Ашық сабақ "Темекі тарту - зиянды әдет" 10-сынып




1 слайд
Солт үстік Қазақстан облысы
Тимирязев ауданы
«Сәбит Мұқанов атындағы Тимирязев жалпы білім беретін
мектеп гимназиясы» КММ қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі
Төлебаева Гүлшат Атығайқызы
1 слайд
Солт үстік Қазақстан облысы Тимирязев ауданы «Сәбит Мұқанов атындағы Тимирязев жалпы білім беретін мектеп гимназиясы» КММ қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі Төлебаева Гүлшат Атығайқызы

2 слайд
Қазақ тілі мен әдебиеті
10-сынып
Сабақтың тақырыбы:
Темекі тарту – зиянды әдет
2 слайд
Қазақ тілі мен әдебиеті 10-сынып Сабақтың тақырыбы: Темекі тарту – зиянды әдет

3 слайд
Сабақтың мақсаты:
10.3.6.1- мәтін мазмұнындағы деректі
ақпаратты толық анықтап,негізгі ойға өз
көзқарасын білдіру және оны бағалау;
10.5.2.2- Құрмалас сөйлемдердің жасалу
жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды
қолдану;
3 слайд
Сабақтың мақсаты: 10.3.6.1- мәтін мазмұнындағы деректі ақпаратты толық анықтап,негізгі ойға өз көзқарасын білдіру және оны бағалау; 10.5.2.2- Құрмалас сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану;

4 слайд
Жаңа сөздермен танысу:
Шөлдеу - испытывать жажду, хотел пить
Кері - обратно, назад, в обратную сторону
Әуестену - пристраститься, проявлять интерес, увлекаться
Сырқаттану - заболеть
Қанқұрт - кариес
Зақымдау - ранить, увечить
Көмей - гортань
Обыр - рак
1-тапсырма. Жаңа сөздердің көмегімен сөз тіркестерін, кейін сөйлем
құрастырыңдар.
Сөз Сөз тіркесі Сөйлем
Әуестену Темекіге әуестену Темекіге әуестену –
денсаулыққа зиянды.
4 слайд
Жаңа сөздермен танысу: Шөлдеу - испытывать жажду, хотел пить Кері - обратно, назад, в обратную сторону Әуестену - пристраститься, проявлять интерес, увлекаться Сырқаттану - заболеть Қанқұрт - кариес Зақымдау - ранить, увечить Көмей - гортань Обыр - рак 1-тапсырма. Жаңа сөздердің көмегімен сөз тіркестерін, кейін сөйлем құрастырыңдар. Сөз Сөз тіркесі Сөйлем Әуестену Темекіге әуестену Темекіге әуестену – денсаулыққа зиянды.

5 слайд
Темекінің
адам
ағзасына
тигізетін
зияны сөз
Өмірі
қысқара
ды
сөз
сөзсөзсөз сөз2-тапсырма
5 слайд
Темекінің адам ағзасына тигізетін зияны сөз Өмірі қысқара ды сөз сөзсөзсөз сөз2-тапсырма

6 слайд
•
Ты ңдалым.
6 слайд
• Ты ңдалым.

7 слайд
№ Ақпарат Дұрыс (+) Бұрыс (-)
1. Никотин адамның жүйке жүйесіне әсер етпейді.
2. Темекі жұмыс қабілетін жоғарлатып, шаршағанды
білдіртпейтіні рас, бірақ мұның бәрі уақытша.
3. Темекі тартатын адамдар өздерін ақтау үшін, сылтау
табады.
4. Түтіннің уы қанға сіңбейді.
5. Түтіннің уында адам денесіне зиянды оннан аса зат бар.
6. Никотин адамның жүйке жүйесіне әсер етеді.3-тапсырма.
Аудиомәтін мазмұнына сүйеніп, ақпараттың дұрыс не бұрыс екенін анықтаңыз.
7 слайд
№ Ақпарат Дұрыс (+) Бұрыс (-) 1. Никотин адамның жүйке жүйесіне әсер етпейді. 2. Темекі жұмыс қабілетін жоғарлатып, шаршағанды білдіртпейтіні рас, бірақ мұның бәрі уақытша. 3. Темекі тартатын адамдар өздерін ақтау үшін, сылтау табады. 4. Түтіннің уы қанға сіңбейді. 5. Түтіннің уында адам денесіне зиянды оннан аса зат бар. 6. Никотин адамның жүйке жүйесіне әсер етеді.3-тапсырма. Аудиомәтін мазмұнына сүйеніп, ақпараттың дұрыс не бұрыс екенін анықтаңыз.

8 слайд
№ Ақпарат Дұрыс (+) Бұрыс (-)
1. Никотин адамның жүйке жүйесіне әсер етпейді. -
2. Темекі жұмыс қабілетін жоғарлатып, шаршағанды
білдіртпейтіні рас, бірақ мұның бәрі уақытша. +
3. Темекі тартатын адамдар өздерін ақтау үшін, сылтау
табады. +
4. Түтіннің уы қанға сіңбейді. -
5. Түтіннің уында адам денесіне зиянды оннан аса зат бар. -
6. Никотин адамның жүйке жүйесіне әсер етеді. +
8 слайд
№ Ақпарат Дұрыс (+) Бұрыс (-) 1. Никотин адамның жүйке жүйесіне әсер етпейді. - 2. Темекі жұмыс қабілетін жоғарлатып, шаршағанды білдіртпейтіні рас, бірақ мұның бәрі уақытша. + 3. Темекі тартатын адамдар өздерін ақтау үшін, сылтау табады. + 4. Түтіннің уы қанға сіңбейді. - 5. Түтіннің уында адам денесіне зиянды оннан аса зат бар. - 6. Никотин адамның жүйке жүйесіне әсер етеді. +

9 слайд
Оқылым.
4-тапсырма. Мәтінді оқы. Тақырып қой.
Темекі тарту ( никотинизм) – зиянды әдет, нашақорлықтың бір түрі. Статистикалық мәлімет
бойынша, ересек адамдардың 40 пайызы темекі тартады. Оқушылардың жартысы мектептегі, ауладағы
жасы үлкен балаларға еліктеп, темекі тартады. Темекіге әуестену баланың денсаулығына кері әсер етіп,
түрлі ауруларға әкеп соғады.
Темекі тартатын адамда никотиннің ықпалынан асқазан шырынының қышқылдығы төмендейді, қан
қысымы артады, орталық жүйке жүйесі мен жүректің қызметі бұзылады. Темекіні ұзақ тартқанда тісте
жарықшақ пайда болып,қанқұрт жейді. Бронхитпен ауыратындардың 75 пайызы – темекі тартушылар.
Темекі адамның сыртқы келбетін де өзгертеді. Түтіннен шыққан зиянды,улы заттар беттегі ұсақ қан
тамырларын зақымдайды. Соның салдарынан безеу пайда болады. («Тіршілік қауіпсіздігі» кітабынан)
Бұл зиянды әдет – 70-90 % жағдайда өкпе мен көмей обырына себеп. Адам темекіні қаншалық көп
әрі қаншалық ұзақ шексе, ауруға шалдығу қаупі де соншалық жоғары болады. Темекі
тартпайтындармен салыстырғанда, күніне бір қорап темекіден артық шеккендердің өкпе обырына
шалдығу қаупі 15-25 есе жоғары екенін дәлелденген. Ал бұдан да көп шегетіндерде бұл көрсеткіш-60 %
. Әйелдер шегетін «жеңіл» темекінің де зардабы кем емес. Оның құрамындағы ментол өкпе
тамырларын кеңейтеді, соның салдарынан зиянды заттардың тез сіңуі күшейе түседі. («Денсаулық»
журналынан)
9 слайд
Оқылым. 4-тапсырма. Мәтінді оқы. Тақырып қой. Темекі тарту ( никотинизм) – зиянды әдет, нашақорлықтың бір түрі. Статистикалық мәлімет бойынша, ересек адамдардың 40 пайызы темекі тартады. Оқушылардың жартысы мектептегі, ауладағы жасы үлкен балаларға еліктеп, темекі тартады. Темекіге әуестену баланың денсаулығына кері әсер етіп, түрлі ауруларға әкеп соғады. Темекі тартатын адамда никотиннің ықпалынан асқазан шырынының қышқылдығы төмендейді, қан қысымы артады, орталық жүйке жүйесі мен жүректің қызметі бұзылады. Темекіні ұзақ тартқанда тісте жарықшақ пайда болып,қанқұрт жейді. Бронхитпен ауыратындардың 75 пайызы – темекі тартушылар. Темекі адамның сыртқы келбетін де өзгертеді. Түтіннен шыққан зиянды,улы заттар беттегі ұсақ қан тамырларын зақымдайды. Соның салдарынан безеу пайда болады. («Тіршілік қауіпсіздігі» кітабынан) Бұл зиянды әдет – 70-90 % жағдайда өкпе мен көмей обырына себеп. Адам темекіні қаншалық көп әрі қаншалық ұзақ шексе, ауруға шалдығу қаупі де соншалық жоғары болады. Темекі тартпайтындармен салыстырғанда, күніне бір қорап темекіден артық шеккендердің өкпе обырына шалдығу қаупі 15-25 есе жоғары екенін дәлелденген. Ал бұдан да көп шегетіндерде бұл көрсеткіш-60 % . Әйелдер шегетін «жеңіл» темекінің де зардабы кем емес. Оның құрамындағы ментол өкпе тамырларын кеңейтеді, соның салдарынан зиянды заттардың тез сіңуі күшейе түседі. («Денсаулық» журналынан)

10 слайд
5-тапсырма. «ПОПС» формуласын қолданып, мәтіндегі ақпарат бойынша өз пікіріңді жаз.
1. «Менің ойымша,...»
2. «Себебі мен оны «...» деп түсіндіремін».
3. «Оны мен «...» деген фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын».
4. «Осыған байланысты мен «...» деген шешімге келдім».
10 слайд
5-тапсырма. «ПОПС» формуласын қолданып, мәтіндегі ақпарат бойынша өз пікіріңді жаз. 1. «Менің ойымша,...» 2. «Себебі мен оны «...» деп түсіндіремін». 3. «Оны мен «...» деген фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын». 4. «Осыған байланысты мен «...» деген шешімге келдім».

11 слайд
6-тапсырма. Берілген құрмалас сөйлемдердің екінші сыңарын жазып,
толықтырыңдар. (Жақшаның ішіне қандай құрмалас сөйлем екенін жазыңдар).
-
Темекіге әуестену денсаулыққа кері әсер етеді және ... ... .
-
Бронхитпен ауыратындардың 75 пайызы – темекі тартушылар, сол себепті ... ... .
-
Темекі тартатын адамның тісі сарғайып, ... ... .
-
Әйелдер шегетін темекінің «жеңіл» деп аталатын түрі де бар, бірақ ... ... .
-
Адам темекіні ұзақ шексе, ... ... .
-
Кейбір адамдар темекінің зияны туралы білгенмен, ... ... .
-
Денсаулығың жақсы болу үшін, ... ... .
11 слайд
6-тапсырма. Берілген құрмалас сөйлемдердің екінші сыңарын жазып, толықтырыңдар. (Жақшаның ішіне қандай құрмалас сөйлем екенін жазыңдар). - Темекіге әуестену денсаулыққа кері әсер етеді және ... ... . - Бронхитпен ауыратындардың 75 пайызы – темекі тартушылар, сол себепті ... ... . - Темекі тартатын адамның тісі сарғайып, ... ... . - Әйелдер шегетін темекінің «жеңіл» деп аталатын түрі де бар, бірақ ... ... . - Адам темекіні ұзақ шексе, ... ... . - Кейбір адамдар темекінің зияны туралы білгенмен, ... ... . - Денсаулығың жақсы болу үшін, ... ... .

12 слайд
Бекіту:
Темекі тартатын адамға қандай кеңес берер едің?
(5-6 сөйлемнен тұратын кеңес жазыңдар).
Үй жұмысы:
4-тапсырма, 107-бет. Төменде берілген сөздердің антонимін
жаз. Осы сөздерді пайдаланып, құрмалас сөйлемдер құра.
Төмендетеді, шаршайды, шөлдейді, ұзақ, кеңейтеді.
12 слайд
Бекіту: Темекі тартатын адамға қандай кеңес берер едің? (5-6 сөйлемнен тұратын кеңес жазыңдар). Үй жұмысы: 4-тапсырма, 107-бет. Төменде берілген сөздердің антонимін жаз. Осы сөздерді пайдаланып, құрмалас сөйлемдер құра. Төмендетеді, шаршайды, шөлдейді, ұзақ, кеңейтеді.