Алтын Орда

1 слайд
Алтын Алтын ОрдаОрда

2 слайд
Ұлыс – ел деген мағынаны білдіреді. Ұлыс – ел деген мағынаны білдіреді. Шыңғыс хан жаулап алған жерлерін Шыңғыс хан жаулап алған жерлерін өзінің 4 баласына бөліп берді. өзінің 4 баласына бөліп берді. Қазақстан жері оның 3 баласының қол Қазақстан жері оның 3 баласының қол астына қарады. Бөліп берілген жерлер астына қарады. Бөліп берілген жерлер ұлыс деп аталды. ұлыс деп аталды.

3 слайд

4 слайд

5 слайд
Алтын орданың қоғамдық құрылымы.Алтын орданың қоғамдық құрылымы.  • • Ордада ұлыстық жүйе қалыптасып, Батый хан тұсында Ордада ұлыстық жүйе қалыптасып, Батый хан тұсында мемлекет екіге бөлінді: мемлекет екіге бөлінді: ► Оң қанат - Батый хан билігі. ► Оң қанат - Батый хан билігі. ► Сол қанат - Орда Ежен хан билігі (Жошының үлкен баласы). ► Сол қанат - Орда Ежен хан билігі (Жошының үлкен баласы).  Қазақстан жерінің көп бөлігі сол қанат кұрамына енді. Қазақстан жерінің көп бөлігі сол қанат кұрамына енді. Басқару құрылымы: Басқару құрылымы: • Сұлтандар - ханнан кейінгі әлеуметтік басқарудың ең • Сұлтандар - ханнан кейінгі әлеуметтік басқарудың ең жоғарғы тобы. жоғарғы тобы. • Құрылтай - ақсүйектердің жалпы империялық жиналысы. • Құрылтай - ақсүйектердің жалпы империялық жиналысы. Құрылтайда хан жариялау жэне таққа отырғызу рэсімдері Құрылтайда хан жариялау жэне таққа отырғызу рэсімдері жасалды. жасалды. • Диуан - ең жоғарғы атқарушы орган. Қаржы, салық • Диуан - ең жоғарғы атқарушы орган. Қаржы, салық мэселесін, мемлекеттің ішкі істерін атқарды. мэселесін, мемлекеттің ішкі істерін атқарды. • Беклербек - эскери істерді басқарушы. • Беклербек - эскери істерді басқарушы. • Уәзір - азаматтық істі басқарушы • Уәзір - азаматтық істі басқарушы • Мәлік - азаматтық басқару билігін жүргізушілер (түрік • Мәлік - азаматтық басқару билігін жүргізушілер (түрік эулетінен). эулетінен). • Даруғалар - салық жинады, халық санағын өткізіп, эскер • Даруғалар - салық жинады, халық санағын өткізіп, эскер жинады, байланыс қатынасын ұйымдастырды. жинады, байланыс қатынасын ұйымдастырды. • Басқақтар - басқару қызметін атқарды, эскери бақылау • Басқақтар - басқару қызметін атқарды, эскери бақылау жүргізді, салық жинады. жүргізді, салық жинады. • Білікшілер, хатшылар - іс қағаздарын жазушылар • Білікшілер, хатшылар - іс қағаздарын жазушылар • Нояндар, бектер, әмірлер, баһадүрлер -эскербасылар. • Нояндар, бектер, әмірлер, баһадүрлер -эскербасылар. Алтын Орда хандары ислам дінін қабылдағаннан кейін іс Алтын Орда хандары ислам дінін қабылдағаннан кейін іс жүргізу жұмыстарын түрік (ұйғыр) жазуымен жүргізді. жүргізу жұмыстарын түрік (ұйғыр) жазуымен жүргізді. XIV ғ. - Алтын Орда мұсылмандық мемлекетке айнала XIV ғ. - Алтын Орда мұсылмандық мемлекетке айнала бастады.бастады.

6 слайд

7 слайд
Феодалдық жер иелену Феодалдық жер иелену түрлері.түрлері.  Інжу – Шыңғыс әулетінен шыққан билеушілерге Інжу – Шыңғыс әулетінен шыққан билеушілерге берілетін үлестік жер.берілетін үлестік жер.  Сойырғал - әскер немесе азаматтық қызмет Сойырғал - әскер немесе азаматтық қызмет атқарғаны үшін шартты түрде сыйға берілген үлестік атқарғаны үшін шартты түрде сыйға берілген үлестік жер.жер.  Вакф – Мұсылман дінбасыларының жеріВакф – Мұсылман дінбасыларының жері  Мильк – Жер иеленудің жеке меншік түрі. Мильк – Жер иеленудің жеке меншік түрі.  Тархандық құқық – улестік жер иелерінің мемлекет Тархандық құқық – улестік жер иелерінің мемлекет пайдасына жиналатын салықтан босатылып, өз пайдасына жиналатын салықтан босатылып, өз пайдасына салық жинауы.пайдасына салық жинауы.  Тағар - әскерді азық-түлікпен қамтамасыз ету үшін Тағар - әскерді азық-түлікпен қамтамасыз ету үшін жиналатын егін және мал салығы.жиналатын егін және мал салығы.  Ұшыр – мал салығыҰшыр – мал салығы  Харадж – егіншілерден жиналатын салықХарадж – егіншілерден жиналатын салық  Зекет – дін басыларына берілетін мал салығы, Зекет – дін басыларына берілетін мал салығы, қолөнершілер мен қолөнершілер мен  Саудагерлерге де салынадыСаудагерлерге де салынады  Аваиз – төтенше салық Аваиз – төтенше салық  Әскери міндеткерлік – 10 түтіннен 1 жауынгер Әскери міндеткерлік – 10 түтіннен 1 жауынгер алынады.алынады.

8 слайд
Алтын орданың гүлденуі мен Алтын орданың гүлденуі мен ыдырауы.ыдырауы.  ХІІІ-ХІХІІІ-ХІ VV ғ.-да Алтын Орда күшті мемлекет болды. ғ.-да Алтын Орда күшті мемлекет болды.  Батый хан тұсында (1227-1255) Алтын орда Моңғол империясына Батый хан тұсында (1227-1255) Алтын орда Моңғол империясына тәуелді болды. тәуелді болды.  Берке хан (1257- 1267) тұсында тәуелсіздігін жариялады. Берке хан (1257- 1267) тұсында тәуелсіздігін жариялады.  Мөңке хан (1267-1280) өз атынан теңге шығарды. Мөңке хан (1267-1280) өз атынан теңге шығарды.  1260ж. – Моңғол империясы бірнеше тәуелсіз ұлыстарға ыдырады. 1260ж. – Моңғол империясы бірнеше тәуелсіз ұлыстарға ыдырады.  ХІХІ VV ғ.- ң бірінші жартысында Өзбек (1312-1342) және Жәнібек (1342- ғ.- ң бірінші жартысында Өзбек (1312-1342) және Жәнібек (1342- 1357) хандар тұсында мемлекет күшейді. Батыс Еуропамен, Кіші Азия, 1357) хандар тұсында мемлекет күшейді. Батыс Еуропамен, Кіші Азия, Египет, Үндістан, Қытаймен сауда қатынасы дамыды. Египет, Үндістан, Қытаймен сауда қатынасы дамыды.  1312 - Өзбек хан исламды мемлекеттік дін етіп жариялады. 1312 - Өзбек хан исламды мемлекеттік дін етіп жариялады.  50 ж.-дың ортасында Жәнібек ханды үлкен баласы Бердібек 50 ж.-дың ортасында Жәнібек ханды үлкен баласы Бердібек өлтіргеннен кейін “ұлы дүрбелең” басталды.өлтіргеннен кейін “ұлы дүрбелең” басталды.  1357-1380 жж 25 хан ауысты1357-1380 жж 25 хан ауысты  1380ж Куликова шайқасында түменбасы Мамай әскері Дмитрий 1380ж Куликова шайқасында түменбасы Мамай әскері Дмитрий Донской әскерінен жеңілді.Донской әскерінен жеңілді.  Тоқтамыс(1380-1395) осыны пайдаланып хан болды.Тоқтамыс(1380-1395) осыны пайдаланып хан болды.  1382 ж. Мәскеуді өртеді. 1382 ж. Мәскеуді өртеді.  1389,1391,1395ж. Әмір Темір шабуылдап Алтын Орда әлсіреді. 1389,1391,1395ж. Әмір Темір шабуылдап Алтын Орда әлсіреді.

9 слайд
Алтын Орданың күйреуінің Алтын Орданың күйреуінің себептері:себептері:  - Билік үшін өзара қырқыстар - Билік үшін өзара қырқыстар  - Әмір Темірдің жаугершілік - Әмір Темірдің жаугершілік соғыстары соғыстары  - Халық көтерілістері- Халық көтерілістері  - Ұлыстардың дербестікке - Ұлыстардың дербестікке ұмтылуыұмтылуы