1 слайд
Қазақтың ұлттық музыкалық
аспаптары.
2 слайд
Үйретілетін ән :
«Тарихым әннің сазында » Т. Нағашыбаев.«Тарихым әннің сазында » Т. Нағашыбаев.
Музыка сауаты :
АспаптарАспаптар
Музыка тыңдау:
Аспаптар дыбысы , күйлер , әндер .Аспаптар дыбысы , күйлер , әндер .
3 слайд
Мақсаты :
Қазақтың ұлттық музыкалық аспаптарымен Қазақтың ұлттық музыкалық аспаптарымен
танысу. Аспаптар дыбыстарын ажырата танысу. Аспаптар дыбыстарын ажырата
білуге үйрету. Музыка сауатын дамыту. білуге үйрету. Музыка сауатын дамыту.
Халық мұрасын қадірлеп , қастерлеуге Халық мұрасын қадірлеп , қастерлеуге
тәрбиелеу.тәрбиелеу.
4 слайд
Әдісі :
Баяндау, ән үйрену .
Көрнекілігі :
Слайд, суреттер, аспаптар .
Барысы :
І . Ұйымдастыру кезеңі :
ІІ . Үй тапсырмасын сұрау . Сұрақтар беру .
5 слайд
Үй тапсырмасы :
Халық музыкасы - рухани қазына .
а) Әндерді қайталау :
1 . « Сәлем саған мектебім » Л. Хамиди. 2 – шумақ .
( Сенен біліп шығармын ,
Аспан барын күн барын .
Сен арқылы ұғармын ,
Жұмбақ әлем сырларын . )
2 . « Отан » Л. Хамиди. 1 – шумақ .
(Отаным , кең далам орманды,
Болаттан соғылған қорғанды .
Бақыттың , шаттықтың мекені ,
Қолдаймын , қорғаймын ордамды ).
3 . « Тойбастар » М. Қойшыбаев . 3 – шумақ
( Әлемде той деп бүгін жар саламын ,
Қонақтарды құрметпен қарсы аламын .
Төрлетіңдер , достарым , төрлетіңдер ,
Сіздер үшін біз бүгін ән саламыз .)
6 слайд
ә) Музыкалық дыбыс қатары дегеніміз не ?
Дыбыстардың өз биіктіктері бойынша ретімен орналасуы .
б) Музыкадағы дыбыс арасын есептеу бірлігі қалай аталады ?
( Тон , жарты тон . Жарты тон – ең жақын орналасқан екі дыбыстың арақашықтығын
есептеу бірлігі . Мысалы : ми – фа , си – до аралығы . )
7 слайд
в) Халық музыкасы дегеніміз не ? Жанрларын ата .
Халық музыкасының жанрлары:
ән,
күй,
терме,
айтыс,
жыр.
8 слайд
9 слайд
- Қағып , шертіп ойналатын ішекті музыкалық аспап.
Ән – күй орындау дәстүрінде пайдаланады.
2 ішекті, 3 ішекті , пішіні әртүрлі түрлері кездеседі.
10 слайд
– ысқышпен ойналатын ішекті аспап . Мойыны имек
келетін аспап сол қол саусақтары тырнақтарының
сыртын ішекке тигізу арқылы ойналады . Аспаптың
шанағы терімен қапталып , ысқыштары мен
ішектері жылқының қылынан жасалады . Ертеде
қобызды бақсылар құдіретті күш ретінде
пайдаланған . Қазір , ішектері сымнан жасалған төрт
ішекті түрі бар .
11 слайд
– көп ішекті аспап . « Жетіген » - « Жеті қазына »,
« Жеті хан », « Жеті және ән » сөздерінің
бірігуінен құралған деген пікірлер бар . Аспап тұтас
ағаштан ойылып жасалып , шанағы көн терімен
қапталады . Тиек орнына асық қойылады .
12 слайд
Дауылпаз
Дабыл
Даңғыра – ұрып ойналатын аспаптар .
Аңға шыққанда, діни
жоралғыларда, жауынгерлік
жорықтарда пайдаланылған.
13 слайд
- Көне тілшелі аспап . Ортасында сүйір тілшесі
болады . Шаңқобыз өңделген ағаш
таспалардан, темір текшелерден жасалған .
Дыбысы ұзындығы мен қалыңдығына
байланысты өзгеріп тұрады .
14 слайд
Асатаяқтар
Қоңырау Сақпан Асатаяқ – сілкімелі аспаптар түріне
жатады . Халық сілкімелі
аспаптарды ұлттық билерді
сүйемелдеу үшін қолданған .
15 слайд
Ұран
Сыбызғы
Сазсырнай
Үскірік
Желбуаз
Үрлеп ойналатын аспаптардың мүйіз
сырнай , ұран , сыбызғы , сазсырнай ,
тастауық , үскірік , желбуаз деген
түрлері кездеседі .Сазсырнай – саздан
жасалған , қоңыр үнді болып келеді .
Үскірік үні құстың дауысына ұқсас . Бұл
аспаптармен халық әндерін орындаған .
16 слайд
Болат Сарыбаев
( 1927 – 1985 )
Профессор, зерттеуші, оқытушы. 1978 жылы
«Қазақтың музыкалық аспаптары»
атты жинағы жарық көрген.
17 слайд
Тарихым әннің сазында
Әні : Талғат Нағашыбаев
Сөзі : Асқар Кіребаев
1 . Қазақтың киіз үйінде ,
Бұралған сұлу биінде .
Тарихтың сыры жатқандай ,
Сыршылда терең күйінде .
Қайырмасы :
Домбыра сырлас егізім ,
Сыралғы мұңдас қобызым .
Сызылған саздан жаралған ,
Адамдық менің негізім .
2 . Қайыңның тартып безінен ,
Қасиетті саз боп бекіген .
Сыңғырлап сазды саз төгер ,
Жеті ішекті жетіген .
Қайырмасы :
18 слайд
« Ақбаян » халық әні
19 слайд
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз