Адвокадтың шешендік өнері негіздері

1 слайд
Адвокадтың шешендік өнері негіздері

2 слайд
1. Адвокатура сөйлеу мәдениеті: түсінігі және мазмұны. 2. Адвокаттың шешендік өнерінің техникасы. 3.Адвокаттың соттық ораторы ретіндегі логикалық мәдениеті.

3 слайд
Сот жарыссөзіндегі адвокаттың қорғау сөзінің мақсаты мен міндеттері Бірінші мақсаты – ол тыңдаушыларды нақты бір іс саласына жетелей отырып, оны осы процесстің негіздерімен, сипаты мен орындалу амал-тәсіліне, мақсаты мен ниетіне терең талдау жасау және болған жағдайды, оқиғаны толық қайта қалпына келтіру. Екінші мақсаты – қылмыстың жеке бөліктеріне тиісті баға беру және сотқа қатысушы тұлғаларға талқыланып отырған істің мазмұнын терең түсінуге және шығарылған үкімнің қаншалықты әділ шығуына көз жеткізулеріне мүмкіндік беру. Үшінші мақсаты – қорғау сөзін құрастырып қана қоймай оны ауызша айта білу шеберлігін меңгеру, үлкен сот залын басқара білу, іске қатысушылардың іске деген шабытын оятып, олардың ынтасы мен назарын аудара білу, өз ойын анық та қызғылықты түрде жеткізе білу керек.

4 слайд
Адвокат сот залын өзіне қаратқаннан кейінгі бірінші мақсаты іске қатысушы тұлғалардың назарын талқыға салатын негізгі мәселелерге жұмылдыру болып табылады. Ол үшін олардың ынтасын осы сұрақтарға аударып, қызықтыра білу талап етіледі.

5 слайд
Ынта қайдан туындайды? Бұл мәселеде екі түрлі сәтті ажыратып айтуға болады. Біріншіден, ынта істің маңыздылығына байланысты туындайды. Сондықтан, адвокат о бастан сот аудиториясына талқыға салынатын іс бойынша мәселелердің немесе сұрақтар шеңберінің мәнін олардың болашақ қызметі үшін маңыздылығын түйсіктеріне тура жеткізе білуге тиіс. Екіншіден, іске қатысушылардың ынтасын шақыру үшін олардың шабытын оята білуге міндетті. Ол үшін алдымен сұрақты, мәселені, міндетті анықтап, бейнелеп беру қажет .

6 слайд
Сөз сөйлеу – шешендік қызыл тілдің шарықтау шегі.

7 слайд
Тәжірбиелі прокурор мен адвокаттарда сотта сөз сөйлеу бойынша өзіндік қалыптасқан дағдылар: салқынқандылық, ұстамдылық пен сабырлық мол, сондықтан олардың сөзі түсінікті әрі сенімді шығатыны даусыз.

8 слайд
Күшті, дыбысты дауыс, анық дикция, дұрыс және мәнерлі дауыс ырғағының (интонация) бірге болуын сөйлеу техникасы деп аталады.

9 слайд
Адвокат ораторы үшін сөйлеу техникасын менгеру деген – бұл өз сөйлеу аппаратын басқару, дауысын, дикциясын, дауыс ырғағын, паузаны дұрыс әрі толық пайдалану.

10 слайд
Сөзді қабылдау көп жағдайда оратордың дауысына байланысты. Дауыс – бұл сендірудің негізгі құралы. Дауыстың күштілігі – адвокаттың өз ойын, сезімін, еркін жеткілікті түрде жеткізу және сендіре білу қабілеті.

11 слайд
Дауыстың диапазоны - оның үндік көлемі. Сөз сөйлеген кезде дауыс диапазонының өзгеруі арқасында оның мәнерлі шығуына және ойдың толық түрде берілуіне әсер теді.

12 слайд
Таза дикциялық сөз - адвокат оратордың үлкен абыройы мен қадір қасиеті. Дикция - үндері, буындары, сөздері нақты, түснікті ашық айтылуы. Дикцияның анықтылығында оратордың мәдениеті көрінеді, оның тілге деген, сотқа азаматтарға, сот процесінің тыңдаушыларына деген сыбайластығын білдіреді.

13 слайд
Оратор өз сөзінде темпті өзгертіп отыруы оның ішкі сезімдерінің әсерінен болады. Өте тез темпта сөйлеген кезде, мәліметтерті толық түсінуге мүмкін болмайды. Өте жәй темпте сөйлеу, соттың маршрутына әкеліп соқтырады, мұның бәрі оратордың есті толық білмеуі, дәлелдемелердің болмауынан.

14 слайд
Мәнерлеп айтылу сот сөзінде интонацияның байлығын көрсетеді. Интонация дегеніміз сөздер әсерлеу, кезектілікпен үннің шығуы, темп пен тембрдің шығу жоғарлығымен айтылуы.

15 слайд
Тон - үннің шығу жоғарлығы сөйлеу кезінде үннің өзгеріп отыруы; адам даусының жоғары дәрежеде шығуы. Тембр - бұл адам даусының табиғи үнбік өзгеруі яғни әр адамда өзіне тән қайталанбас болуы.

16 слайд
Адвокат сөйлеген кезде үзіліс жасау өте маңызды, өйткені сөздің немесе сөйлемнің ойдық және эмоциялдықтың жағынан ерекшеленіп берілуі. Үзіліс - бұл уақытша үннің тоқталуын яғни келіп тұрған ойды белгілі бір себептерге немесе әсер етуші функцияларға байланыста тоқтата тұруы.

17 слайд
Үзіліс атқаратын функцияларына байланысты Логикалық үзіліс Психологиялық үзіліс

18 слайд
Логикалық үзіліс - сотта сөйлеу барысында туады, ойын білдіру кезінде, яғни бір ойдан келесі ойға өту дұрыс реттілікпен айтылуына, маңызды әсерлерін атап өтуге, қатысушылардың көңілін аударуға маңызды құрал б.т. Психологиялық үзіліс - эмоциялық кезендердің атап өтуге, қатысушыларға психологиялық әсер ету құралы б.т.

19 слайд
Сот ораторының мәдениетінде маңызды көрсеткіш ретінде сотта сөйлеу кезендегі нақтылық пен тапқырлықтың әдеби тілде айтылуы. Бірақ әдеби тілде айтылудың нақты айтылу түпнұсқалары жоқ, орфоэпиялық норма сәйкес әрекет етуші ( кезектілікпен ) жүйенің кезектілікпен айтылуын айтамыз

20 слайд
Дыбысты әсерлеу немесе эвфония (грек euphonia-ішінен, eu- жақсы, phohia-дыбыс) үндері эстетикалық жағынан бағалау, олардың сәйкес келуі, құлаққа жағымды және жақсы естілуі.

21 слайд
Сөзінде үндік ұйымдастырушылықтың маңызды элементі ретінде екпінді дұрыс қою арқылы акцентология норманы сақтау болып табылады Сөздік екпін - сөзді ұымдастырумен байланысты олар сөздің мықтап айтылуына, үндерді бір-біріне жалғайды, буындардың құрылып (сөйлемнің) сөздердің дұрыс құралуына септігін тигізеді.

22 слайд
Сотта сөйлеу – қылмыстық іс бойынша прокурор мен адвокаттың маңызды әрі жауапты қызметінің бірі.

23 слайд
Ораторлық өнер (ораторское искусство) – жұртшылық алдында сөзін дайындау мен оны айтудан тұратын ортордың білімі мен қабілетінің жиынтығы болып табыладыОраторлық өнер – бұл оған қабілеті жоқ болса да кез келген адам үйренуге болатын қызметтің бірі. Бұл материалдар жинақтай білу, тындаушыларға әсер ететіндей етіп, сөзін дұрыс құрастыру; дәлелдей алу мен қарсы пікір айту, жеткізе алу қабілеті, сөйлеу шеберлігі (речевое мастерство).

24 слайд
Қорғау сөзі – кіріспеден, мазмұндаудан және қорытындыла удан тұрады.

25 слайд
Жүйелілік, лайықты көлем және қорғау сөзінің әрбір жеке бөлімдерінің сабақтастығы – табысқа жетудің бірден бір кепілі болып табылады.

26 слайд
Қорғаушының сөзі - соттық тексерудің өте қажет әрі маңызды бөлігі. Қорғаушы өз қажет әрі маңызды бөлігі.

27 слайд
Қорғаушы тарапынан мына жағдайлар анықталып және ерекше ескерілуі қажет: 1) сотталушы жасады деп отырған қылмыс орны дәлелді ме? 2) сол қылмысты соталушы жасағаны дәлелденеді ме? 3) бұл іс қылмысқа жатады ма және ол қандай қылмыстық заңмен қарастырылған ? 4) осы қылмыс үшін сотталушы кінәлі ма ? 5) соталушы жазаға тартылуы тиіспе ? 6) жазаны жұмсартатын немесе қысқартатын жағдайлар бар ма ? 7) сотталушыға қандай жаза қолданылады ?