« Сөйлеу кемістігі бар балалармен жұмыс істеудің тиімді тәсілдері»
« Сөйлеу кемістігі бар балалармен жұмыс істеудің тиімді тәсілдері»

#1 слайд
ПЕД ИДЕЯ
Сөйлеу кемістігі бар балалармен жұмыс істеудің тиімді тәсілдері
:
Автор
1 слайд
ПЕД ИДЕЯ Сөйлеу кемістігі бар балалармен жұмыс істеудің тиімді тәсілдері : Автор
#2 слайд
МАҚСАТЫ:
Мақсаты мен міндеттері:
Балалардың сөйлеу қабілетін дамытуға арналған тиімді әдіс-тәсілдерді анықтау;
Логопедиялық ойындар мен жаттығулар арқылы сөйлеуді жетілдіру;
Артикуляциялық гимнастика, арттерапия, музыка және ақпараттық
технологияларды пайдалану жолдарын көрсету;
Ата-аналарды түзету жұмысына тарту арқылы баланың сөйлеуін дамытуда
бірлескен әрекетті қамтамасыз ету.
Жаңалығы:
Сөйлеу кемістігін түзету жұмысына дәстүрлі логопедиялық әдістермен қатар
арттерапия, музыкалық терапия және цифрлық құралдарды біріктіріп қолдану;
Әр балаға жеке бағытталған түзету бағдарламасын жасауға негізделген тәсілдер
ұсынылады;
Ойын мен шығармашылық элементтерін біріктіре отырып, сөйлеу дағдыларын
дамытуға жаңаша көзқарас қалыптастырылады.
2 слайд
МАҚСАТЫ: Мақсаты мен міндеттері: Балалардың сөйлеу қабілетін дамытуға арналған тиімді әдіс-тәсілдерді анықтау; Логопедиялық ойындар мен жаттығулар арқылы сөйлеуді жетілдіру; Артикуляциялық гимнастика, арттерапия, музыка және ақпараттық технологияларды пайдалану жолдарын көрсету; Ата-аналарды түзету жұмысына тарту арқылы баланың сөйлеуін дамытуда бірлескен әрекетті қамтамасыз ету. Жаңалығы: Сөйлеу кемістігін түзету жұмысына дәстүрлі логопедиялық әдістермен қатар арттерапия, музыкалық терапия және цифрлық құралдарды біріктіріп қолдану; Әр балаға жеке бағытталған түзету бағдарламасын жасауға негізделген тәсілдер ұсынылады; Ойын мен шығармашылық элементтерін біріктіре отырып, сөйлеу дағдыларын дамытуға жаңаша көзқарас қалыптастырылады.
#3 слайд
Теориялық бөлім
II. Теориялық бөлім
Сөйлеу кемістігінің түрлері мен ерекшеліктері: Сөйлеу кемістігі – сөйлеу тілінің қалыптасуы
мен дамуының бұзылуы. Ол әртүрлі деңгейде көрініс табады және бірнеше түрге бөлінеді:
Дыбыстық сөйлеу бұзылыстары (фонетикалық кемшіліктер):
Баланың белгілі бір дыбыстарды бұрмалап айтуы, алмастыруы немесе мүлде қолданбауы.
Мысалы: «р» дыбысының орнына «л» дыбысын қолдану.
Фонематикалық есту бұзылыстары:
Дыбыстарды ажырата алмауы, ұқсас дыбыстарды шатастыруы.
Бұл балалардың жазу және оқу дағдыларына да әсер етеді.
Жалпы сөйлеу тілінің дамымауы (ЖСТД):
Баланың сөздік қорының өте шектеулі болуы.
Грамматикалық қателермен сөйлеуі, сөйлем құрай алмауы.
Тұтықпа (заикание):
Сөйлеу кезінде дыбыстарды, буындарды немесе сөздерді қайталау, кідіріс жасау.
Ол көбінесе жүйке жүйесінің әлсіздігіне, психологиялық күйзелістерге байланысты.
3 слайд
Теориялық бөлім II. Теориялық бөлім Сөйлеу кемістігінің түрлері мен ерекшеліктері: Сөйлеу кемістігі – сөйлеу тілінің қалыптасуы мен дамуының бұзылуы. Ол әртүрлі деңгейде көрініс табады және бірнеше түрге бөлінеді: Дыбыстық сөйлеу бұзылыстары (фонетикалық кемшіліктер): Баланың белгілі бір дыбыстарды бұрмалап айтуы, алмастыруы немесе мүлде қолданбауы. Мысалы: «р» дыбысының орнына «л» дыбысын қолдану. Фонематикалық есту бұзылыстары: Дыбыстарды ажырата алмауы, ұқсас дыбыстарды шатастыруы. Бұл балалардың жазу және оқу дағдыларына да әсер етеді. Жалпы сөйлеу тілінің дамымауы (ЖСТД): Баланың сөздік қорының өте шектеулі болуы. Грамматикалық қателермен сөйлеуі, сөйлем құрай алмауы. Тұтықпа (заикание): Сөйлеу кезінде дыбыстарды, буындарды немесе сөздерді қайталау, кідіріс жасау. Ол көбінесе жүйке жүйесінің әлсіздігіне, психологиялық күйзелістерге байланысты.
#4 слайд
III. Тиімді жұмыс тәсілдері
III. Тиімді жұмыс тәсілдері
1. Логопедиялық ойындар мен жаттығулар
Дыбыстарды дұрыс айтуға арналған ойындар («Қай дыбысты естідің?», «Дыбыс
аулаушы»).
Сөздік қорын байытуға арналған тапсырмалар (сурет бойынша әңгіме құрастыру,
затты сипаттау).
Рөлдік ойындар арқылы сөйлеу қарым-қатынасын дамыту («Дүкен», «Дәрігер мен
науқас», «Қонаққа бару»).
2. Артикуляциялық гимнастика және саусақ жаттығулары
Тілдің, еріннің, жақтың бұлшықеттерін шынықтыратын жаттығулар («Ат шапты»,
«Сағат», «Дәмді тосап»).
Саусақ гимнастикасы сөйлеу моторикасын дамытады (қолдың ұсақ моторикасын
дамытуға арналған саусақ ойындары мен жаттығулар).
Бұл жаттығулар сөйлеу мүшелерінің қозғалысын үйлестіріп, дыбыстарды дұрыс
айтуға ықпал етеді.
4 слайд
III. Тиімді жұмыс тәсілдері III. Тиімді жұмыс тәсілдері 1. Логопедиялық ойындар мен жаттығулар Дыбыстарды дұрыс айтуға арналған ойындар («Қай дыбысты естідің?», «Дыбыс аулаушы»). Сөздік қорын байытуға арналған тапсырмалар (сурет бойынша әңгіме құрастыру, затты сипаттау). Рөлдік ойындар арқылы сөйлеу қарым-қатынасын дамыту («Дүкен», «Дәрігер мен науқас», «Қонаққа бару»). 2. Артикуляциялық гимнастика және саусақ жаттығулары Тілдің, еріннің, жақтың бұлшықеттерін шынықтыратын жаттығулар («Ат шапты», «Сағат», «Дәмді тосап»). Саусақ гимнастикасы сөйлеу моторикасын дамытады (қолдың ұсақ моторикасын дамытуға арналған саусақ ойындары мен жаттығулар). Бұл жаттығулар сөйлеу мүшелерінің қозғалысын үйлестіріп, дыбыстарды дұрыс айтуға ықпал етеді.
#5 слайд
IV. Практикалық бөлім
IV. Практикалық бөлім
1. Түзету жұмысының үлгі жаттығулары
Артикуляциялық жаттығулар:
«Ат шапты» – тілін таңдайға соғу.
«Сағат» – тілді оңға-солға қозғау.
«Дәмді тосап» – тілді ерінге тигізу.
Саусақ жаттығулары:
«Қоян» – саусақтарды құлақ сияқты қимылдату.
«Көбелек» – алақандарды айқастырып, қанат қаққандай қимыл жасау.
Дыбыстық жаттығулар:
Белгілі бір дыбысты қайталау арқылы сөйлем құрастыру («р» дыбысымен сөздер ойлау: раушан, радио, рас).
2. Ойын түрлері мен әдістемелік тапсырмалар
«Дыбыс аулаушы» – педагог бір дыбысты айтады, бала сол дыбыстан басталатын сөзді табады.
«Сиқырлы қапшық» – қапшықтағы затты сипап тауып, атауын дұрыс айту.
«Ертегіні жалғастыр» – бастапқы сөйлемді педагог айтады, балалар жалғастырады.
«Қайда жасырынды?» – сурет бойынша затты тауып, сипаттап айту.
Әдістемелік тапсырмалар: сурет бойынша әңгіме құрастыру, сөзді буынға бөлу, сөзден сөйлем құрау.
5 слайд
IV. Практикалық бөлім IV. Практикалық бөлім 1. Түзету жұмысының үлгі жаттығулары Артикуляциялық жаттығулар: «Ат шапты» – тілін таңдайға соғу. «Сағат» – тілді оңға-солға қозғау. «Дәмді тосап» – тілді ерінге тигізу. Саусақ жаттығулары: «Қоян» – саусақтарды құлақ сияқты қимылдату. «Көбелек» – алақандарды айқастырып, қанат қаққандай қимыл жасау. Дыбыстық жаттығулар: Белгілі бір дыбысты қайталау арқылы сөйлем құрастыру («р» дыбысымен сөздер ойлау: раушан, радио, рас). 2. Ойын түрлері мен әдістемелік тапсырмалар «Дыбыс аулаушы» – педагог бір дыбысты айтады, бала сол дыбыстан басталатын сөзді табады. «Сиқырлы қапшық» – қапшықтағы затты сипап тауып, атауын дұрыс айту. «Ертегіні жалғастыр» – бастапқы сөйлемді педагог айтады, балалар жалғастырады. «Қайда жасырынды?» – сурет бойынша затты тауып, сипаттап айту. Әдістемелік тапсырмалар: сурет бойынша әңгіме құрастыру, сөзді буынға бөлу, сөзден сөйлем құрау.
#6 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорытынды
Сөйлеу кемістігі бар балалармен жұмыс жүргізу – күрделі де жауапты үдеріс. Жүргізілген
зерттеу барысында сөйлеу бұзылыстарының түрлері мен олардың бала дамуына әсері
қарастырылды. Балалардың сөйлеу дағдыларын жетілдіруде логопедиялық ойындар,
артикуляциялық гимнастика, арттерапия, музыка мен ырғақ терапиясы, ақпараттық
технологияларды қолдану және ата-анамен бірлескен жұмыстың тиімді екендігі анықталды.
Ұсынылған әдістерді жүйелі пайдалану арқылы:
балалардың дыбыстарды дұрыс айтуы қалыптасады;
сөздік қоры мен тілдік байланысы кеңейеді;
сөйлеуге деген қызығушылығы артады;
әлеуметтік ортаға бейімделуі жеңілдейді.
Сонымен, сөйлеу кемістігі бар балалармен жүргізілетін түзету жұмысы – тек логопедтің ғана
емес, педагог пен ата-ананың бірлескен еңбегін қажет ететін маңызды процесс. Тиімді тәсілдер
баланың толыққанды тұлға болып қалыптасуына және білім алуда табысқа жетуіне
мүмкіндік береді.
6 слайд
ҚОРЫТЫНДЫ Қорытынды Сөйлеу кемістігі бар балалармен жұмыс жүргізу – күрделі де жауапты үдеріс. Жүргізілген зерттеу барысында сөйлеу бұзылыстарының түрлері мен олардың бала дамуына әсері қарастырылды. Балалардың сөйлеу дағдыларын жетілдіруде логопедиялық ойындар, артикуляциялық гимнастика, арттерапия, музыка мен ырғақ терапиясы, ақпараттық технологияларды қолдану және ата-анамен бірлескен жұмыстың тиімді екендігі анықталды. Ұсынылған әдістерді жүйелі пайдалану арқылы: балалардың дыбыстарды дұрыс айтуы қалыптасады; сөздік қоры мен тілдік байланысы кеңейеді; сөйлеуге деген қызығушылығы артады; әлеуметтік ортаға бейімделуі жеңілдейді. Сонымен, сөйлеу кемістігі бар балалармен жүргізілетін түзету жұмысы – тек логопедтің ғана емес, педагог пен ата-ананың бірлескен еңбегін қажет ететін маңызды процесс. Тиімді тәсілдер баланың толыққанды тұлға болып қалыптасуына және білім алуда табысқа жетуіне мүмкіндік береді.
шағым қалдыра аласыз













