Ашық сабақ презентация "Сабақтас құрмалас сөйлемнің жасалу жолдары

1 слайд
Ашық сабақ Тақырыбы: Сабақтас құрмалас сөйлем және оның жасалу жолдары. Пән мұғалімі: Айтуғанова Әлия

1 слайд

2 слайд
Сабақтың тақырыбы:Сабақтас құрмалас сөйлем және оның жасалу жолдары Сабақтың мақсаты: 1.Білімділік: жаңа сабақты меңгерту, өткен сабақтармен байланыстыру, сабақтас құрмалас сөйлем мен салалас құрмалас сөйлемнің ерекшелігін таныту. 2.Дамытушылық: Дүниетанымын, ой-өрісін кеңейту, шығармашылық қабілеттерін дамыту, өз бетімен әрекетттенуге дағдыландыру. 3.Тәрбиелік: Ұжымдасып еңбектенуге,өзара ынтымақтастыққа, мысалдағы сөйлемдер арқылы елжандылыққа сыйластыққа тәрбиелеу.

2 слайд

3 слайд
Психологиялық дайындық

3 слайд

4 слайд
Бүгінгі сабағымыз мынандай бөлімдерден тұрады 1.Ұйымдастыру кезеңі 2.Үй тапсырмасы. а) 170-жаттығу. ә)Өз сұрағыңды таңда. б)Семантикалық картаны толтыру (барлық топқа) 3. Жаңа сабақ. 4.Топтық тапсырмалар а).Оқулықтағы жаттығу жұмыстарын орындау ә).”Сыңарын тап” б).”Графикалық диктант” в).”Қанша сабақтас құрмалас сөйлем бар?” 5.Сергіту сәті 6. Қорытынды Альтернатив тест. Рефлексия

4 слайд

5 слайд
Үй тапсырмасы 170-жаттығу. “Кезектестірейік...” тақырыбында өз шығармаларын ( өлең,әңгіме,жұмбақ т.б) ұсыну

5 слайд

6 слайд
Өз сұрағыңды таңда? Топтық жұмыс 1 1 1 2 2 2

6 слайд

7 слайд
Жалғаулықты шылаулар ыңғайлас қарсы- лықты түсін- дірмелі себеп- салдар талғаулы кезектес да, де, әрі, және бірақ, алайда я, яки, немесе бірде, біресе себебі, өйткені сонша, сол, сондай Семантикалық карта

7 слайд

8 слайд
Жалғаулықты шылаулар ыңғайлас қарсы- лықты түсін- дірмелі себеп- салдар талғаулы кезектес да, де, әрі, және + бірақ, алайда + я, яки, немесе + бірде, біресе + себебі, өйткені + сонша, сол, сондай + Семантикалық карта

8 слайд

9 слайд
Бүгінгі сабақта нені білуіміз керек? 1.Сабақтас құрмалас сөйлемнің өзіне тән белгілері. 2.Сабақтас құрмалас сөйлемнің ережесі 3.Баяндауыштарының жасалу жолдары Бүгінгі сабақта нені үйренуіміз керек? 1.Салалас құрмалас сөйлем мен сабақтас құрмалас сөйлемді ажырата білу. 2.Сөйлемдерге талдау жұмыстарын жүргізе білу.

9 слайд

10 слайд
Бұл уақыттың ішінде ел де өзгеріп кетті, адамдар да өзгерді Машина жолда бөгелмесе,тура үш сағатта барып қаламыз.

10 слайд

11 слайд
СабақтасСалалас «Мақсат қою» өзіндік ізденіс-білім негізі. Сыңарлары тиянақты. Тең дәрежеде байланысады. Жалғаулық шылаулар, интонация арқылы байланысады. Алғашқы сыңары тиянақсыз. Бағына байланысады. Қосымшалар арқылы байланысады. Бағыныңқы, басыңқы сыңарлары болады. Құрмалас сөйлем күрделі ойды білдіреді. Ойды жеткізеді. Ұқсастықтары

11 слайд

12 слайд
Құрамындағы жай сөйлемдерінің алғашқысы тиянақсыз болып , соңғысына бағына байланысқан құрмалас сөйлемнің түрін сабақтас құрмалас сөйлем дейміз.

12 слайд

13 слайд
Сабақтас құрмалас сөйлем 6 түрге бөлінеді 1.Шартты бағыныңқылы 2.Қарсылықты бағыныңқылы 3.Себеп-салдар бағыныңқылы 4.Қимыл-сын бағыныңқылы 5.Мезгіл бағыныңқылы 6.Мақсат бағыныңқылы

13 слайд

14 слайд
Бағыныңқының баяндауышы Тұлғалық белгісі Мысалдар 1. Шартты рай -са,се Қалауын тапса, қар жанады. 2. Көсемше -а,-е,-й,-ып,-іп,-п,-қалы, -келі,-ғалы,-гелі. Күз болып, дымқыл тұман жерді басқан. (Абай) 3. Есімше -ған (-ша,-дай) -ген (-ше,-дей) -ған (-да) -ген (-де), (мен) -ған (-дықтан) -ген (-діктен) сайын, соң, үшін, кезде, шақта, уақытта -ған+ға шейін -ген+ге шейін -ған+нан бері -ген+нен кейін бұрын Аздың азаншысы болғанша, көптің қазаншысы бол. Бер жағы қалың ағаш болғандықтан, жолаушыға көрінген жоқ. Рахмет қоштасып кеткеннен кейін, Асқардың ұйқысы шайдай ашылды. 4. Етістік негізді -ысымен (ісімен) Бүгін қара жел басылысымен, қиыршықтанып қар да түсе бастады Жасалу жолдары

14 слайд

15 слайд
Сабақтас құрмалас сөйлемнің бағыныңқысы басыңқыдан бірінші тұрады. Төл сөздерде, өлеңдерде орындары ауысып келе береді. Бағыныңқы Басыңқы , Қайнайды қаның, ашиды жаның, мінездерін көргенде.(Абай)

15 слайд

16 слайд
Сабақтас құрмалас сөйлемдердің құрамындағы жәй сөйлемдер саны жағынан екеу ғана емес, одан көп болуы мүмкін. Құрамында екі я одан да көп бағыныңқы сөйлемі бар сабақтас құрмалас сөйлемді көп бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлем дейміз Көп бағыныңқы сабақтас Жарыспалы Сатылы Адам адамзат атанса, әйел ана атанса, адам баласы бір-біріне жолдас атанса, ана біткеннің содан басқа іздегені бар ма? Ғ.Мұстафин Жанат пен Жәнібек жеке кетіп, арбаларға тиелген жабдықтарды қарап шыққанша, Мәмбет малдарды қарап шыға алмады

16 слайд

17 слайд
Оқулықпен жұмыс 171-жаттығу Мәтіндегі салалас, сабақтас құрмаластарды бөліп жазыңдар. Салалас Сабақтас

17 слайд

18 слайд
I топ II топ III топ Бұқар жырау Жаяу Мұса Сүйінбай Керей қайда барасың, Сырдың бойын көбелеп? Сен қашсаң да, мен қойман, Арғымағым жебелеп. Енді алдыңнан шығайын, Жауған күндей себелеп. Ақмырзамды өлтірдің, Ақ сойылмен төпелеп. Неше жыл жүрсем-дағы мен айдауда, Шыдаймын, қажымаймын денім сауда. Дәм жазып осы жолдан аман қайтсам, Сұрша қыз, көрісерміз Баянтауда. Сүйінбай кетер ағындап, Халқым бір мені қолдаса. Халықты тілмен қорғадым, Сөз шындыққа келгенде, Бас кессе де болмадым. Құтылып жарлы кеткенше, Зарларды сөзбен торладым. 172- жаттығу (ауызша) Өлең мәтіндеріндегі Сабақтас құрмалас сөйлемдердің ерекшелігіне тоқталыңдар.

18 слайд

19 слайд
173-жаттығу Әр топ мәтіннен екі жай сөйлемді тауып, сабақтас құрмалас сөйлемге айналдырыңдар, баяндауыштарының жасалу жолына тоқталыңдар.

19 слайд

20 слайд
Ырымдарға байланысты сөйлемдер берілген.Орындары ауысып кеткен салалас сөйлем мен сабақтас сөйлемнің сыңарларын орналастыру керек. I топ Адам ымырт кезінде ұйықтамайды, себебі сол уақытта өлім мен өмір ауысады Салалас Сабақтас Жасын айтуға тура келсе, не асырып не кемітіп айтады. Құс шашты ұясына салса, адамның басы айналғыш болады. Қазақ шашты далаға тастамайды, оны жерге көмеді. Қазақ мүшел жасын жасырады, оны басқаларға айтпайды. Адам сол мезгілде ұйықтаса, оның өлім тілегені деп ырымдаған.

20 слайд

21 слайд
Графикалық диктант. II топ шартты көсемше есімше етістік -ған,-ген-ып,-іп,-п-са,-се-ысымен, -ісімен -а,-е,-й Бағыныңқыларының жасалу жолдарына байланысты жұрнақтарды сызбамен көрсету

21 слайд

22 слайд
III топ. Мәтіннен сабақтас құрмалас сөйлемдерді тауып, бағыныңқы сыңары мен басыңқы сыңары қалай байланысқанын түсіндіру. Бейбіт жатқан ауылды жоңғарлар шауып, қазақтың малын айдап кетеді.Ел- жұрт таулы жерге қашып,жан сауғалайды.Босқын халық арасында бір келіншек бос бесікті арқалап бара жатады. Сонда бір кісі Төле биге: - Мына бишараның көрпе жастығын тастап, бос бесікті арқалап келе жатқаны- ай,- дейді. Сонда Төле би: -Баланың бесігі-кең дүниенің есігі ғой,-депті. Қанша сабақтас құрмалас сөйлем бар?

22 слайд

23 слайд
Сергіту сәті Абай өлеңдерінің мәтіндерінде сабақтас құрмалас сөйлем бар ма? Өлеңді әнімен айтыңдар. I топ Желсіз түнде жарық ай. Тау жаңғырып, ән қосып. Үрген ит пен айтаққа. Келмеп пе едің жол тосып, Жолығуға аулаққа II топ Көзімнің қарасы. Жылайын,жырлайын, Ағызып көз майын. Айтуға келгенде, Қалқама сөз дайын. III топ Жігіт сөзі. Айттым сәлем, қалам қас, Саған құрбан мал мен бас. Сағынғаннан сені ойлап, Келер көзге ыстық жас.

23 слайд

24 слайд
Желсіз түнде жарық ай әнін бірге орындайық.

24 слайд

25 слайд
Альтернатив тест 1.Сабақтас құрмаластың баяндауышы тиянақсыз бола ма? а) иә ә) жоқ 2. Сабақтас құрмалас сөйлемнің баяндауышы көсемше арқылы байланысады ма? а) иә ә) жоқ 3. Сабақтас құрмалас сөйлемнің басыңқысы бірінші тұра ма? а) иә ә) жоқ 4. Сабақтас құрмалас сөйлемнің баяндауыштары тең дәрежеде байланысады ма? а) иә ә) жоқ 5. Сабақтастың баяндауыштары шылаулар арқылы байланысады ма? а) иә ә) жоқ

25 слайд

26 слайд
Альтернатив тест 1.Сабақтас құрмаластың баяндауышы тиянақсыз бола ма? а) иә ә) жоқ 2. Сабақтас құрмалас сөйлемнің баяндауышы көсемше арқылы байланысады ма? а) иә ә) жоқ 3. Сабақтас құрмалас сөйлемнің басыңқысы бірінші тұра ма? а) иә ә) жоқ 4. Сабақтас құрмалас сөйлемнің баяндауыштары тең дәрежеде байланысады ма? а) иә ә) жоқ 5. Сабақтастың баяндауыштары шылаулар арқылы байланысады ма? а) иә ә) жоқ

26 слайд

27 слайд
РЕФЛЕКСИЯ Менің сабаққа қатысым көңілімнен шықты шықпады Топтық жұмыс ұнады ұнамады Өз жауабыма көңілім толды толмады Сіз не үшін оқисыз? ____________________________________________ Қалай оқып жүрсіз?_____________________________________________ Болашақта қалай оқығың келеді? ______________________________________________________________ ______________________________________________________

27 слайд

28 слайд
Бағалау Оқушылар тізімі Өз сұрағыңды таңда Семантика- лык картаны толтыру Сұраққа жауап беруі Топтық тапсырмалар -мен жұмыс істеуі Альтерна -тив тест Баға 1. 2. 3. 4.

28 слайд

29 слайд
Үйге берілетін тапсырма: Сабақтас құрмаластың жасалу жолдарын оқу; 174- жаттығу “ Сабақтастыра сөйлесем...” тақырыбында сабақтас құрмаластардың маңызы туралы шағын пікір жазу.

29 слайд

30 слайд
Құрмалас сөйлем дегеніміз не?. Сұраққа оралу

30 слайд

31 слайд
Құрмалас сөйлем нешеге бөлінеді? Сұраққа оралу

31 слайд

32 слайд
Салалас құрмалас сөйлем дегеніміз не? Сұраққа оралу

32 слайд

33 слайд
Сұраққа оралу Қанша жылу белдеулерСалаласі бар? Салалас құрмалас сөйлем нешеге бөлінеді?

33 слайд

34 слайд
Сұраққа оралу Салалас құрмалас сөйлемнің баяндауыштары қалай байланысады?

34 слайд

35 слайд
Салалас құрмалас сөйлемнің интонация арқылы байланысу тәсілдеріне мысал келтір? Сұраққа оралу

35 слайд