз: 5 1 5 3 12 3 12 4 6 1 6 4 7 3 1 7 2 2 13 1 13 5 21 6 21 12 9 7 9 5 и 17 1 17 8 и салыстырыңыз:
#64 слайд
Бөлшекті қысқартыңыз: .
5
3
и
3
2
Бөлшектің бөлімін 55ке
келтіріңіз
Бөлшектің бөлімін
49-ға келтіріңіз
Ортақ бөлімге келтір
64 слайд
Бөлшекті қысқартыңыз: . 5 3 и 3 2 Бөлшектің бөлімін 55ке келтіріңіз Бөлшектің бөлімін 49-ға келтіріңіз Ортақ бөлімге келтір
#65 слайд
Есептеңіз:
3
2
4
1
12
5
8
7
65 слайд
Есептеңіз: 3 2 4 1 12 5 8 7
#66 слайд
66 слайд
#67 слайд
67 слайд
#68 слайд
68 слайд
#69 слайд
69 слайд
#70 слайд
70 слайд
#71 слайд
71 слайд
#72 слайд
Аралас сандарды қосу.
Аралас сандарды азайту
Жай бөлшектер №12-14
5.1.2.19
натурал саннан жай
бөлшекті азайтуды
орындау;
72 слайд
Аралас сандарды қосу. Аралас сандарды азайту Жай бөлшектер №12-14 5.1.2.19 натурал саннан жай бөлшекті азайтуды орындау;
#73 слайд
Ереже
Натурал саннан аралас санды азайту
үшін натурал санды аралас сан
түрінде жазу керек.
73 слайд
Ереже Натурал саннан аралас санды азайту үшін натурал санды аралас сан түрінде жазу керек.
#74 слайд
74 слайд
#75 слайд
Аралас саннан натурал санды азайту.
Аралас санның бүтін бөлігінен
натурал санды азайту керек
75 слайд
Аралас саннан натурал санды азайту. Аралас санның бүтін бөлігінен натурал санды азайту керек
#76 слайд
Жай бөлшектерді қосу
18
5
18
9
15
7
15
6
9
2
9
5
16
1
16
7
8
3
8
7
22
7
22
14
15
3
15
11
9
2
9
3
11
1
11
9
6
1
6
3
18
14
15
13
9
7
16
8
8
10
22
21
15
14
9
5
11
10
6
4
76 слайд
Жай бөлшектерді қосу 18 5 18 9 15 7 15 6 9 2 9 5 16 1 16 7 8 3 8 7 22 7 22 14 15 3 15 11 9 2 9 3 11 1 11 9 6 1 6 3 18 14 15 13 9 7 16 8 8 10 22 21 15 14 9 5 11 10 6 4
#77 слайд
Жай бөлшектерді азайту
45
11
45
19
23
7
23
14
11
3
11
5
16
1
16
7
8
2
8
5
29
17
29
21
21
6
21
15
50
9
50
41
17
9
17
15
12
5
12
9
45
8
23
7
11
2
16
6
8
3
29
4
21
9
50
32
17
6
12
4
77 слайд
Жай бөлшектерді азайту 45 11 45 19 23 7 23 14 11 3 11 5 16 1 16 7 8 2 8 5 29 17 29 21 21 6 21 15 50 9 50 41 17 9 17 15 12 5 12 9 45 8 23 7 11 2 16 6 8 3 29 4 21 9 50 32 17 6 12 4
#78 слайд
1 санынан жай бөлшекті азайту
10
5
1
10
9
1
20
15
1
11
9
1
8
5
1
11
10
1
12
9
1
17
10
1
15
6
1
7
6
1
8
3
11
2
20
5
10
1
10
5
7
1
15
9
17
7
12
3
11
1
78 слайд
1 санынан жай бөлшекті азайту 10 5 1 10 9 1 20 15 1 11 9 1 8 5 1 11 10 1 12 9 1 17 10 1 15 6 1 7 6 1 8 3 11 2 20 5 10 1 10 5 7 1 15 9 17 7 12 3 11 1
#79 слайд
Натурал санан жай бөлшектерді азайту
5
2
8
11
5
7
9
5
9
5
3
10
10
7
5
5
2
11
6
3
3
10
5
2
6
2
4
15
10
6
79 слайд
Натурал санан жай бөлшектерді азайту 5 2 8 11 5 7 9 5 9 5 3 10 10 7 5 5 2 11 6 3 3 10 5 2 6 2 4 15 10 6
#80 слайд
Наутрал саннан аралас санды азайту
8
3
57
10
6
69
10
5
510
6
4
14
10
3
25
7
3
46
25
10
15
5
1
810
8
5
18
20
10
46
10
7
2
6
2
2
10
4
2
10
5
4
8
5
1
20
10
1
8
3
6
5
4
1
25
15
3
7
4
1
80 слайд
Наутрал саннан аралас санды азайту 8 3 57 10 6 69 10 5 510 6 4 14 10 3 25 7 3 46 25 10 15 5 1 810 8 5 18 20 10 46 10 7 2 6 2 2 10 4 2 10 5 4 8 5 1 20 10 1 8 3 6 5 4 1 25 15 3 7 4 1
#81 слайд
есептеңіз
81 слайд
есептеңіз
#82 слайд
Өзіңізді тексеріңіз
82 слайд
Өзіңізді тексеріңіз
#83 слайд
83 слайд
#84 слайд
Аралас сандарды қосу.
Жай бөлшектер №15-17
5.1.2.20
аралас сандарды қосу
және азайтуды орындау;
84 слайд
Аралас сандарды қосу. Жай бөлшектер №15-17 5.1.2.20 аралас сандарды қосу және азайтуды орындау;
#85 слайд
Натурал санға аралас санды қосу
Натурал сан мен аралас санды қосқанда,
натурал сан мен аралас санның бүтін бөлігі
қосылып, қосындыға аралас санның бөлшек
бөлігі тіркеліп жазылады.
Немесе
қысқаша:
85 слайд
Натурал санға аралас санды қосу Натурал сан мен аралас санды қосқанда, натурал сан мен аралас санның бүтін бөлігі қосылып, қосындыға аралас санның бөлшек бөлігі тіркеліп жазылады. Немесе қысқаша:
#86 слайд
Аралас сандарды қосу
86 слайд
Аралас сандарды қосу
#87 слайд
+4
Қысқаша жазуға да болады
+4
Аралас сандарды қосу
87 слайд
+4 Қысқаша жазуға да болады +4 Аралас сандарды қосу
#88 слайд
Аралас сандарды қосу, азайту
20
7
7
20
12
6
9
3
2
9
5
4
13
2
7
13
9
8
11
2
5
11
8
3
5
1
1
5
2
3
12
2
4
12
7
8
7
3
4
7
5
7
12
6
7
12
7
9
15
9
3
15
13
6
5
2
1
5
3
2
5
3
4
11
10
8
13
11
15
9
8
6
20
19
13
5
1
1
15
4
3
12
1
2
7
2
3
12
5
4
88 слайд
Аралас сандарды қосу, азайту 20 7 7 20 12 6 9 3 2 9 5 4 13 2 7 13 9 8 11 2 5 11 8 3 5 1 1 5 2 3 12 2 4 12 7 8 7 3 4 7 5 7 12 6 7 12 7 9 15 9 3 15 13 6 5 2 1 5 3 2 5 3 4 11 10 8 13 11 15 9 8 6 20 19 13 5 1 1 15 4 3 12 1 2 7 2 3 12 5 4
#89 слайд
Аралас сандарды қосуды
орындаңыз:
1+2
2+3
4+5
5+6
=1+2 =1+2
=2 +3 =2 +3
=4+5=9
=5+6
89 слайд
Аралас сандарды қосуды орындаңыз: 1+2 2+3 4+5 5+6 =1+2 =1+2 =2 +3 =2 +3 =4+5=9 =5+6
#90 слайд
90 слайд
#91 слайд
Азайғыш аралас санның бөлшек бөлігі азайтқыш аралас
санның бөлшек бөлігінен кіші болғанда қалай азайтамыз?
7
6
1
7
5
3
6
5
2
6
2
4
11
6
3
11
1
8
10
6
2
10
5
7
3
2
2
3
1
6
16
9
8
16
8
10
11
7
1
11
4
6
13
8
5
13
6
7
11
7
4
11
5
9
7
6
3
7
4
8
3
2
3
10
9
4
11
6
4
6
3
1
7
6
1
7
5
4
11
9
4
13
11
1
11
8
4
16
15
1
91 слайд
Азайғыш аралас санның бөлшек бөлігі азайтқыш аралас санның бөлшек бөлігінен кіші болғанда қалай азайтамыз? 7 6 1 7 5 3 6 5 2 6 2 4 11 6 3 11 1 8 10 6 2 10 5 7 3 2 2 3 1 6 16 9 8 16 8 10 11 7 1 11 4 6 13 8 5 13 6 7 11 7 4 11 5 9 7 6 3 7 4 8 3 2 3 10 9 4 11 6 4 6 3 1 7 6 1 7 5 4 11 9 4 13 11 1 11 8 4 16 15 1
#92 слайд
Аралас сан мен натурал санды қосу
9
2
56
8
10
5
4
6
5
2
3
3
1
52
8
1
15
11
9
99
9
6
2
6
12
8
85
11
8
5
1
9
5
59
8
1
6
3
1
7
5
2
9
10
5
12
9
2
11
9
5
14
8
5
12
12
8
13
6
2
15
11
9
18
92 слайд
Аралас сан мен натурал санды қосу 9 2 56 8 10 5 4 6 5 2 3 3 1 52 8 1 15 11 9 99 9 6 2 6 12 8 85 11 8 5 1 9 5 59 8 1 6 3 1 7 5 2 9 10 5 12 9 2 11 9 5 14 8 5 12 12 8 13 6 2 15 11 9 18
#93 слайд
Бөлімдері әртүрлі болатын аралас сандар мен
натурал сандарды қосу
9
7
7
5
4
7
6
9
4
2
5
2
5
8
1
6
1
5
2
2
3
1
2
1
1
4
3
6
5
2
8
3
6
3
4
7
5
3
7
3
4
3
9
2
7
8
5
6
5
2
6
5
1
30
17
2
40
21
5
28
10
10
63
31
5
40
1
7
36
35
7
49
7
4
48
42
4
20
3
7
93 слайд
Бөлімдері әртүрлі болатын аралас сандар мен натурал сандарды қосу 9 7 7 5 4 7 6 9 4 2 5 2 5 8 1 6 1 5 2 2 3 1 2 1 1 4 3 6 5 2 8 3 6 3 4 7 5 3 7 3 4 3 9 2 7 8 5 6 5 2 6 5 1 30 17 2 40 21 5 28 10 10 63 31 5 40 1 7 36 35 7 49 7 4 48 42 4 20 3 7
#94 слайд
Бөлімдері әртүрлі жай бөлшектерді қосу және азайту
9
7
7
5
7
6
4
2
5
2
8
1
6
1
5
2
3
1
2
1
4
3
5
2
8
3
6
3
7
5
7
3
4
3
9
2
8
5
5
2
40
1
1
6
5
30
17
40
21
28
10
1
63
31
1
36
35
49
7
1
20
3
1
94 слайд
Бөлімдері әртүрлі жай бөлшектерді қосу және азайту 9 7 7 5 7 6 4 2 5 2 8 1 6 1 5 2 3 1 2 1 4 3 5 2 8 3 6 3 7 5 7 3 4 3 9 2 8 5 5 2 40 1 1 6 5 30 17 40 21 28 10 1 63 31 1 36 35 49 7 1 20 3 1
#95 слайд
Бөлімдері әртүрлі аралас сандарды азайту
7
4
5
8
6
9
9
2
3
7
5
8
5
3
1
7
2
4
4
2
2
5
2
5
2
1
1
3
1
2
10
9
12
12
10
21
10
3
6
13
11
11
6
5
5
12
11
15
4
2
1
15
2
6
2
1
11
13
7
20
6
5
20
18
2
35
24
2
63
31
5
56
10
4
26
1
9
60
38
4
12
1
10
130
71
5
60
56
8
95 слайд
Бөлімдері әртүрлі аралас сандарды азайту 7 4 5 8 6 9 9 2 3 7 5 8 5 3 1 7 2 4 4 2 2 5 2 5 2 1 1 3 1 2 10 9 12 12 10 21 10 3 6 13 11 11 6 5 5 12 11 15 4 2 1 15 2 6 2 1 11 13 7 20 6 5 20 18 2 35 24 2 63 31 5 56 10 4 26 1 9 60 38 4 12 1 10 130 71 5 60 56 8
#96 слайд
Бөлімдері әртүрлі аралас сандарды қосу
8
3
4
7
3
7
7
2
6
5
2
1
7
3
5
5
3
4
9
5
3
6
5
2
5
1
3
2
1
1
7
5
8
14
3
6
4
1
6
12
5
5
15
1
9
5
2
4
8
3
6
7
3
1
11
6
3
2
1
3
18
7
6
35
1
10
35
24
7
56
45
11
22
1
7
56
45
7
15
7
13
12
8
11
14
13
14
96 слайд
Бөлімдері әртүрлі аралас сандарды қосу 8 3 4 7 3 7 7 2 6 5 2 1 7 3 5 5 3 4 9 5 3 6 5 2 5 1 3 2 1 1 7 5 8 14 3 6 4 1 6 12 5 5 15 1 9 5 2 4 8 3 6 7 3 1 11 6 3 2 1 3 18 7 6 35 1 10 35 24 7 56 45 11 22 1 7 56 45 7 15 7 13 12 8 11 14 13 14
#97 слайд
97 слайд
#98 слайд
98 слайд
#99 слайд
99 слайд
#100 слайд
Аралас сандарды азайту
Жай бөлшектер №18-21
5.1.2.20
аралас сандарды қосу
және азайтуды орындау;
100 слайд
Аралас сандарды азайту Жай бөлшектер №18-21 5.1.2.20 аралас сандарды қосу және азайтуды орындау;
#101 слайд
Бөлімдері бірдей аралас сандарды
азайту үшін :
олардың бүтін бөліктерінің айырмасын
, бөлшек бөліктерінің айырмасын табу
керек.
101 слайд
Бөлімдері бірдей аралас сандарды азайту үшін : олардың бүтін бөліктерінің айырмасын , бөлшек бөліктерінің айырмасын табу керек.
#102 слайд
Бөлімдері әр түрлі аралас сандарды азайту
үшін :
аралас сандардың бөлшек бөліктерін ең кіші
ортақ бөлімге келтіру керек;
бөлімдері бірдей аралас сандарды азайту керек.
102 слайд
Бөлімдері әр түрлі аралас сандарды азайту үшін : аралас сандардың бөлшек бөліктерін ең кіші ортақ бөлімге келтіру керек; бөлімдері бірдей аралас сандарды азайту керек.
#103 слайд
Аралас саннан натурал санды
азайту.
103 слайд
Аралас саннан натурал санды азайту.
#104 слайд
Натурал саннан аралас санды азайту үшін
натурал санды аралас сан түрінде жазу керек.
104 слайд
Натурал саннан аралас санды азайту үшін натурал санды аралас сан түрінде жазу керек.
#105 слайд
105 слайд
#106 слайд
106 слайд
#107 слайд
тексеру
107 слайд
тексеру
#108 слайд
108 слайд
#109 слайд
109 слайд
#110 слайд
110 слайд
#111 слайд
111 слайд
#112 слайд
112 слайд
#113 слайд
113 слайд
#114 слайд
114 слайд
#115 слайд
Жай бөлшектерді және
аралас сандарды
көбейту. Өзара кері
сандар
Жай бөлшектер №22-30
5.1.2.21
жай бөлшектерді, аралас
сандарды көбейтуді
орындау;
115 слайд
Жай бөлшектерді және аралас сандарды көбейту. Өзара кері сандар Жай бөлшектер №22-30 5.1.2.21 жай бөлшектерді, аралас сандарды көбейтуді орындау;
#116 слайд
Бөлшекті бөлшекке көбейту үшін, олардың
алымдарын көбейтіп, алым етіп, бөлімдерін
көбейтіп, бөлім етіп жазу керек.
116 слайд
Бөлшекті бөлшекке көбейту үшін, олардың алымдарын көбейтіп, алым етіп, бөлімдерін көбейтіп, бөлім етіп жазу керек.
#117 слайд
Көбейтуді орында
1)
2)
3)
4)
=
15
28
=
16
33
=
24
65
=
15
56
3
4
5
7·
12
13
2
5
·
2
3
8
11
·
5
8
3
7
·
тексеру
=
117 слайд
Көбейтуді орында 1) 2) 3) 4) = 15 28 = 16 33 = 24 65 = 15 56 3 4 5 7· 12 13 2 5 · 2 3 8 11 · 5 8 3 7 · тексеру =
#118 слайд
Жайбөлшектінатуралсанға
көбейту
5
5
4•7=
5
4•7=
5
28
=
5
3
натурал санға көбейту
ережесі
Бөлшекті натурал санға көбейту үшін, бөлшектің алымын
натурал санға көбейтіп, нәтижесін алым етіп, бөлімінің
өзін қалдыру керек.
n- мұндағы
натурал сан.
118 слайд
Жайбөлшектінатуралсанға көбейту 5 5 4•7= 5 4•7= 5 28 = 5 3 натурал санға көбейту ережесі Бөлшекті натурал санға көбейту үшін, бөлшектің алымын натурал санға көбейтіп, нәтижесін алым етіп, бөлімінің өзін қалдыру керек. n- мұндағы натурал сан.
#119 слайд
=24
Алгоритм бойынша есепеу
46
11
Аралас сандарды көбейту үшін:
1) оларды бұрыс бөлшек түрінде жазу керек;
2) бөлшектерді көбейту ережесін қолдану
керек
119 слайд
=24 Алгоритм бойынша есепеу 46 11 Аралас сандарды көбейту үшін: 1) оларды бұрыс бөлшек түрінде жазу керек; 2) бөлшектерді көбейту ережесін қолдану керек
#120 слайд
көмек
1
5
2
3
•131 = 4
2
5
3
2
11
4
•
=
22
5
=
1
2
3
4
•121 =
6
5
11
3
•
=
33
8
=4
1
8
жауа
п
жауа
п
шешуі
шешуі
120 слайд
көмек 1 5 2 3 •131 = 4 2 5 3 2 11 4 • = 22 5 = 1 2 3 4 •121 = 6 5 11 3 • = 33 8 =4 1 8 жауа п жауа п шешуі шешуі
#121 слайд
Өрнектің мәнін тап
мысал №1:
3
1 1
2
а ∙ (b + c ) = а·b + a·c
121 слайд
Өрнектің мәнін тап мысал №1: 3 1 1 2 а ∙ (b + c ) = а·b + a·c
#122 слайд
Өрнектің мәнін тап
Мысал №2:
4
1
а·b + a·c = а ∙ (b + c )
122 слайд
Өрнектің мәнін тап Мысал №2: 4 1 а·b + a·c = а ∙ (b + c )
#123 слайд
Жай бөлшектерді көбейту. Оқулықпен
жұмыс
123 слайд
Жай бөлшектерді көбейту. Оқулықпен жұмыс
#124 слайд
124 слайд
#125 слайд
Жай бөлшектерді көбейту
9
4
2
1
11
7
5
2
6
5
7
4
4
3
8
1
7
5
4
3
16
9
25
12
9
5
16
15
5
3
15
11
4
3
5
2
9
8
12
11
100
27
144
75
75
33
10
3
27
22
9
2
55
14
12
5
32
3
28
15
125 слайд
Жай бөлшектерді көбейту 9 4 2 1 11 7 5 2 6 5 7 4 4 3 8 1 7 5 4 3 16 9 25 12 9 5 16 15 5 3 15 11 4 3 5 2 9 8 12 11 100 27 144 75 75 33 10 3 27 22 9 2 55 14 12 5 32 3 28 15
#126 слайд
Жай бөлшектерді натурал санға
көбейту
5
2
9
8
6
2
7
3
4
8
5
5
5
2
3
7
9
8
3
5
3
6
7
5
5
9
4
8
4
3
5
3
3
2
1
1
7
5
1
8
1
3
5
1
1
6
9
2
2
7
2
4
5
4
1
9
2
6
126 слайд
Жай бөлшектерді натурал санға көбейту 5 2 9 8 6 2 7 3 4 8 5 5 5 2 3 7 9 8 3 5 3 6 7 5 5 9 4 8 4 3 5 3 3 2 1 1 7 5 1 8 1 3 5 1 1 6 9 2 2 7 2 4 5 4 1 9 2 6
#127 слайд
Аралас сандарды көбейту
7
5
1
4
3
1
4
1
2
9
4
2
4
3
3
5
3
1
5
2
2
3
2
4
3
1
1
7
2
1
9
4
5
7
5
4
15
2
2
2
1
2
40
19
2
11
3
7
5
2
2
3
2
1
23
7
1
6
5
37
5
1
5
1
11
6
3
1
7
3
5
4
18
3
1
5
3
2
25
127 слайд
Аралас сандарды көбейту 7 5 1 4 3 1 4 1 2 9 4 2 4 3 3 5 3 1 5 2 2 3 2 4 3 1 1 7 2 1 9 4 5 7 5 4 15 2 2 2 1 2 40 19 2 11 3 7 5 2 2 3 2 1 23 7 1 6 5 37 5 1 5 1 11 6 3 1 7 3 5 4 18 3 1 5 3 2 25
#128 слайд
128 слайд
#129 слайд
Өзара кері сандар
129 слайд
Өзара кері сандар
#130 слайд
Өзара кері сандар
130 слайд
Өзара кері сандар
#131 слайд
131 слайд
#132 слайд
132 слайд
#133 слайд
133 слайд
#134 слайд
Жай бөлшектерді және
аралас сандарды бөлу
Жай бөлшектер №30-39
5.1.2.23
жай бөлшектерді және
аралас сандарды бөлуді
орындау;
134 слайд
Жай бөлшектерді және аралас сандарды бөлу Жай бөлшектер №30-39 5.1.2.23 жай бөлшектерді және аралас сандарды бөлуді орындау;
#135 слайд
Жай бөлшекті жай бөлшекке бөлу үшін, бөлінгіш бөлшекті бөлгіш
бөлшектің кері санына көбейту керек.
bc
ad
c
d
b
a
d
c
b
a
2
3
10
5
3
10
3
5
3
)1
135 слайд
Жай бөлшекті жай бөлшекке бөлу үшін, бөлінгіш бөлшекті бөлгіш бөлшектің кері санына көбейту керек. bc ad c d b a d c b a 2 3 10 5 3 10 3 5 3 )1
#136 слайд
АРАЛАС САНДЫ АРАЛАС САНҒА БӨЛУ
Аралас санды аралас санға бөлу үшін, оларды бұрыс
бөлшек түрінде жазып алып, бөлшекті бөлшекке бөлу
ережесін қолдану керек
40
19
2
40
99
85
911
16
9
5
22
9
16
5
22
9
7
1
5
2
4
136 слайд
АРАЛАС САНДЫ АРАЛАС САНҒА БӨЛУ Аралас санды аралас санға бөлу үшін, оларды бұрыс бөлшек түрінде жазып алып, бөлшекті бөлшекке бөлу ережесін қолдану керек 40 19 2 40 99 85 911 16 9 5 22 9 16 5 22 9 7 1 5 2 4
#137 слайд
Натурал санды жай бөлшекке бөлу және жай
бөлшекті натурал санға бөлу
Бөлінгіш немесе бөлгіш натурал сан болған
жағдайда натурал сан бөлімі 1 болатын
бөлшек түрінде жазылып, бөлшекті
бөлшекке бөлу ережесі қолданылады.
6
2
3
1
4
3
2
1
4
3
2
4)1
5
2
2
1
5
4
1
2
5
4
2
5
4
)2
137 слайд
Натурал санды жай бөлшекке бөлу және жай бөлшекті натурал санға бөлу Бөлінгіш немесе бөлгіш натурал сан болған жағдайда натурал сан бөлімі 1 болатын бөлшек түрінде жазылып, бөлшекті бөлшекке бөлу ережесі қолданылады. 6 2 3 1 4 3 2 1 4 3 2 4)1 5 2 2 1 5 4 1 2 5 4 2 5 4 )2
#138 слайд
Жай бөлшектерді бөлу
25
9
:
5
3
12
5
:
16
3
7
4
:
5
4
4
3
:
5
1
7
5
:
8
3
24
7
:
12
11
8
3
:
16
15
7
4
:
7
6
5
4
:
15
8
2
1
:
7
3
40
21
15
4
5
2
1
20
9
3
2
1
7
6
3
2
2
1
1
2
1
2
7
1
3
138 слайд
Жай бөлшектерді бөлу 25 9 : 5 3 12 5 : 16 3 7 4 : 5 4 4 3 : 5 1 7 5 : 8 3 24 7 : 12 11 8 3 : 16 15 7 4 : 7 6 5 4 : 15 8 2 1 : 7 3 40 21 15 4 5 2 1 20 9 3 2 1 7 6 3 2 2 1 1 2 1 2 7 1 3
#139 слайд
Натурал санды жай бөлшекке бөлу
7
5
:4
8
3
:9
3
2
:6
5
4
:8
5
2
:5
3
1
:5
8
6
:7
5
3
:9
4
3
:6
9
2
:4
2
1
12
10
9
24
5
3
5
18
8
15
3
1
9
15
139 слайд
Натурал санды жай бөлшекке бөлу 7 5 :4 8 3 :9 3 2 :6 5 4 :8 5 2 :5 3 1 :5 8 6 :7 5 3 :9 4 3 :6 9 2 :4 2 1 12 10 9 24 5 3 5 18 8 15 3 1 9 15
#140 слайд
Аралас сандарды бөлу
15
11
1:
5
3
3
14
11
1:
7
1
2
2
1
1:
2
1
4
10
1
1:
3
2
1
3
2
2:
3
1
10
8
1
1:
6
3
4
3
2
2:
3
1
5
22
11
1:
11
7
3
38
14
1:
19
1
2
11
4
1:
11
3
2
8
7
3
33
17
1
3
5
1
1
13
1
2
3
2
1
2
1
1
33
14
2
2
6
140 слайд
Аралас сандарды бөлу 15 11 1: 5 3 3 14 11 1: 7 1 2 2 1 1: 2 1 4 10 1 1: 3 2 1 3 2 2: 3 1 10 8 1 1: 6 3 4 3 2 2: 3 1 5 22 11 1: 11 7 3 38 14 1: 19 1 2 11 4 1: 11 3 2 8 7 3 33 17 1 3 5 1 1 13 1 2 3 2 1 2 1 1 33 14 2 2 6
#141 слайд
40
19
2
40
99
85
911
16
9
5
22
9
16
5
22
9
7
1
5
2
4
тексеріңдер
141 слайд
40 19 2 40 99 85 911 16 9 5 22 9 16 5 22 9 7 1 5 2 4 тексеріңдер
#142 слайд
142 слайд
#143 слайд
тексеру
143 слайд
тексеру
#144 слайд
144 слайд
#145 слайд
145 слайд
#146 слайд
146 слайд
#147 слайд
147 слайд
шағым қалдыра аласыз













