Ахмет Байтұрсынұлының "Егіннің бастары" мысалы. Әке өсиеті

1 слайд
Қаңтардың жиырма бірі Ахмет Байтұрсынұлы «Егіннің бастары» мысалы. Әке өсиеті

1 слайд

2 слайд
Оқу мақсаты: 5.Т/Ж3.Көркем шығармадағы кейіпкерлер портреті мен іс-әрекеті арқылы образын ашу. Сабақ мақсаты: Шығармадағы кейіпкерлердің портреті мен іс-әрекеттерін анықтайды, кейіпкерлер бейнесін ашады.     Бағалау критерийі. Білім алушы: • Шығармадағы кейіпкер портреті мен іс-əрекетін анықтайды; • Әрекет пен портрет негізінде кейіпкердің образына талдау жасайды.

2 слайд

3 слайд
Адамгершілік – асыл қасиет Адамгершілік ? ? ? ?

3 слайд

4 слайд
Оқулықта: Ахмет Байтұрсынұлы «Егіннің бастары» мысалы, 57-58 бет. Аудиокітап сілтемесі: https:// kitap.kz/audio-book/mysalda ry «Егіннің бастары» мысалы

4 слайд

5 слайд
«Егіннің бастары» мысал өлеңіндегі оқиғалар реті 1. Әке мен баланың егін алқабына баруы 2. Бидайлардың сипаты 3. Баланың әкесіне сауалы 4. Әке жауабы5. Тәкаппарлық туралы түйінді ой

5 слайд

6 слайд
1-тапсырма. Ахмет Байтұрсынұлының «Егіннің бастары» атты мысал өлеңін рөлге бөліп оқыңыздар. -Автор; -Әке; -Бала. Дескриптор: - Өлеңді рөлге бөліп, мәнерлеп оқиды. «Егіннің бастары» мысалы

6 слайд

7 слайд
Егіннің бастары Бір адам жас баласын жанына алды, Екеуі сайран етіп кетіп қалды. Қыдырып әрлі-берлі жүрді дағы, Егінші егін еккен жерге барды. Аралап әр егінді қарап жүрді, Кез еді пісіп болған егін түрлі. Бастарын дәнге толған төмен салып, Бидайлар бейне тағзым етіп тұрды. Жалғыз-ақ бір бидай тұр көкке қарап, Бейне бір жалғыз өзін көпке балап. Баланың сол бидайға көзі түсіп, Білмекке кетті көңіл жөнін сұрап: «Құбылып бидайлар тұр басын салып, Жіберген мырза Құдай нұрға қанып. «Әй, әке, мұның мәнін түсіндірші, Бір іске тұрмын өзім қайран қалып. Бұл Бидай көтеріп тұр басын көкке, Қарайды шекірейіп өзі көпке. Өзіне өзгелерді теңгермейтін, Соншама бұл бидайдың дәні көп пе?» «Айтайын мұның мәнін, балам, саған, Шырағым, түрін көріп таңданба оған. Өзгесі төмен қарап бүгілгенде, Ойлама кем екен деп бәрі сонан». Және де әкесі айтты баласына: «Сұқтанба құр сорайған қарасына. Құдайым өзгесіне дән бергенде, Бұл бидай дәнсіз қапты арасында». Бидайлар басы толық иіліп тұр, Дән берген қожасына сыйынып тұр. Басында бұл бидайдың дәні болмай, Кекірейіп, көкке қарап, бүлініп тұр. ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ «Елде көп бұл бидайдай адам дейді, Тәкаппар, оны халық, жаман дейді. Қалпы емес тәкаппарлық данышпанның, Тұтынба бұл мінезді, балам» дейді. Егіннің бастары Бір адам жас баласын жанына алды, Екеуі сайран етіп кетіп қалды. Қыдырып әрлі-берлі жүрді дағы, Егінші егін еккен жерге барды. Аралап әр егінді қарап жүрді, Кез еді пісіп болған егін түрлі. Бастарын дәнге толған төмен салып, Бидайлар бейне тағзым етіп тұрды. Жалғыз-ақ бір бидай тұр көкке қарап, Бейне бір жалғыз өзін көпке балап. Баланың сол бидайға көзі түсіп, Білмекке кетті көңіл жөнін сұрап: «Құбылып бидайлар тұр басын салып, Жіберген мырза Құдай нұрға қанып. «Әй, әке, мұның мәнін түсіндірші, Бір іске тұрмын өзім қайран қалып. Бұл Бидай көтеріп тұр басын көкке, Қарайды шекірейіп өзі көпке. Өзіне өзгелерді теңгермейтін, Соншама бұл бидайдың дәні көп пе?» «Айтайын мұның мәнін, балам, саған, Шырағым, түрін көріп таңданба оған. Өзгесі төмен қарап бүгілгенде, Ойлама кем екен деп бәрі сонан». Және де әкесі айтты баласына: «Сұқтанба құр сорайған қарасына. Құдайым өзгесіне дән бергенде, Бұл бидай дәнсіз қапты арасында». Бидайлар басы толық иіліп тұр, Дән берген қожасына сыйынып тұр. Басында бұл бидайдың дәні болмай, Кекірейіп, көкке қарап, бүлініп тұр. ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ ⁙ «Елде көп бұл бидайдай адам дейді, Тәкаппар, оны халық, жаман дейді. Қалпы емес тәкаппарлық данышпанның, Тұтынба бұл мінезді, балам» дейді.

7 слайд

8 слайд
Образдың қазақшасы – көркем бейне. Ең қарапайым мағынасында образ – суретті сөз. Күлімсіреп аспан тұр Жерге ойлантып әр нені. (Абай) Осы жолдарда жансыз табиғат емес, кәдімгідей, қимыл құбылыс елестеп кетеді. Осының бәрін көзбен көріп, сезінетін секілдіміз.

8 слайд

9 слайд
Әдебиеттегі адам образын жасаудың жолдары мен тәсілдері көп және әр алуан: 1.Тура мінездеу – кейіпкердің жасаған іс-әркеттері, айтқан сөзі арқылы автордың берген мінездемесі; 2.Жанама мінездеу - жазушы суреттегісі келген кейіпкерінің мінез-құлқын әдет-ғұрпын анықтағысы келген кейіпкердің өзін емес, соның қатысы бар өзге заттарды суреттеу арқылы әлгінің өз құлқын не ғұрпын айқындайды; 3.Адамның сезімін, күйіну не сүйіну халін суреттеу; 4.Әдебиеттегі адамның ішкі бітімін оның өзін сөйлету арқылы да ашуға болады. Әркімнің сөзі арқылы өзін танимыз.

9 слайд

10 слайд
2-тапсырма. Өлеңнен кейіпкердің портретін және әрекетін көрсететін жолдарды анықтаңыз. Кейіпкерлердің іс-әрекетін өз сөзіңізбен жазыңыз. Кейіпкерлердің образын (бейнесін) жасаңыз. Дескриптор: 1.Өлеңнен кейіпкердің портретін және әрекетін көрсететін жолдарды анықтайды; 2.Кейіпкерлердің іс-әрекетін өз сөзімен жазады; 3. Кейіпкерлер образын (бейнесін) жасайды; № Шығарманың кейіпкерлері Портреті мен іс-әрекеті (дәлел келтіретін үзінділер) Кейіпкерлер образы (бейнесі) 1 Бала 2 Әке 3 Бастары дәнге толы бидайлар 4 Дәнсіз бидай

10 слайд

11 слайд
2-тапсырма. Өлеңнен кейіпкердің портретін және әрекетін көрсететін жолдарды анықтаңыз. Кейіпкерлердің іс-әрекетін өз сөзіңізбен жазыңыз. Кейіпкерлердің образын (бейнесін) жасаңыз. № Шығарманың кейіпкерлері Портреті мен іс-әрекеті (дәлел келтіретін үзінділер) Кейіпкерлер образы (бейнесі) 1 Бала Егін басында барлық бидайларға мұқият қарап, ерекше бидайды байқайды, өзі таңғалып, әкесіне сұрақ қояды. Әкесінің жауабын сүйсініп тыңдайды. Баланың сол бидайға көзі түсіп, Білмекке кетті көңіл жөнін сұрап: Ықыласы мол, зейінді, ізденімпаз, әкесінің айтқан ақылын тыңдайтын, тілалғыш.

11 слайд

12 слайд
2-тапсырма. Өлеңнен кейіпкердің портретін және әрекетін көрсететін жолдарды анықтаңыз. Кейіпкерлердің іс-әрекетін өз сөзіңізбен жазыңыз. Кейіпкерлердің образын (бейнесін) жасаңыз. № Шығарманың кейіпкерлері Портреті мен іс-әрекеті (дәлел келтіретін үзінділер) Кейіпкерлер образы (бейнесі) 2 Әке Баласын жанына алып жүреді. Баласының қойған сұрағын мұқият тыңдайды, түсінікті етіп жауап береді, өз ақылын айтады. Айтайын мұның мәнін, балам, саған, Шырағым, түрін көріп таңданба оған. Өзінің әкелік жауапкершілігін сезінетін адам. Баласының қызығушылығын басып тастамай, керісінше, ынтасы артатындай етіп жауап береді. Өз ақылын айту арқылы баласына дұрыс жол көрсетеді.

12 слайд

13 слайд
2-тапсырма. Өлеңнен кейіпкердің портретін және әрекетін көрсететін жолдарды анықтаңыз. Кейіпкерлердің іс-әрекетін өз сөзіңізбен жазыңыз. Кейіпкерлердің образын (бейнесін) жасаңыз. № Шығарманың кейіпкерлері Портреті мен іс-әрекеті (дәлел келтіретін үзінділер) Кейіпкерлер образы (бейнесі) 3Бастары дәнге толған бидайлар Бастары дәнге толған бидайлар иіліп, күтіп- баптаған қожасына алғыс айтып тұрғандай болады. Бастарын дәнге толған төмен салып, Бидайлар бейне тағзым етіп тұрды. Бидайлар басы толық иіліп тұр, Дән берген қожасына сыйынып тұр. Егіншінің еңбегін бағалайды. Дән береді. Алғыс айтуды біледі. *Бұл қасиеттер адамның бойынан табылғаны абзал.

13 слайд

14 слайд
2-тапсырма. Өлеңнен кейіпкердің портретін және әрекетін көрсететін жолдарды анықтаңыз. Кейіпкерлердің іс-әрекетін өз сөзіңізбен жазыңыз. Кейіпкерлердің образын (бейнесін) жасаңыз. № Шығарманың кейіпкерлері Портреті мен іс-әрекеті (дәлел келтіретін үзінділер) Кейіпкерлер образы (бейнесі) 4 Дәнсіз бидайДәнсіз қалғанымен қоймай, жалғыз өзі көкке қарап, кекірейіп тұрады. Жалғыз-ақ бір бидай тұр көкке қарап, Бейне бір жалғыз өзін көпке балап. Құдайым өзгесіне дән бергенде, Бұл бидай дәнсіз қапты арасында». Басында бұл бидайдың дәні болмай, Кекірейіп, көкке қарап, бүлініп тұр. Егіншінің еңбегін бағаламайды. Алғыс айтуды білмейді. Дән бермейді. Дән бермегені үшін еш қысылмайды. Керісінше, тәкаппарланады. *Бұл қасиеттер адамның бойында болмағаны дұрыс.

14 слайд

15 слайд
Қорытынды. «Егіннің бастары» мысалынан қандай жақсы және жаман қасиеттер туралы білдіңіз?

15 слайд

16 слайд
Кері байланыс. Сабақтан алған әсеріңізді смайликтер арқылы білдіріңіз (чатқа жіберу).

16 слайд

17 слайд
Үй тапсырмасы: Өлеңнен кейіпкердің портретін және әрекетін көрсететін жолдарды анықтаңыз. Кейіпкерлердің іс-әрекетін өз сөзіңізбен жазыңыз. Кейіпкерлердің образын (бейнесін) жасаңыз. Дескриптор: 1.Өлеңнен кейіпкердің портретін және әрекетін көрсететін жолдарды анықтайды; 2.Кейіпкерлердің іс-әрекетін өз сөзімен жазады; 3. Кейіпкерлер образын (бейнесін) жасайды; № Шығарманың кейіпкерлері Портреті мен іс-әрекеті (дәлел келтіретін үзінділер) Кейіпкерлер образы (бейнесі) 1 Бала 2 Әке 3 Бастары дәнге толы бидайлар 4 Дәнсіз бидай

17 слайд