Ахмет Байтұрсынұлы

1 слайд
АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ. ҚОҒАМ ҚАЙРАТКЕРІ, АҚЫН, ҚАЗАҚТЫҢ ТҰҢҒЫШ ӘДЕБИЕТ ТЕОРЕТИГІ, ЛИНГВИСТ, ФОЛЬКЛОРШЫ, ТҮРКІТАНУШЫ, АУДАРМАШЫ, ПУБЛИЦИСТ, АҒАРТУШЫ-ҒАЛЫМ

1 слайд

2 слайд
 ...Ахаң ашқан қазақ мектебі, Ахаң түрлеген ана тілі, Ахаң салған әдебиеттегі елшілдік ұраны – “Қырық мысал”, “Маса”, “Қазақ” газетінің 1916 жылдағы қан жылаған қазақ баласына істеген еңбегі, өнер – білім, саясат жолындағы қажымаған қайратын біз ұмытсақ та тарих ұмытпайтын істер болатын.  ...Ахаң істеген қызмет – қазақтың ұзын-ырға тарихымен жалғасып кететін қызмет. Істеген ісімен өзіне орнатылған ескерткіш – мәңгілік ескерткіш.  Мұхтар Әуезов, жазушы

2 слайд

3 слайд
Ахаңды біз замандасымыз ғой деп өз қатарымызға қойып, өзімізбен теңестіріп қарауымызға болмайды. Бұл кісі қазақ халқының алфавитін жасап берген, бұрын әркім қалай болса солай жазып жүрген емлемізді түзеп, оқу құралдарын жазған, бәріміздің де сауатымызды ашып, бүкіл халқымызға ұстаз болған адам. Сондықтан бұл кісіні ұстазымыз деп қарап, өзімізден әлдеқайда жоғары ұстап, қадірлей білуіміз керек. Смағұл Садуақасов, Алаш қайреткері

3 слайд

4 слайд
Өзге оқыған замандастары өз бастарының пайдасын ғана іздеп, ар һәм имандарын сатып жүргенде Ахмет халықтың арын іздеп, өзінің ойға алған ісі үшін бір басын бәйгеге тіккен. Ахмет Байтұрсынұлы – ұлтын шын сүйетін шын ұлтшыл. Сәкен Сейфуллин, ақын

4 слайд

5 слайд
Ахмет Байтұрсынұлы – әр тілдің айдауында жүрген қазақ балаларына қазақ тілінде кітап жазған, қазақ тілінің негізін жасап, қазақ мектебінің іргетасын қалаған тұлға.

5 слайд

6 слайд
 Әуелі біз ел түзеуді бала оқыту ісін түзеуден бастауымыз керек. Неге десек, болыстық та, билік те, халықтық та оқуменен түзеледі.  А. Байтұрсынұлы  Бала бастауыш мектепте бар пәнді тек ана тілінде ғана оқуы керек.  А. Байтұрсынұлы

6 слайд

7 слайд
Ахмет Байтұрсынұлы араб харпіне негізделген қазақ тілінде тұңғыш “Әліп - биді” өмірге әкелді. Әліпби – тек сауат ашуға ғана емес, ғылым- білім үйренудің бастау көзі.

7 слайд

8 слайд
Латынды ауызға алу – еріккендік... ... Жақсы әліппенің қасиеттері – жылдам жазылу, баланы оқытқанда әріптерінің бөлек – бөлек оңаша тұрып көзге түсуі, жазбасына бас басының ұқсастығы. Қазіргі қазақ әліппесінен жер үстінде жақсы әліппе жоқ. Латыннан анағұрлым озық әліппеміз тұрғанда босқа латыншыл болудың қажеті не? Латынның керегі жоқ... Латынды ауызға алу - еріккендік... Латынды орыс халқы алмағанда біз неге аламыз? Әріпке қызығып, бүкіл мәдениетімізден айырылып қаламызба? Латынның кемшілігі – кейбір әріпінің үш – төрт түрлі жазылуы, басқанда қосылып кететіндігі. (Ахмет Байтұрсынұлы Орынбордағы Қазақ, қырғыз білімпаздарының съезінде сөйлеген сөзі. “Еңбекші қазақ” газеті, 2 шілде, 1924 ж)

8 слайд

9 слайд
Ахмет Байтұрсынұлы енгізген терминдер Тіл білімінің терминдері: Зат есім, сын есім, сан есіи, етістік, есімдік, одағай, үстеу, шылау, жалпы есім, жалқы есім, бастауыш, баяндауыш, сөйлем, қаратпа сөз, қыстырма сөз, леп белгісі, сұрау белгісі, буын, дыбыс, қатаң дыбыс, ұяң дыбыс, түбір сөз, туынды сөз, қос сөз, қосымша, жалғау, жұрнақ, тасымал, септік жалғау, көптік жалғау, септік жалғаулар: Атау, Ілік, Барыс, Табыс, Жатыс, Шығыс, шырайлар, есептік сан есім, реттік сан есім, жіктеу есімдігі, сілтеу есімдігі, сұрау есімдігі, етіс, сабақты етіс, салт етіс, тұйық рай, ашық рай, қалау рай, шартты рай, өткен шақ, келер шақ, осы шақ, болымды, болымсыз, көсемше, есімше, жекеше, көпше, жалғаулықтар, сөз таптары, жалаң сөйлем, жайылма сөйлем, анықтауыш, толықтауыш, пысықтауыш, мезгіл пысықтауыш, мекен пысықтауыш, сын пысықтауыш, жай сөйлем, толымды сөйлем, толымсыз сөйлем, сұраулы сөйлем, лепті сөйлем, салалас, сабақтас, басыңқы сөйлем, бағыныңқы сөйлем, бітеу буын, нүкте, әріп, тұрлаулы мүше, тұрлаусыз мүше, мазмұндама, сызықша, жіңішкелік белгісі, фонетика, морфология, синтаксис. Әдебиеттану терминдері: Әсерлеу, шендестіру, кейіптеу, теңеу, үдету, айшық, шумақ, тармақ, бунақ, пән, сын, шешен сөз, көсем сөз, роман, мысал. (А.Байтұрсынұлының “Тіл - құрал”, “Әдебиет танытқыш” кітаптарынан)

9 слайд

10 слайд
Ахмет Байтұрсынұлының араласуымен шебі бұзылудан аман қалған бүгінгі қазақ елінің қасиетті шекарасы

10 слайд

11 слайд
Ұрпақтардың зердесін, Өшіре алмас ғасырлар. Әрқашанда елдесің, Ұмытылмас асылдар!

11 слайд