ашық сабақ: Сөйлемнің бірыңғай мүшелері. жалпылауыш сөздер.

1 слайд
Грамматикалық тақырып: Сөйлемнің бірыңғай мүшелері. Жалпылауыш сөздер. Лексикалық тақырып: Желшешек ауруы Дайындаған: кәсіптік қазақ тілі пәні оқытушысы: А.С.Қонақбаева

1 слайд

2 слайд
1.« Тұрлаусыз мүшелер» 2. «Бірыңғай мүшелер» 3. «Жалпылауыш сөздер»

2 слайд

3 слайд

3 слайд

4 слайд
«Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері» Толықтауыш Анықтауыш Пысықтауыш

4 слайд

5 слайд
«Қарлы әдіс» арқылы сұрақ-жауап

5 слайд

6 слайд
«Үш шапалақ» әдісімен бағалау

6 слайд

7 слайд
«Қызылша ауруы» мәтіні «Микрофон» әдісі бойынша баяндау

7 слайд

8 слайд
Қазақ тілінде Орыс вирустілінде Ағылшын тілінде Латын тілінде тұрлаусыз мүше второстепенные члены Secondary parts Анықтауыш определение attribute толықтауыш дополнение object пысықтауыш обстоятельство Adverbal modifier қызылша ауруы краснуха rubella rubelola қоздырғыш возбудитель Causative agent excitator бөртпе сыпь rash Temere agere қабыршақ чешуя scales squama шешек оспа Pox variola кезең период, стадия period periodus жасырын кезең скрытый период Hidden period Saphenus periodus жұқпалы инфекционный infectious

8 слайд

9 слайд
Қазақ тілінде Орыс тілінде Ағылшын тілінде Латын тілінде тұрлаусыз мүше чешуя Causative agent анықтауыш возбудитель period толықтауыш период, стадия object пысықтауыш определение scales қызылша ауруы оспа rubella қоздырғыш обстоятельство Secondary parts бөртпе сыпь rash қабыршақ второстепенные члены Pox шешек инфекционный Adverbial modifier кезең скрытый период infectious жасырын кезең дополнение Hidden period жұқпалы краснуха attribute

9 слайд

10 слайд
1-жаттығу. Берілген сөйлемдерді сөйлем мүшелеріне талдаңдар. 1.Қызылша сау балаға ауру баладан жұғады. 2. Аурудың қоздырғыштары түкірік, қақырық, шаң- тозаң арқылы таралады. 3. Науқасқа жеміс-жидек, көкөніс беру керек. 4. Қызылшаның жасырын кезеңі 8-10 күнге созылуы мүмкін. 5. Сау балаға ауру балада жұқтырады.

10 слайд

11 слайд
2-жаттығу. Мәтінде кездесетін төмендегі сөздерді септеңдер. Қызылша, бөртпе, науқас, қоздырғыш.

11 слайд

12 слайд
«Бес саусақ» тәсілі: 1. Бас бармақ – басты мәселе. Бүгінгі сабақтан алғаның; 2. Балалы үйрек – бірлесу. Топта кімге көмек бердім? Кімге риза болдым? 3. Ортан терек – ойлану. Мен бүгін қандай білім, тәжірибе алдым? 4. Шылдыр шүмек – шынайылық. Сабақ ұнады ма? Неліктен? 5. Кішкентай бөбек – көңіл- күй ахуалы. Мен сабақ барысында өзімді қалай сезіндім?

12 слайд

13 слайд
Сергіту сәті «Мен қазақпын» әніне жаттығу-би

13 слайд

14 слайд
Жаңа тақырып: «Галерея аралау» әдісі

14 слайд

15 слайд

15 слайд

16 слайд

16 слайд

17 слайд

17 слайд

18 слайд

18 слайд

19 слайд
Сөйлемнің бірыңғай мүшелері Сөйлемнің бірыңғай мүшелері деп сөйлемде екі не одан да көп сөздердің бір ғана сұраққа жауап беріп, бір ғана сөйлем мүшесі қызметін атқаруын атайды. Сөйлемнің барлық мүшелері бірыңғай мүше қызметін атқара алады. 1. Бірыңғай бастауыштар . Мысалы: Дарынның атасы, әжесі, әкесі, анасы, інісі мерекелік дастарханға жайғасты. 2. Бірыңғай баяндауыштар . Мысалы: Ауладағы балалардың бірі жүгірді , бірі секірді , ал кейбірі доп ойнады.

19 слайд

20 слайд
3. Бірыңғай анықтауыштар . Мысалы: Дәрілер капсула, гранула, түймедақ, ұнтақ түрінде зауыттан шығарылады. 4. Бірыңғай толықтауыштар . Мысалы: Бұрын кітапханадан газеттерді, журналдарды, кітаптарды көптен алып оқитынмын. 5. Бірыңғай пысықтауыштар. Мысалы: Біз дәріханадан, емханадан, ауруханадан тәжірибеден өттік.

20 слайд

21 слайд
Жалпылауыш мүше Жалпылауыш мүше деп белгілі бір қатардағы бірыңғай мүшелердің ортақ атауын білдіретін мүшені атайды. Жалпылауыш мүше қызметінде жеке сөз де, сөз тіркесі де жұмсала береді. Мысалы: Әжемнің бар дүниесі : екі басты қоржыны, бір кішірек қапшық, бір сандық, тағы ұсақ түйіншектер. Жалпылауыш мүше қызметінде есімдіктер, жинақтық сан есім, кейде зат есім қолданылады.

21 слайд

22 слайд
Жалпылауыш мүше бірыңғай мүшелердің алдынан келсе, одан кейін қос нүкте қойылады. Мысалы: Өмірдегі бар біленім осылар: білімді болу, адалдық сақтау, өнерді меңгеру. Жалпылауыш мүше бірыңғай мүшелерден соң келсе, оның алдынан тире қойылады. Мысалы: Қазақ тілі, орыс тілі, ағылышн тілі- үшеуін меңгерсең, біраз табысқа жеткенің деп біл.

22 слайд

23 слайд
3-жаттығу. Сөйлемдерден бірыңғай мүшелер мен жалпылауыш мүшелерді тауып, тыныс белгілерінің қойылу себебін түсіндіріңдер. 1. Төрт көше ғып шаһар тәртібімен салған жүзден аса үйлердің тоқсан бес пайызы- қарағайдан не басқа ағаштан салынғандар. 2. Жапандағы жалғыз үйдің бар қызығы да, қуанышыда, жұбанышы да - осы Ақбөпенің бойында екен-ау, егер ол болмаса, бұл үйде не қасиет, не жаңалық қалмақшы. 3. Біздің алдымыздағы ең жауапты міндет – әскери тактиканы үйрену, жау ұясын талқандау, жеңісті дайындықпен қарсы алу. 4. Елімізде орыс, корей, ұйғыр, неміс, ағылшын тілдерінде- көптеген шығармалар жарық көрген. 5. Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би –үшеуі бар қазақты әділдікте ұстап отырған билер.

23 слайд

24 слайд
4-жаттығу. «Поэзия әлемімен байланыс» әдісі Өлең шумақтарынан бірыңғай мүшелер мен жалпылауыш сөздерді табу.

24 слайд

25 слайд
Лексикалық тақырып: «Желшешек ауруы» «Формальды әдіс» арқылы тақырыпты қалыптастыру

25 слайд

26 слайд

26 слайд

27 слайд

27 слайд

28 слайд
Желшешек – жұқпалы ауру. Оны жұқтыратын арнаулы қоздырғыштары бар. Олар тек адам ағзасында өсіп- өнеді. Ауру бала жатқан бөлмеде сау бала бірнеше минут болса, оған қоздырғыштар жұғады. Көп ұзамай 9- 12 күннен кейін ол да ауырады. Бала мең – зең болып, басы ауырады, денесі қызады. Денесінің ыстығы 38-39 градусқа жетеді. Басынан, кеудесінен және қол, аяғынан қызыл бөртпелер көріне бастайды. Іші сары суға толады. Үш- төрт күн өткен соң күлбіректер жарылады да беті қабыршықтанады. Желшешек ауруы баланы қатты әлсіретеді. Желшешектен бір ауырған бала онымен қайта ауырмайды.Желшешектің салдару өте ауыр болуы мүмкін. Желшешекке қарсы дәрі-дәрмек жоқ, тек бөртпелерге гаухар көгі (зеленка) жағады. Бөртпені қасуға, жаруға болмайды.

28 слайд

29 слайд
«Мұңаю әдісі» Әдіс бойынша желшешектің салдары мен алдын алу шаралары туралы пікір алмасу.

29 слайд

30 слайд

30 слайд

31 слайд
Семантикалық карта Бірыңғай баст-ш Бірыңғай баянд-ш Бірыңғай толықт-ш Бірыңғай анықт-ш Бірыңғай пысықт-ш Желшешекпен балалар мен ересектер ауырады Желшешек кезінде адам ыстығы көтеріледі, бөртпе шығады. Ауру вирусы төзімсіз, тез өледі. Вирус түкірік, қақырық, шаң- тозаңмен таралады Науқас үйде, ауруханада емделеді

31 слайд

32 слайд
Глоссарий Қазақ тілінде Орыс тілінде Ағылшын тілінде Латын тілінде бірыңғай мүше однородные члены Similar parts жалпылауыш мүше обобщающее слово General word желшешек ветренная оспа chickenpox күлбірек волдырь Blister қышу зудеть Itch pruritus шырышты қабық слизистая оболочка Mucous membrane Mucosa tunica ірің гной pus pus дене қызуы температура temperature

32 слайд

33 слайд
«Рөлдік ойын» мәтін бойынша сұхбат құрастыру

33 слайд

34 слайд
Тест тапсырмалары 1 .Жалпылауыш мүше бола алатын сөзді белгілеңіз жетеуіміз сонау әрбір ешкім сондықтан 2. Бұл жолы дастарханға жүрегі мейірімге толы, жылы жүзді кісілер келді. Бастауыш баяндауыш толықтауыш анықтауыш пысықтауыш 3. Жалпылауыш мүше бірыңғай мүшелердің алдынан келсе, одан кейін .... Қойылады? Қос нүкте үтір сызықша нүктелі үтір нүкте

34 слайд

35 слайд
4. Жалпылауыш мүшенің жасалу жолын табыңыз. Өнеркәсіптке керекті тас көмір, мұнай, мыс, жез, қорғасын – барлығы Қазақстан жерінен табылады. с ілтеу есімдігі жалпылау есімдігі жинақтық сан есім зат есім етістік 5. Бірыңғай мүшелермен қызметтес, тұлғалас болып, оларды ортақ жинақтау мәнін білдіретін мүше жалпылауыш мүше бірыңғай мүше тұрлаулы мүше айқындауыш мүше оқшау сөз 6. Бірыңғай мүшені байланыстыратын ыңғайластық жалғаулық қайсысы? Та, не, немесе және, мен, әрі бен, я, яки мен, бірақ, алайда ма, ме, ше

35 слайд

36 слайд
7. Берілген бірыңғай мүшені байланыстыруда қай жалғаулықты қолданады? бірақ, және немесе да, бірде 8. Дәрігерлер мен мейірбикелер науқастармен жеке сөйлесті сөйлемдегі бірыңғай мүшені көрсетіңдер. мейірбике мен науқас мейірбикелер науқастармен жеке сөйлесті дәрігерлер мен мейірбикелер дәрігерлер мен сөйлесті 9. Бұл өмірде бар түйгенім ..... білімділік, тәжірибелік екен деген сөйлемдегі жалпылауыш мүшеге қойылатын тыныс белгісі үтір қос нүкте сызықша нүктелі үтір нүкте 10. Балалардың жұқпалы аурулар: қызылша, желшешек, күл сөйлеміндегі бірыңғай мүше қандай мүше қызметінде? бірыңғай бастауыш бірыңғай баяндауыш бірыңғай анықтауыш бірыңғай толықтаыш бірыңғай пысықтауыш

36 слайд

37 слайд
Рефлексия. Кері байланыс • Сабақтағы іс - әрекетке кері байланыс. «Табыс сатысы» әдісі. 1 - ші баспалдағы *Мен.............. білемін. 2 - ші баспалдағы *Мен.................. түсінемін. 3 - ші баспалдағы *Мен............. жасай аламын. .

37 слайд

38 слайд
Үйге тапсырма: 1. Ереже жаттау. Бірыңғай мүше мен жалпылауыш мүшелерді қатыстырып 5 сөйлем құрастыру. 2. «Желшешек ауруы» мәтіні мазмұндау, аудару. 3. Сөздік жаттау.

38 слайд