#1 слайд
Ашық сабақ Пән: Экономика негізі Тақырып: Ақша және банк жүйесі Мамандық : Тамақтандыру кәсіпорындары өнімдерінің технологиясы және өндірісті ұйымдастыру Авторы: Чайнусипова Д.Е- Алматы мемлекеттік бизнес колледжі. Экономика пәнінің оқытушысы

1 слайд

#2 слайд
Сабақтың тақырыбы: Ақша және банк жүйесі Сабақтың бағыты: кәсіби саланы меңгертуге арналған сабақ (студенттің мамандығына қатысты кәсіби мәтін) Сабақтың өту орны: Экономика № 104 кабинеті. Сабақтың мақсаты:Оқушыларға ақша, банк туралы түсінік бере отырып,ақшаның пайда болуы,ақша, банк қызметтерін айтып түсіндіру,ақшаны үнемді жұмсауға, экономиканың дамуына өз пайдасын тигізуге үйрету; - Білімділік: мамандыққа сәйкес білімді меңгеру барысында білім алушының жалпы дүниетанымын кеңейту; Ақша және банк жүйесі тақырыбы бойынша толық мәлімет бере отырып, алған білімдерін меңгерту, жетілдіріп, тиянақтау. - Дамытушылық:ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту, дискуссияға қатысу арқылы өз ой пікірлерін жеткізу және жауапкершіліктерін дамыту.; -Тәрбиелік: Болашақ технолог яғни кәсіпкер ретінде, өз ісінің маманы ретінде заманауи экономикалық проблемаларды шешуге тәрбиелеу - кәсіби білімін дамыту: а) мәтін бойынша тапсырмаларды орындау.

2 слайд

#3 слайд
Сабақтың көрнекілігі: Кітап көрмесі, ақша және банк қызметі жайындағы буклеттер, жаңа тақырыпты түсіндіруге арналған слайдтар, үлестірмелі карточкалар,бейнероликтер, ББҮ кестесі Сабақтың типі: жаңа білімді меңгеру Сабақтың әдіс тәсілдері: сұрақ жауап, сын тұрғысынан ойлау стратегиясының элементтері Сабақта қолданылған ақпараттық коммуникациялық технологиялық құралдар: проектор, интер белсенді тақта, дербес компьютер Сабақтың пәнаралық байланысы: Кәсіпорын экономикасы. Жұмыс түрлері: Сөйлеу әрекетінің төрт түрі (тыңдалым, оқылым, айтылым, жазылым).

3 слайд

#4 слайд
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі II. Ынталандыру III. Білім-біліктілікке қойылатын талаптарды білім алушы білуі тиіс. Жаңа тақырыпты түсіндіру IV. Сабағымызды жүргізу үшін, дайындалған бейне материалдарымен танысу V. «Қызықты интервью» VI.Топтық жұмыс «Ой сергіту» Экономикалық ұғымдарды айту VII. Көрініс: «Банк және несие» VIII. Шығармашылық өнер (банк және ақша туралы) IX. Экономикалық ұғымдарды айту X. Топтарды бағалау «Бәрінен де мен жақсы!» XI.Сабақты қорытындылау XII.Үй жұмысы

4 слайд

#5 слайд
Білім-біліктілікке қойылатын талаптарды білім алушы білуі тиіс: 1. Ақшаның мәні және қызметтері 2. Ақшаның түрлері 3. Ақшаның қажеттілігі және шығу тегі 4. Ақшаның экономикадағы рөлі 5. Банк сөзінің мағынасы, тарихы 6. Қазақстандағы банк жүйесі 7. Банктердің мәні мен қызметтері

5 слайд

#6 слайд
Ақша - бұл мәмілені іске асыру үшін қызметкөрсететін, яғни тауарлармен қызметтерді сатып алуға қолданылатын қаржы активі. Ақшаның қазіргі экономикадағы атқаратын қызметтеріне мыналар жатады: құн өлшемі және баға масштабы; айналыс (айырбас) құралы; төлем құралы; қорлану және қор жинау құралы; дүниежүзілік ақша.

6 слайд

#7 слайд
Ақшаның бірнеше қасиеттері мен атқаратын қызметтері бар:    Тұрақтылық—ақшаның құны бүгін де ,ертең де азды-көпті бір деңгейде болуы керек. Жинақылық—қазіргі кезде ақша көлем жағынан шағын,әрі адамдар өзімен бірге алып жүру үшін жеңіл болу керек. Көпке шыдауы—ақша жасауға таңдап алынған материал жеткілікті дәрежеде берік,ұзаққа кететіндей мықты,жарамды болу керек. Біртектілігі—қандай да бір бағаға ие ақша түрлері құн жағынан бірдей болу керек. Бөлінгіштігі—ақшаны бірнеше бөлікке бөлуге болады.Он мың теңгелік ақшаны ұсақтауға болады.    Танымдылығы—ақша жалған жолмен жасау қиын және тез танылатындай айырым белгіге ие болуы керек.

7 слайд

#8 слайд
«Банк» сөзі «banco» деген ағылшын тілінен аударғанда «айырбас столы» дегенді білдіреді. Бұл «айырбас столы» тауарлармен сауда жасалатын аландарда құрылады. Сауда мемлекеттер мен қалалардың, жекелеген тұлғалардың әр түрлі монеталарымен жасалған. Ол уақытта монеталардың біртұтас жүйесі болмағандықтан, олармен сауда- саттық барысында әр түрлі нысандағы монеталар кездескен. Банктер пайда болардын, алдында ақша-сауда капиталының өкілдері саудагерлердің ақшалай салымдарын қабылдап, оларды әртүрлі елдің ақшаларына айырбастауға маманданып отырған. Уақыт ете келе, айырбастаушылар бұл салымдарды, сондай-ақ өздерінің ақша қаражаттарын ссудаға беріп, пайыз алу үшін пайдалана бастайды. Сөйтіп, айырбастаушылар біртіндеп банкирлерге айналады.

8 слайд

#9 слайд
Мәтінді оқу (оқылым) БАНК ҚЫЗМЕТІ Қазақстан Республикасы 1990 жылдың желтоқсанында Банктер мен банк қызметі туралы заң қабылдады. Қазақстанның Ұлттық банкі құрылды. Банктік жүйе – өндірістік инфрақұрылым. Мемлекетте өндіріс болса, онда банк керек. Банк бос капиталды өзіне жинап, оны заңды тұлғалар мен жеке тұлғаларға несиеге береді. Біздің елде банктік жүйе екі деңгейлі. Біріншісі – мемлекеттік, екіншісі – коммерциялық банктер. Ұлттық банк екінші деңгейдегі банктерді тіркейді. Ұлттық банк әр банкке лицензия береді. Ұлттық банк басқа банктерді жиі тексереді. Егер банк жұмысы нашар болса, ұлттық банк лицензияны қайтарып алады да, банкті жабады.

9 слайд

#10 слайд
Коммерциялық банктер – екінші деңгейдегі банктерге жатады, олар жеке де, акционерлік те болады. Банктер инфляция болмауын жүзеге асырады. Ұлттық банк коммерциялық банктегі ақша айналымын үнемі тексеріп отырады. Банк қарыз беруші мен қарыз алушының арасында делдалдық жасайтын, сөйтіп ақша капиталымен сауда жүргізетін мекеме. Банктер несие (кредит) саясатын жүзеге асырады. Еліміздің байлығы мен беделі экономистерге, банкирлерге тікелей байланысты. Банктік жүйе жақсы жұмыс істесе, еліміздің экономикасы алға басады.

10 слайд

#11 слайд
Банктік қызмет — бұл банктік операцияларды жүзеге асырумен байланысты қызметті білдіреді. Аталған заңның 30-бабына сәйкес банктік операцияларға мыналар жатады: заңды тұлғалардың депозиттерін қабылдау, банктік шоттарын ашу және жүргізу; жеке тұлғалардың депозиттерін қабылдау, банктік шоттарын ашу және жүргізу; банктердің және банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың корреспондентік шоттарын aшy және жүргізу; заңды және жеке тұлғалардың металдық шоттарын ашу және жүргізу; кассалық операциялар: банкнота мен монетаны қабылдау, беру, қайта санау, айырбастау, ұсату, сорттау, қаптау және сақтау; аударым операциялары; заңды және жеке тұлғалардың ақшаны аударумен байланысты  тапсырмаларын орындау;

11 слайд

#12 слайд
есепке алу операциялары: заңды және жеке тұлғалардың вексельдерін және өзге борыштық міндеттемелерін есепке алу (дисконт); заемдық операциялар: ақы төлеу, мерзімін белгілеу және қайтару шартымен ақшалай нысанда несиелер беру; заңды және жеке тұлғалардың, оның ішінде корреспондент- банктердің тапсырмаларына байланысты, олардың банктік шоттары бойынша есеп айырысу операцияларын жүргізу; сенім (траст) операциялары: сенім білдірушінің тапсырмасы бойынша және оның мүддесіне сай, ақшасын, құйма бағалы металын және бағалы қағаздарын басқару; клиринттік операциялар: төлемдерді жинау, тексеру және растау, сондай-ақ олар бойынша өзара есепке алу операцияларын жүргізу және клирингке қатысушылардың таза ұстанымын анық- тау;

12 слайд

#13 слайд
сейфтік операциялар: клиенттердің құжатты формада шығарылған бағалы қағаздарын, құжаттарын және бағалы заттарын сақтау қызметін керсету, сондай-ақ жәшіктерді, шкафтарды және бөлмелерді жалға беру; ломбардтық операциялар: тез іске асатын бағалы қағаздар мен жылжитын мүліктерді кепілге алып, қысқа мерзімді несиелер беру; төлем карточкаларын шығару; банкнот пен монеталарды және бағалы заттары инкассациялау және жөнелту; шетел валютасымен айырбас операцияларын ұйымдасытыру; төлем құжаттарын қабылдау; чек кітапшаларын шығару; бағалы қағаздар нарығындағы клирингтік қызмет; аккредитивті ашу, растау және ол бойынша міндеттемені орындау;

13 слайд

#14 слайд
Сергіту сәті. Кім жылдам? (тыңдалым) сөзжұмбағын шешу. Ойланып, сұрақтарға жауап беріңдер 1. Келесі тәуелділіктерді қарастырыңдар: а) табыс және білім; ә) төменгі деңгейдегі табыс және көп балалылық; б) жалақының өсуі және елдегі бағаның жалпы деңгейінің өcyi; в) нарықтағы тауар ұсынысының өзгеруі және осы тауардың бағасының өзгеруі. Осының қайсысы себеп, ал қайсысы салдары болады? Себеп пен салдар белгілі бip жағдайда орындарын ауыстыра ала ма? 2. «Еңбек - байлыққтың атасы, жер - оның анасы» деген сөздің авторы кім?

14 слайд

#15 слайд
3. Қоғамдағы өндіріс факторларын мейлінше толық пайдалану келесідей нәтижеге алып келеді: - халыктың жұмысбастылығы жоғарылайды; -технологиялық шарықтау болады; - игіліктср өндірісі көбейеді. Осы жауаптармен келісесіз бе? Сіз қандай тұжырым жасар едіңіз? Басты өндіріс факторларын атаңдар және дұрыс жауабыңызды негіздеп айтыңыз. 4. Келесідей қызмет түрлерін қарастырыңыз: 1.Автокөлік өндірісі; 2. Кітап жазу; 3. Фильм түсіру; 4. Сауда мәселесін жасау (келісім); 5. Диссертация қорғау. Осы кызметтердің нәтижелерінің бәрі бірдей қоғам байлығының элементтері бола ма? Сіздің көзқарасыңыз қандай? 5. Үй шаруашылықтары фирмасыз өз бетінше өмір сүре ала ма? Фирмалар үй шаруашылықтарынсыз өз бетінше экономикада тұра алама? Жауапты түсіндіріңіз.

15 слайд

#16 слайд
6. Келесі тұжырымдарды мұқият қараңыз: 1.Оқшауланған экономикалық бірлікте дайын өнімнің өндірісі және оның қолдануы жүреді. 2. Еңбек процесі қоғам шеңберіндегі салт-дәстүрлер мен күшпен бекітілген шаруашылық байланыстарына негізделген. 3. Өндіріс меншік иесінің жеке еңбегіне, сондай-ақ жалдамалы жұмыс күшіне негізделген. 4. Өндірістік процесс өндірушілердің қажеттілігін қанағаттандыратын өнімнен артық қосымша өнім бермейтін, өнімділігі аз еңбек құралын қолданумен жүргізіледі. 5. Дайындалған өнім жеке кәсіпкердің меншігі болады және ол нарықта еркін сатылуға арналған. 6. Экономикалық эволюция өте баяу жүреді, кейбір жетілдірулер мен өзгерістер жүз жылдап жасалуы мүмкін. 7. Қоғамның тез карқынды экономикалық дамуы - еңбек өнімділігінің жоғары қарқынмен өсуінің және өнім ассортиментінің серпінді кеңеюінің салдары болып табылады. Сіздің ойыңызша қандай тұжырымдар табиғи шаруашылықты, ал қандай тұжырымдар тауарлық шаруашылықты сипапайды?

16 слайд

#17 слайд
7. Төменде келтірілгендердің қайсысы үй шаруашылығының, бизнестің, үкіметтің құрамына кіреді: а) жеке тұлғаның жеке тұтынуға жұмсайтын банктегі ағымдық шоты; ә) акция ұстаушысы; б) жеке фермерлік шаруашылық; в) министрліктің шенеунігі; г) металдар биржасы; д) мемлекеттік жоғарғы оқу орнының профессорлық-оқытушылық құрамы; е) Қапан отбасының бюджеті; ж) кәсіпорынның банктегі ағымдық шоты; з) жерді жалға алушы; и) жұмыс іздеп жүрген университет түлегі.  8. Келесідей қызмет түрлерін қарастырыңыз:  1.Автокөлік өндірісі;  2. Кітап жазу;  3. Фильм түсіру;  4. Сауда мәселесін жасау (келісім);  5. Диссертация қорғау.  Осы кызметтердің нәтижелерінің бәрі бірдей қоғам байлығының элементтері бола ма? Сіздің көзқарасыңыз қандай?

17 слайд

#18 слайд
Экономикалық мәселе: Мақсаты: «Экономиканың актуалды мәселелері» арқылы дебат, дискуссияға қатысып өз ой-пікірлерін жеткізу, ой таласу және жауапкершіліктерін дамыту. Оқытушы: Құрметті білім алушылар экономикамыздың басты мәселесі, ақша қаражатының үй шаруашылығында қалай жұмсалуы болып табылады. 1. Отбасыңызда несие қарыздары бар ма? несие алу сіз үшін маңызды ма ? 2. Экономикалық дағдарыстан шығу жолына өз ой-пікірініз. 3.Қазіргі студенттер неге қосымша жұмыс істейді? 4.Қалай ойлайсыз ақшаны қалай тез және оңай табуға болады? 5.Сіз ақша үшін жұмыс істейсіз бе, әлде байлық үшін бе? 6.Ақшаны жақсы көру дұрыс па? 7.Сіздің ойыңызша несие алу дұрыс па, әлде бұрыс па? 8. Ақша туралы қандай мақал мәтелдер білесіз?  

18 слайд

#19 слайд
Қорытынды сөз: Осымен білім алушылар «Ақша уақыт тынысы» деп ашық сабағымызды тәмамдайық. Келесі сабақта « Нарық және оның заңының қызмет етуі» атты жаңа тақырып өтеміз. Сол үшін дайындық ретінде нарықтың пайда болу тарихына үңіліп « Нарық элементтерінің өзара байланысын сипаттау» тақырыбына реферат дайындап келу.

19 слайд

#20 слайд
1 тех А тобы

20 слайд