Ашық сабақ. Қасым Аманжолов




1 слайд
Қасым – Əуен!
Қасым – Жыр!
Қасым – Ақын!
1 слайд
Қасым – Əуен! Қасым – Жыр! Қасым – Ақын!

2 слайд
Ей, тəкаппар дүние,
Маған да бір қарашы!
Танисың ба сен мені?
Мен – қазақтың баласы!
2 слайд
Ей, тəкаппар дүние, Маған да бір қарашы! Танисың ба сен мені? Мен – қазақтың баласы!

3 слайд
Хронологиялық кесте
Жылдар 1911 жыл 10 қазан Ақын Қасым Аманжолов Қарағанды облысының Қарқаралы ауданындағы
Қызыларай қыстауында дүниеге келген.
1924 -1930 жыл Семей қаласындағы интернатқа орналастырады, одан əрі қарай үш жыл Семей мал
дəрігерлік техникумында оқиды.
1930 жылы Жазған өлеңдері өзі қызмет істеп жүрген "Лениншіл жас", "Қызыл əскер" жəне "Пионер"
газеттерінде жарияланған.
1931 жылы Ленинградтағы орман шаруашылығы институтына түсіп оқиды. Бірақ, денсаулығына байланысты
жəне түскен оқуын да онша ұната қоймағандықтан, бірер жылдан кейін елге оралып, Орал қаласында
"Екпінді құрылыс" газетіне қызметке орналасады.
1933 жылы Міндетті əскер қатарына алынып, оны сол Орал қаласында өтейді.
1935 жылы Əскер қызметінен босасымен Қасым Оралдың театр труппасын ұйымдастырып, өзі көркем
басқарушысы болады. Бұл труппа тез өсіп, аз уақыт ішінде театр болып құрылды. Мұндағы ақынның еңбегі
өте зор еді. Осы кездері Қ.Аманжоловтың ақындық, əншілік, артистік таланты жұртшылыққа танылды.
1936-1941 жылдары Алматыға барып, "Социалистік Қазақстан", "Лениншіл жас" газеттерінде, Жазушылар
Одағында қызмет істейді. Бұл кездері ол өлеңмен қатар əр түрлі тақырыпқа мақала, очерк, фельетон жазады.
3 слайд
Хронологиялық кесте Жылдар 1911 жыл 10 қазан Ақын Қасым Аманжолов Қарағанды облысының Қарқаралы ауданындағы Қызыларай қыстауында дүниеге келген. 1924 -1930 жыл Семей қаласындағы интернатқа орналастырады, одан əрі қарай үш жыл Семей мал дəрігерлік техникумында оқиды. 1930 жылы Жазған өлеңдері өзі қызмет істеп жүрген "Лениншіл жас", "Қызыл əскер" жəне "Пионер" газеттерінде жарияланған. 1931 жылы Ленинградтағы орман шаруашылығы институтына түсіп оқиды. Бірақ, денсаулығына байланысты жəне түскен оқуын да онша ұната қоймағандықтан, бірер жылдан кейін елге оралып, Орал қаласында "Екпінді құрылыс" газетіне қызметке орналасады. 1933 жылы Міндетті əскер қатарына алынып, оны сол Орал қаласында өтейді. 1935 жылы Əскер қызметінен босасымен Қасым Оралдың театр труппасын ұйымдастырып, өзі көркем басқарушысы болады. Бұл труппа тез өсіп, аз уақыт ішінде театр болып құрылды. Мұндағы ақынның еңбегі өте зор еді. Осы кездері Қ.Аманжоловтың ақындық, əншілік, артистік таланты жұртшылыққа танылды. 1936-1941 жылдары Алматыға барып, "Социалистік Қазақстан", "Лениншіл жас" газеттерінде, Жазушылар Одағында қызмет істейді. Бұл кездері ол өлеңмен қатар əр түрлі тақырыпқа мақала, очерк, фельетон жазады.

4 слайд
1938 жылы Тұңғыш өлеңдер жинағы "Өмір сыры" деген атпен жарық көреді.
1941 жылы Ақын армия қатарына шақырылады. Сол қарсаңда "Мазасыз музыка", "Қоштасу",
"Бейсекештің бес ұлы" секілді əсерлі, сыршыл сезімге толы, лепті өлеңдерін жазады.
1941-1943 жылдары Қиыр Шығыста болған Қасым 1943 жылы батыстағы майданға ауыстырылады, содан
соғыс аяқталғанға дейін "қанды қырғын, қып қызыл өрттің ішінде" болады.
1945-1949 жылдары Ұлы Отан соғысы аяқталған соң Қасым майдан өлеңдерін газет журналдарға көптеп
бастырумен қатар жаңа өлеңдер жазды. Осы кездері оның "Біздің дастан" поэмасы жазылып, таңдамалары
өлеңдер жинағы "Дауыл" деген атпен жарық көрді.
1949-1952 жылдары Қ. Аманжоловтың "Балбөбек", "Нұрлы дүние" жинақтары "Таңдамалы шығармалар"
жинағы басылып шықты.
1954 жылы Қыркүйек-қазан айларында Қ. Аманжолов Қазақстан Жазушыларының ІІІ сьезінің ашылуына
қатынасты. Осы жылдың желтоқсан айынан бастап сырқаты мендей түсті.
1955 жылы 18 қаңтар Ақын, аудармашы, сазгер Қасым Аманжолв мəңгілікке көз жұмды.
2001 жылы ақынның 90 жылдық мерейтойы аталып өтті. Қарағандыда Қ. Аманжолов құрметіне көше
аталған. Қарқаралы ауданындағы бұрынғы Фрунзе совхозына Қасым Аманжолов есімі берілді.
4 слайд
1938 жылы Тұңғыш өлеңдер жинағы "Өмір сыры" деген атпен жарық көреді. 1941 жылы Ақын армия қатарына шақырылады. Сол қарсаңда "Мазасыз музыка", "Қоштасу", "Бейсекештің бес ұлы" секілді əсерлі, сыршыл сезімге толы, лепті өлеңдерін жазады. 1941-1943 жылдары Қиыр Шығыста болған Қасым 1943 жылы батыстағы майданға ауыстырылады, содан соғыс аяқталғанға дейін "қанды қырғын, қып қызыл өрттің ішінде" болады. 1945-1949 жылдары Ұлы Отан соғысы аяқталған соң Қасым майдан өлеңдерін газет журналдарға көптеп бастырумен қатар жаңа өлеңдер жазды. Осы кездері оның "Біздің дастан" поэмасы жазылып, таңдамалары өлеңдер жинағы "Дауыл" деген атпен жарық көрді. 1949-1952 жылдары Қ. Аманжоловтың "Балбөбек", "Нұрлы дүние" жинақтары "Таңдамалы шығармалар" жинағы басылып шықты. 1954 жылы Қыркүйек-қазан айларында Қ. Аманжолов Қазақстан Жазушыларының ІІІ сьезінің ашылуына қатынасты. Осы жылдың желтоқсан айынан бастап сырқаты мендей түсті. 1955 жылы 18 қаңтар Ақын, аудармашы, сазгер Қасым Аманжолв мəңгілікке көз жұмды. 2001 жылы ақынның 90 жылдық мерейтойы аталып өтті. Қарағандыда Қ. Аманжолов құрметіне көше аталған. Қарқаралы ауданындағы бұрынғы Фрунзе совхозына Қасым Аманжолов есімі берілді.

5 слайд
5 слайд

6 слайд
6 слайд

7 слайд
7 слайд

8 слайд
“Бір күй бар домбырамда... ” (Иесі Қасым)
Қасым солай болмаса, несі Қасым?!
Жыр бəйгеге аттанған адам болса,
Сөредегі Қасымын есіне алсын
8 слайд
“Бір күй бар домбырамда... ” (Иесі Қасым) Қасым солай болмаса, несі Қасым?! Жыр бəйгеге аттанған адам болса, Сөредегі Қасымын есіне алсын

9 слайд
ЖАС ДӘУРЕН
Жас дәурен – гүл жазира, қайран жазым,
Тыңдаған ерке сұлу айтқан назын.
Әсерлі ән, көк нөсер күй, сал домбыра,
Жігіттің тебірентесің өнерпазын.
Жас дәурен,
Ризамын мен саған.
Жан сәулем,
Келші сәулем, аңсаған.
Жас дәурен – жігер оты жанған жалын,
Көрмесем қызығыңды армандамын.
Өмірге екі келер уақытым жоқ,
Сондықтан үлесімді мол қармадым.
Жас дәурен, қызығыңа тоя алмаспын,
Ән мен күй, өлең сені қоя алмаспын.
Тірлікте тербелейін, тебіренейін,
Бір күні кетсем ұйықтап, оянбаспын.
Жас дәурен,
Нажағайлы алтын жаз.
Жан сәулем,
Қосыл күйге, айтшы наз.
9 слайд
ЖАС ДӘУРЕН Жас дәурен – гүл жазира, қайран жазым, Тыңдаған ерке сұлу айтқан назын. Әсерлі ән, көк нөсер күй, сал домбыра, Жігіттің тебірентесің өнерпазын. Жас дәурен, Ризамын мен саған. Жан сәулем, Келші сәулем, аңсаған. Жас дәурен – жігер оты жанған жалын, Көрмесем қызығыңды армандамын. Өмірге екі келер уақытым жоқ, Сондықтан үлесімді мол қармадым. Жас дәурен, қызығыңа тоя алмаспын, Ән мен күй, өлең сені қоя алмаспын. Тірлікте тербелейін, тебіренейін, Бір күні кетсем ұйықтап, оянбаспын. Жас дәурен, Нажағайлы алтын жаз. Жан сәулем, Қосыл күйге, айтшы наз.

10 слайд
4-тапсырма.
Өлеңде кездесетін сөздер мен сөз
тіркестері арқылы ассоциативті қатар
жазыңыз.
Жас дәурен Өнерпаз
Ж
А
С
Д
Ә
У
Р
Е
Н
Ж
а
с
д
ә
у
р
е
н
–
г
ү
л
ж
а
з
и
р
а
,
қ
а
й
р
а
н
ж
а
з
ы
м
,
Т
ы
ң
д
а
ғ
а
н
е
р
к
е
с
ұ
л
у
а
й
т
қ
а
н
н
а
з
ы
н
.
Ә
с
е
р
л
і
ә
н
,
к
ө
к
н
ө
с
е
р
к
ү
й
,
с
а
л
д
о
м
б
ы
р
а
,
Ж
і
г
і
т
т
і
ң
т
е
б
і
р
е
н
т
е
с
і
ң
ө
н
е
р
п
а
з
ы
н
.
Ж
а
с
д
ә
у
р
е
н
,
Р
и
з
а
м
ы
н
м
е
н
с
а
ғ
а
н
.
Ж
а
н
с
ә
у
л
е
м
,
К
е
л
ш
і
с
ә
у
л
е
м
,
а
ң
с
а
ғ
а
н
.
Ж
а
с
д
ә
у
р
е
н
–
ж
і
г
е
р
о
т
ы
ж
а
н
ғ
а
н
ж
а
л
ы
н
,
К
ө
р
м
е
с
е
д
а
м
ы
н
.
е
к
і
к
е
л
е
р
у
а
қ
ы
т
ы
м
ж
о
қ
,
С
о
н
д
ы
қ
т
а
н
ү
л
е
с
і
м
д
і
м
о
л
қ
а
р
м
а
д
ы
м
.
Ж
а
с
д
ә
у
р
е
н
,
қ
ы
з
ы
ғ
ы
ң
а
т
о
я
а
л
м
а
с
п
ы
н
,
Ә
н
м
е
н
к
ү
й
,
ө
л
е
ң
с
е
н
і
қ
о
я
а
л
м
а
с
п
ы
н
.
Т
і
р
л
і
к
т
е
т
е
р
б
е
л
е
й
і
н
,
т
е
б
і
р
е
н
е
й
і
н
,
Б
і
р
к
ү
н
і
к
е
т
с
е
м
ұ
й
ы
қ
т
а
п
,
о
я
н
б
а
с
п
ы
н
.
Ж
а
с
д
ә
у
р
е
н
,
Н
а
ж
а
ғ
а
й
л
ы
а
л
т
ы
н
ж
а
з
.
Ж
а
н
с
ә
у
л
е
м
,
Қ
о
с
ы
л
к
ү
й
г
е
,
а
й
т
ш
ы
н
а
з
.
10 слайд
4-тапсырма. Өлеңде кездесетін сөздер мен сөз тіркестері арқылы ассоциативті қатар жазыңыз. Жас дәурен Өнерпаз Ж А С Д Ә У Р Е Н Ж а с д ә у р е н – г ү л ж а з и р а , қ а й р а н ж а з ы м , Т ы ң д а ғ а н е р к е с ұ л у а й т қ а н н а з ы н . Ә с е р л і ә н , к ө к н ө с е р к ү й , с а л д о м б ы р а , Ж і г і т т і ң т е б і р е н т е с і ң ө н е р п а з ы н . Ж а с д ә у р е н , Р и з а м ы н м е н с а ғ а н . Ж а н с ә у л е м , К е л ш і с ә у л е м , а ң с а ғ а н . Ж а с д ә у р е н – ж і г е р о т ы ж а н ғ а н ж а л ы н , К ө р м е с е д а м ы н . е к і к е л е р у а қ ы т ы м ж о қ , С о н д ы қ т а н ү л е с і м д і м о л қ а р м а д ы м . Ж а с д ә у р е н , қ ы з ы ғ ы ң а т о я а л м а с п ы н , Ә н м е н к ү й , ө л е ң с е н і қ о я а л м а с п ы н . Т і р л і к т е т е р б е л е й і н , т е б і р е н е й і н , Б і р к ү н і к е т с е м ұ й ы қ т а п , о я н б а с п ы н . Ж а с д ә у р е н , Н а ж а ғ а й л ы а л т ы н ж а з . Ж а н с ә у л е м , Қ о с ы л к ү й г е , а й т ш ы н а з .

11 слайд
5-тапсырма
Берілген түсініктеменің қайсысы өлең
мазмұнымен сәйкес келеді?
Жастық шақта адам өмірден барлық
жақсылықты көру керек.
Өткен уақыт Қайталанбайды,
сондықтан алға мақсат қойып,
еңбектеніп,армандарға қол жеткізу керек
Адамдарға жастық шақта
ән айтып,
Қыдыру керек.
Асықпай,жәй
отырып,қызықшылықты
күту керек.
11 слайд
5-тапсырма Берілген түсініктеменің қайсысы өлең мазмұнымен сәйкес келеді? Жастық шақта адам өмірден барлық жақсылықты көру керек. Өткен уақыт Қайталанбайды, сондықтан алға мақсат қойып, еңбектеніп,армандарға қол жеткізу керек Адамдарға жастық шақта ән айтып, Қыдыру керек. Асықпай,жәй отырып,қызықшылықты күту керек.

12 слайд
Жауабы
Ж
А
С
Д
Ә
У
Р
Е
Н
Ж
а
с
д
ә
у
р
е
н
–
г
ү
л
ж
а
з
и
р
а
,
қ
а
й
р
а
н
ж
а
з
ы
м
,
Т
ы
ң
д
а
ғ
а
н
е
р
к
е
с
ұ
л
у
а
й
т
қ
а
н
н
а
з
ы
н
.
Ә
с
е
р
л
і
ә
н
,
к
ө
к
н
ө
с
е
р
к
ү
й
,
с
а
л
д
о
м
б
ы
р
а
,
Ж
і
г
і
т
т
і
ң
т
е
б
і
р
е
н
т
е
с
і
ң
ө
н
е
р
п
а
з
ы
н
.
Ж
а
с
д
ә
у
р
е
н
,
Р
и
з
а
м
ы
н
м
е
н
с
а
ғ
а
н
.
Ж
а
н
с
ә
у
л
е
м
,
К
е
л
ш
і
с
ә
у
л
е
м
,
.
Ж
а
с
д
ә
у
р
е
н
,
қ
ы
з
ы
ғ
ы
ң
а
т
о
я
а
л
м
а
с
п
ы
н
,
Ә
н
м
е
н
к
ү
й
,
ө
л
е
ң
с
е
н
і
қ
о
я
а
л
м
а
с
п
ы
н
.
Т
і
р
л
і
к
т
е
т
е
р
б
е
л
е
й
і
н
,
т
е
б
і
р
е
н
е
й
і
н
,
Б
і
р
к
ү
н
і
к
е
т
с
е
м
ұ
й
ы
қ
т
а
п
,
о
я
н
б
а
с
п
ы
н
.
Ж
а
с
д
ә
у
р
е
н
,
Н
а
ж
а
ғ
а
й
л
ы
а
л
т
ы
н
ж
а
з
.
Ж
а
н
с
ә
у
л
е
м
,
Қ
о
с
ы
л
к
ү
й
г
е
,
а
й
т
ш
ы
н
а
з
.
12 слайд
Жауабы Ж А С Д Ә У Р Е Н Ж а с д ә у р е н – г ү л ж а з и р а , қ а й р а н ж а з ы м , Т ы ң д а ғ а н е р к е с ұ л у а й т қ а н н а з ы н . Ә с е р л і ә н , к ө к н ө с е р к ү й , с а л д о м б ы р а , Ж і г і т т і ң т е б і р е н т е с і ң ө н е р п а з ы н . Ж а с д ә у р е н , Р и з а м ы н м е н с а ғ а н . Ж а н с ә у л е м , К е л ш і с ә у л е м , . Ж а с д ә у р е н , қ ы з ы ғ ы ң а т о я а л м а с п ы н , Ә н м е н к ү й , ө л е ң с е н і қ о я а л м а с п ы н . Т і р л і к т е т е р б е л е й і н , т е б і р е н е й і н , Б і р к ү н і к е т с е м ұ й ы қ т а п , о я н б а с п ы н . Ж а с д ә у р е н , Н а ж а ғ а й л ы а л т ы н ж а з . Ж а н с ә у л е м , Қ о с ы л к ү й г е , а й т ш ы н а з .

13 слайд
Жас дәурен Өнерпаз
Ж
А
С
Д
Ә
У
Р
Е
Н
Ж
а
с
д
ә
у
р
е
н
–
г
ү
л
ж
а
з
и
р
а
,
қ
а
й
р
а
н
ж
а
з
ы
м
,
Т
ы
ң
д
а
ғ
а
н
е
р
к
е
с
ұ
л
у
а
й
т
қ
а
н
н
а
з
ы
н
.
Ә
с
е
р
л
і
ә
н
,
к
ө
к
н
ө
с
е
р
к
ү
й
,
с
а
л
д
о
м
б
ы
р
а
,
Ж
і
г
і
т
т
і
ң
т
е
б
і
р
е
н
т
е
с
і
ң
ө
н
е
р
п
а
з
ы
н
.
Ж
а
с
д
ә
у
р
е
н
,
Р
и
з
а
м
ы
н
м
е
н
с
а
ғ
а
н
.
Ж
а
н
с
ә
у
л
е
м
,
К
е
л
ш
і
с
ә
у
л
е
м
,
а
ң
с
а
ғ
а
н
.
Ж
а
с
д
ә
у
р
е
н
–
ж
і
г
е
р
о
т
ы
ж
а
н
ғ
а
н
ж
а
л
ы
н
,
К
ө
р
м
е
с
е
д
а
м
ы
н
.
ж
ж
е
к
і
к
е
л
е
р
у
а
қ
ы
т
ы
м
ж
о
қ
,
С
о
н
д
ы
қ
т
а
н
ү
л
е
с
і
м
д
і
м
о
л
қ
а
р
м
а
д
ы
м
.
Ж
а
с
д
ә
у
р
е
н
,
қ
ы
з
ы
ғ
ы
ң
а
т
о
я
а
л
м
а
с
п
ы
н
,
Ә
н
м
е
н
к
ү
й
,
ө
л
е
ң
с
е
н
і
қ
о
я
а
л
м
а
с
п
ы
н
.
Т
і
р
л
і
к
т
е
т
е
р
б
е
л
е
й
і
н
,
т
е
б
і
р
е
н
е
й
і
н
,
Б
і
р
к
ү
н
і
к
е
т
с
е
м
ұ
й
ы
қ
т
а
п
,
о
я
н
б
а
с
п
ы
н
.
Ж
а
с
д
ә
у
р
е
н
,
Н
а
ж
а
ғ
а
й
л
ы
а
л
т
ы
н
ж
а
з
.
Ж
а
н
с
ә
у
л
е
м
,
Қ
о
с
ы
л
к
ү
й
г
е
,
а
й
т
ш
ы
н
а
з
.
13 слайд
Жас дәурен Өнерпаз Ж А С Д Ә У Р Е Н Ж а с д ә у р е н – г ү л ж а з и р а , қ а й р а н ж а з ы м , Т ы ң д а ғ а н е р к е с ұ л у а й т қ а н н а з ы н . Ә с е р л і ә н , к ө к н ө с е р к ү й , с а л д о м б ы р а , Ж і г і т т і ң т е б і р е н т е с і ң ө н е р п а з ы н . Ж а с д ә у р е н , Р и з а м ы н м е н с а ғ а н . Ж а н с ә у л е м , К е л ш і с ә у л е м , а ң с а ғ а н . Ж а с д ә у р е н – ж і г е р о т ы ж а н ғ а н ж а л ы н , К ө р м е с е д а м ы н . ж ж е к і к е л е р у а қ ы т ы м ж о қ , С о н д ы қ т а н ү л е с і м д і м о л қ а р м а д ы м . Ж а с д ә у р е н , қ ы з ы ғ ы ң а т о я а л м а с п ы н , Ә н м е н к ү й , ө л е ң с е н і қ о я а л м а с п ы н . Т і р л і к т е т е р б е л е й і н , т е б і р е н е й і н , Б і р к ү н і к е т с е м ұ й ы қ т а п , о я н б а с п ы н . Ж а с д ә у р е н , Н а ж а ғ а й л ы а л т ы н ж а з . Ж а н с ә у л е м , Қ о с ы л к ү й г е , а й т ш ы н а з .